ΠΑΤΑΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ

Τα μυστήρια της πατάτας

Από προϊόν-σύμβολο χαμηλής τιμής έγινε λαχανικό ντελικατέσεν. Τι ακριβώς συμβαίνει με την τιμή του.

Της Τάνιας Γεωργιοπούλου

Η Καθημερινή,24/5/2013

Η σοδειά της Αχαΐας έριξε τις τελευταίες μέρες την τιμή σε περισσότερο φυσιολογικά επίπεδα. Οι παραγωγοί της περιοχής εισέπραξαν 0,40 το κιλό, ενώ στην αγορά πουλιέται 0,80 ευρώ.

Τέλη Φεβρουαρίου, αρχές Μαρτίου πέρυσι, και οι καταναλωτές σχημάτιζαν ουρές στις πλατείες των δήμων για να προμηθευτούν πατάτες. Ενα σακί -περίπου δέκα κιλά- ούτε τρία ευρώ. Ενα χρόνο μετά, παραμονές Πάσχα 2013, οι πατάτες για τον παραδοσιακό οβελία κοστίζουν περισσότερο από το αρνάκι. Ενα κιλό πατάτες -δηλαδή 4-5 κομμάτια γιατί είναι και βαριές- πωλούνταν έως και 1,60 ευρώ. Τι ακριβώς συμβαίνει με την τιμή της πατάτας;

Καταρχάς δεν πρόκειται για της ίδιας ποιότητος προϊόν, ούτε καν για το ίδιο προϊόν, καθώς στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για πατάτες Νευροκοπίου που έχουν συλλεγεί φθινόπωρο ή έστω νωρίς τον χειμώνα και έφτασαν να πουλιούνται μήνες αργότερα, και στη δεύτερη για φρέσκες πατάτες από τη Μεσσηνία, που μόλις έχουν συγκομιστεί, χωρίς βέβαια αυτό να δικαιολογεί απολύτως και την τιμή τους. «Οι ελληνικές πατάτες ξεκινούν τον Μάρτιο και συγκομίζονται σταδιακά έως και τον Δεκέμβρη, ανά περιοχές, ανάλογα με το κλίμα. Οι πρώτες πατάτες βγαίνουν στη Μεσσηνία και ακολουθεί η Αχαΐα -σ.σ. οι πατάτες που τώρα υπάρχουν στην αγορά- μετά της Θήβας και τον Ιούνιο και Ιούλιο από τη Νάξο... Από τον Ιανουάριο έως και τον Απρίλιο δεν υπάρχουν φρέσκες ελληνικές πατάτες, οπότε και οι ανάγκες καλύπτονται από εισαγωγές. Είτε από την Αίγυπτο και την Κύπρο που την άνοιξη έχουν φρέσκες πατάτες, είτε από τη Γαλλία που ξέρει πώς να διατηρεί τις πατάτες σε ψυγεία» λέει ο καθηγητής του γεωπονικού Πανεπιστημίου Κωνσταντίνος Ακουμιανάκης.

Κριτήριο ποιότητας δεν είναι, λοιπόν, μόνο ο τόπος παραγωγής ή η ποικιλία που προβάλλεται ως ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, αλλά κυρίως η φρεσκότητα. Η πιο «παλαιά» πατάτα δεν είναι επικίνδυνη, αλλά οπωσδήποτε έχει λιγότερα θρεπτικά συστατικά και το άμυλο της έχει μετατραπεί σε ζάχαρο, γι’ αυτό μαυρίζει όταν τηγανίζεται.

Οι πρώτες μεσσηνιακές πατάτες του Απριλίου χτύπησαν κόκκινο από την άποψη της τιμής για... τους καταναλωτές. Γιατί οι παραγωγοί στη Μεσσηνία πούλησαν το προϊόν τους από 0,50-0,55 ευρώ το κιλό, τιμή που πάντως θεωρούν ικανοποιητική, στους τυποποιητές που συνήθως αναλαμβάνουν και τη διακίνηση του προϊόντος. Αυτοί με τη σειρά τους προσέθεσαν 0,50,10 λεπτά και έτσι η πατάτα έφτασε στην αγορά του Ρέντη στα 0,60- 0,70 λεπτά το κιλό. Οπως λένε οι έμποροι, η τιμή διαμορφώνεται από τους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης και φέτος υπήρχαν λίγες πατάτες. Οι παραγωγοί πάλι δεν συμφωνούν. «Η χρονιά για εμάς ήταν καλή, γιατί φέτος δεν είχαμε πάγο» λέει ο κ. Κωνσταντίνος Κατσέλης, πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Μεσσηνίας και πατατοπαραγωγός. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εμπόρων της Κεντρικής Λαχαναγοράς έχει μια ακόμα εξήγηση:«Φέτος ήταν μειωμένες και οι ποσότητες από Γαλλία, οπότε και οι ελληνικές πουλήθηκαν ακριβότερα».

Αντίθετα οι πατάτες Νευροκοπίου (συγκομιδή Νοέμβριος 2012) φέτος πραγματικά ήταν λιγότερες σε ποσότητα λόγω των περσινών καλοκαιρινών καυσώνων. Οπότε και στις απευθείας αγορές η πατάτα Νευροκοπίου «κτύπησε» καλύτερη τιμή. Στην Ξάνθη, στην αγορά που οργάνωσε η Κίνηση Ενεργών Πολιτών τον Απρίλιο, οι πατάτες Νευροκοπίου πουλήθηκαν 0,75 το κιλό.

