ΣΤΕΡΝΗ ΜΑΣ ΓΝΩΣΗ , ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΗΝ ΕΙΧΑΜΕ ΠΡΩΤΑ... (8/ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ))

 ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ (46-120)  
ΗΘΙΚΑ

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΗ ΔΕΙΝ ΔΑΝΕΙΖΕΣΘΑΙ

 [ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΑΝΕΙΖΟΜΑΣΤΕ]

Ένα αρχαίο  κείμενο εξαιρετικής σημασίας

για τους ανθρώπους της εποχής μας, που από

τη λαχτάρα του πλουτισμού και της ευζωίας

υποθηκεύουν τη ζωή τους στους "νόμιμους"

και τους "παράνομους"  ληστάρχους, που

τρομοκρατούν και διαφεντεύουν τους λαούς

του κόσμου στο όνομα της "ελευθερίας των 

χρηματοπιστωτικών συναλλαγών".
Η χώρα μας ζει σήμερα ένα μεγάλο υπαρξιακό δράμα
λόγω της αδυναμίας μας να τιθασσεύσουμε το αδηφάγο
τέρας της απληστίας, το οποίο εξέθρεψαν  με απαράμιλλη
μαεστρία οι μεγάλοι "μάγοι" της ατομικής και συλλογικής

αλλοτρίωσης , οι τοκογλυφικές δηλαδή τράπεζες

και τα τσιράκια τους οι πολιτικοί.

William Michael Harnett: "Το τραπέζι του τραπεζίτη", 1877.

8. Απευθύνομαι τώρα αποκλειστικά στους ευπορότερους ανθρώπους και στους πιο εκλεπτυσμένους, σ΄εκείνους που λένε ΄Μα πώς γίνεται να ζήσω χωρίς δούλους, χωρίς σπίτι, χωρίς στέγη;΄. Την ίδια  απορία προβάλλει και ένας άρρωστος, πρησμένος από την αρρώστεια, στο γιατρό του:΄ Μα θα γίνω πετσί και κόκαλο;΄ Τι σε πειράζει , αν έχεις την υγειά σου; Ας ζήσεις δίχως δούλους, για να μην καταντήσεις ο ίδιος δούλος, ας μην έχεις περιουσία, για να μη γίνεις περιουσιακό στοιχείο κάποιου άλλου. 
Άκου και την ιστορία με τους γύπες:Παραπονιόταν ένας γύπας που έκανε εμετό  ότι βγάζει τα σωθικά του.Του απάντησε κάποιος άλλος γύπας  που έτυχε να είναι παρών:΄Τι το κακό βρίσκεις σ΄αυτό,αφού δε βγάζεις τα σπλάχνα σου, παρά μόνο ό,τι σαβούρωσες από το πτώμα που μόλις κατασπαράξαμε;΄. 
Το ίδιο (φίλε μου) κάνουν και οι οφειλέτες: Δεν πουλάει καθένας απ΄αυτούς τα χωράφια του και τα δικά του σπίτια, αλλά του δανειστή, που με νόμο τον όρισε ως κύριό του. ΄Μα το Δία!΄, λέει, ΄Το χωράφι αυτό μού το άφησε ο πατέρας μου!΄. Μα (άνθρωπέ μου) ο πατέρας σου σού άφησε επίσης  την ελευθερία και τα πλήρη πολιτικά σου δικαιώματα, μια κληρονομιά που πρέπει να είναι για σένα πιο σημαντική. Και το πόδι και το χέρι από τον γεννήτορά σου προέρχονται, αλλά,  όταν πάθουν γάγγραινα , πληρώνεις το χειρουργό για να στα κόψουν. Η Καλυψώ  τον Οδυσσέα ΄έντυσε με ρούχα μυρωδάτα΄ (α), που απέπνεαν θεϊκή πνοή, ως δώρα και ενθύμια της αγάπης της για κείνο.Όταν όμως ανατράπηκε το πλεούμενό του κι άρχισε η πάλη του με τα κύματα , για να μη βυθιστεί απ΄τα βρεγμένα και βαριά του ρούχα, τα πέταξε από πάνω του

(μόνο ένα μαντήλι έζωσε όλογυρα στο στήθος του)και

κολύμβησε μακριά απ΄την ακτή, 

έχοντας στραμμένο το βλέμμα του προς τη στεριά(β). 