Οι τιμές σήμερα έχουν διαμορφωθεί σε λογικά επίπεδα σύμφωνα με τους εμπόρους καθώς στην αγορά βγήκαν και οι πατάτες Αχαΐας που στο σούπερ μάρκετ στην Αθήνα χθες πωλούνταν 0,78 ευρώ το κιλό. Αντίστοιχα της Μεσσηνίας η τιμή τους ήταν από 0,931 ευρώ και της Κύπρου 1,15 ευρώ. Οι βιολογικές πατάτες Ολλανδίας (!) έφταναν τα 1,78 ευρώ το κιλό.

Ελληνοποιήσεις

Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τους παραγωγούς όσον αφορά τη διαμόρφωση της τιμής που τελικά καταλήγει και εις βάρος των καταναλωτών είναι οι ελληνοποιήσεις. Το γεγονός δηλαδή ότι εισάγονται πατάτες κυρίως από Αίγυπτο, που η τιμή τους είναι φθηνότερη, αλλά στον δρόμο αποκτούν ελληνική ιθαγένεια και τιμή. Ανθρωπος που γνωρίζει καλά την αγορά λέει ότι χωριό της Αχαΐας φαινόταν να παράγει τεράστιες ποσότητες πατάτας ενώ το πιθανότερο ήταν απλώς να συσκεύαζε αιγυπτιακές ως πατάτες Αχαΐας. «Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν πότε βγαίνουν οι ελληνικές πατάτες για να ελέγχουν τι αγοράζουν» προτείνει ο κ. Ακουμιανάκης. «Φυσικά, δεν υπάρχει θέμα με τις εισαγωγές, αρκεί να μην πωλούνται ως ελληνικές» τονίζουν οι παραγωγοί.

************************************* 

 ΠΡΟΣΟΧΗ!

ΤΑ ΠΙΟ ΕΠΙΒΑΡΗΜΕΝΑ ΑΠΟ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

Η χρήση φυτοφαρμάκων ξεκίνησε το '70. Σαράντα χρόνια αργότερα αυτή η πρακτική έγινε κανόνας και επικίνδυνα υπολείμματα φυτοφαρμάκων βρίσκονται στα τρόφιμα που καταναλώνουμε τακτικά.
Κάθε χρόνο η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (ΕFSA) αναλύει περίπου 70.000 τρόφιμα για να διαπιστώσει το πόσα φυτοφάρμακα περιέχουν. Στο βιβλίο του ο Γάλλος αγρονόμος-μηχανικός Claube Aubert, «Manger bio, c'est mieux!» (Φάτε bio, είναι καλύτερα!) έχει συγκεντρώσει τα ακόλουθα αποτελέσματα:
Υπάρχουν υπολείμματα από 338 φυτοφάρμακα στα λαχανικά
319 στα φρούτα
93 στα σιτηρά
34 στα ζωικά προϊόντα
Ωστόσο όλα τα φρούτα και τα λαχανικά δεν επηρεάζονται από τα φυτοφάρμακα με τον ίδιο τρόπο. Τα πιό «τυχερά» είναι το κρεμμύδι, το σκόρδο και ακολουθούν το σπανάκι, τα σπαράγγια, τα πράσα, οι πατάτες.
Αυτά είναι τα φρούτα και τα λαχανικά τα πιο επηρεασμένα από φυτοφάρμακα:

Τα αγγουράκια και τα κολοκύθια
Πάνω από το 1/3 αυτών των λαχανικών είναι μολυσμένα, σύμφωνα με την EFSA. Ωστόσο όταν καθαριστούν και αφαιρεθεί η φλούδα τότε ο κίνδυνος μειώνεται.
Τα όσπρια
Πάνω από το 40% των οσπρίων είναι μολυσμένα από φυτοφάρμακα.
Τα φρούτα με πυρήνα (αβοκάντο, βερύκοκο, μάνγκο κλπ)
Εδώ τα πράγματα γίνονται πολύ επικίνδυνα. Πάνω από τα μισά φρούτα με κουκούτσι (54,8%) φέρουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτά τα φρούτα δέχονται μεγάλες επιθέσεις από έντομα και ραντίζονται πολύ τακτικά.
Τα φρούτα με κουκούτσι (μήλα, αχλάδια κλπ)
Τα μήλα δέχονται σφοδρές επιθέσεις από σκουλήκια και έντομα. Αποτέλεσμα πάνω από 65,2% των δειγμάτων φέρουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων.
Οι πιπεριές
Ραντίζονται συχνά και το 66% των δειγμάτων εντοπίστηκαν με φυτοφάρμακα.
Οι σαλάτες
Δέχονται τα περισσότερα ραντίσματα, περίπου τα 2/3 της σαλάτας που καταναλώνουμε έχει φυτοφάρμακα.
Οι φράουλες
Το 71,3% των δειγμάτων έχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων.
Τα εσπεριδοειδή
Το 75% στα πορτοκάλια και τα λεμόνια έχουν φυτοφάρμακα.
Τα φραμπουάζ
Το 75,9% από τα εξαίσια αυτά φρούτα έχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων.
Τα σταφύλια
Σε παγκόσμια κλίμακα το 73,8% των σταφυλιών έχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Το πρόβλημα με τα σταφύλια το έχουν πολλά εποχιακά φρούτα, αφού η φλούδα δεν αφαιρείται και είναι εκεί ακριβώς που ραντίζονται. 

Πηγή: Hufingtonpost