Σώθηκε λοιπόν ο Οδυσσέας κι ύστερα δεν του ΄λειψε τίποτα από τροφή και ρούχα. Το ίδιο δε γίνεται και με τη φουρτούνα που αντιμετωπίζουν οι οφειλέτες, όταν κάθε λίγο και λιγάκι έρχεται ο δανειστής και τους λέει ΄Να μου επιστρέψεις  τα δανεικά!΄;  

Αυτά είπε και μάζεψε τα σύννεφα

και τάραξε τη θάλασσα΄

Κι όρμησαν αντάμα ο γαρμπής και ο νοτιάς

κι από κοντά φυσούσε μανιασμένος ο πουνέντες (γ).

Το ίδιο συμβαίνει με τους τόκους, που προστίθενται  ο ένας πάνω στον άλλο :  ο οφειλέτης κατακλύζεται από τα χρέη και αγωνίζεται να μείνει στην επιφάνεια, αλλά δεν τα καταφέρνει να κολυμπήσει μακριά, γιατί τα χρέη τον σπρώχνουν στο βυθό.Στο τέλος αφανίζεται μαζί με όσους είχαν τριτεγγυηθεί τα δάνειά του.

Ο Θηβαίος Κράτης, αν και δεν είχε στο κεφάλι του κανένα δανειστή ούτε χρωστούσε σε κανένα,επειδή  δεν τα έβγαζε πέρα με τη φροντίδα του σπιτιού του, τις σκοτούρες και τη σύγχυση, παράτησε μια περιουσία οκτώ ταλάντων, φόρεσε ένα τριμμένο πανωφόρι, πήρε ένα δερμάτινο ταγάρι στο χέρι και αναζήτησε το καταφύγιό του στη φιλοσοφία και τη φτώχεια. Ο Αναξαγόρας(δ), εξάλλου,  αφησε τη γη του να γίνει βοσκοτόπι.

Όμως ποιος ο λόγος να μιλάμε για αυτούς; Όταν ο λυρικός ποιητής Φιλόξενος(ε), που είχε στην κατοχή του κλήρο σε αποικία Σικελική, άφθονα αγαθά και μεγάλη άνεση, είδε να κυριαρχούν στα μέρη του η τρυφηλή ζωή, η ηδυπάθεια και η αμουσία, είπε την εξής φράση: ΄Μα τους θεούς, δε θα με καταστρέψουν αυτά τα αγαθά, αλλά εγώ αυτά΄. Άφησε λοιπόν σε άλλους τον κλήρο του , πήρε το πλοίο και έφυγε μακριά. Αλλά οι οφειλέτες ανέχονται να τους πιέζουν οι δανειστές, να τους φορολογούν, να τους μετατρέπουν  σε δούλους και να τους εξαπατούν. Οι οφειλέτες , όπως  λέει ο Φινέας (στ), ανέχονται να τους ξεπουπουλιάζουν  φτερωτές Άρπυιες, που τους βουτάνε την τροφή πριν την ώρα της. Οι δανειστές αγοράζουν το σιτάρι πριν από το θερισμό του και το λάδι πριν να πέσουν οι ελιές, λέγοντας: ΄Για το κρασί δίνω αυτό το ποσό!΄και γράφουν μια τιμή στο τεφτέρι τους, τη στιγμή που το σταφύλι κρέμεται ακόμα στο κλήμα, προσμένοντας την εποχή του Αρκτούρου (ζ).

[ΤΕΛΟΣ]

[Μετάφραση: Gerontakos]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
  α. Φράση από την Ομήρου Οδύσσεια,ε 264.
β.  Ομήρου Οδύσσεια, ε 439.

γ. Ομήρου Οδύσσεια, ε 295.

δ. Αναξαγόρας ο Κλαζομένιος: Προσωκρατικός Φιλόσοφος (499-428 π.Χ), που έζησε πολλά χρόνια στην Αθήνα και είχε ως μαθητές μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο Περικλής και ο Ευριπίδης.

ε. Φιλόξενος : Λυρικός ποιητής (436-380 π.Χ.).

στ.Μυθικός ήρωας, που κατά διαταγήν του Δία βασάνιζαν οι Άρπυιες στερώντας του την τροφή

ζ. Εποχή του Αρκτούρου: Γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου , όπου  γίνεται ορατό το άστρο του Αρκτούρου. Αυτήν την εποχή μαζεύονται τα κρασοστάφυλα.