Οι άγονες κριτικές και οι ανάγκες της χώρας

Αλλάζει ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στα μάτια μας και ένα τμήμα του σοσιαλδημοκρατικού κόσμου αρνείται με ποικιλόμορφες κατασκευές να το δει | ICON PRESS/ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΧΟΣ

 

Πηγή: Η εφημερίδα των Συντακτών, 29.12.2015

Συντάκτης: 

Παν. Δ. Παναγιώτου (Παν-Παν)

 

Προφανώς στην τρέχουσα πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τα σωστά υπάρχουν λάθη, παραλείψεις και αστοχίες σημαντικές. Ας αφήσουμε όμως τα «τρέχοντα», όχι γιατί δεν είναι σημαντικά, αλλά για να εξετάσουμε κατά προτεραιότητα τις «γενικές» κριτικές προσεγγίσεις με αντικείμενο τον ΣΥΡΙΖΑ και από «αριστερή» σκοπιά και από «δεξιά» και «κεντροαριστερή».
Η «αριστερή» κριτική συνοψίζεται στη θέση ότι, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε μια συμβιβαστική συμφωνία στο πλαίσιο της Ε.Ε., για να αποφύγει την έξοδο της χώρας από το ευρώ, δεν μπορεί να είναι... αριστερά και άρα «μεταλλάχθηκε» σε μνημονιακή πολιτική δύναμη, όπως και οι άλλες παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις (Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ).
Για την απλοϊκή αυτή προσέγγιση αρκούν αυτά που είπε πρόσφατα η Λουτσιάνα Καστελίνα, η εμβληματική προσωπικότητα της ιταλικής Αριστεράς (πηγή: «Τα Νέα», 3/11/2015). «Ο Τσίπρας πήρε μια δύσκολη απόφαση, αλλά αναγκαία. Χωρίς συμμάχους η Ελλάδα θα βρισκόταν χαμένη στον ωκεανό.
Αν μια χώρα θα μπορούσε να βγει από την ευρωζώνη, αυτή θα ήταν ίσως μόνο η Γερμανία. Αρα, καλύτερα εντός ευρώ και με προβλήματα [...] Μια αριστερή κυβέρνηση μπορεί να είναι περισσότερο κοινωνικά δίκαιη από μια συντηρητική ή νεοφιλελεύθερη, γνωρίζοντας, βέβαια, ότι τα περιθώρια είναι πολύ περιορισμένα...
»Παρά το γεγονός πως η Ευρώπη υιοθετεί συχνά δολοφονικές πολιτικές, ακόμα και ένας κομμουνιστής μπορεί να εργαστεί για κοινωνική πολιτική καλύτερα μέσα σε σχηματισμούς, όπως είναι η Ε.Ε. Γι’ αυτό είμαι κατά του plan b... Αν αυτή τη στιγμή αποχωρήσεις από την ευρωζώνη, οι διεθνείς αγορές θα σε συνθλίψουν. Πίσω από το plan b κρύβεται μια νοσταλγία για την εθνική κυριαρχία. Αν όμως φύγεις από την Ε.Ε., θα έχεις λιγότερη εθνική κυριαρχία. Στην Ευρώπη υπάρχει μια αρένα, όπου μπορείς να παλέψεις για πράγματα».
«Κεντροαριστερή» κριτική
Η δεξιά και η κεντροαριστερή κριτική έχουν ως βάση ότι ο λαϊκισμός και η αντιμνημονιακή αφετηρία του ΣΥΡΙΖΑ είναι ανυπέρβλητα εμπόδια, για να εξελιχθεί σε... μεταρρυθμιστική δύναμη. Δεν αλλάζει -κατά την άποψη αυτή- με τίποτα! Τη στιγμή βέβαια που οι ίδιοι κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ ότι έχει μπει σε «μνημονιακή τροχιά»...
Παράδοξο είναι ότι, τόσο η Ν.Δ. όσο και το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι υιοθετούν περίπου την ίδια αντιφατική βάση κριτικής και αφήγησης. Την ίδια επίσης στιγμή και τα τρία αυτά κόμματα ετεροκαθορίζονται, καθώς στο εσωτερικό τους μείζον θέμα, που δημιουργεί αναταράξεις, είναι η συνεργασία ή η μη συνεργασία με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με διάφορες εκδοχές.
Ταυτόχρονα, φοβικά, ένα τμήμα αρθρογράφων της «κεντροαριστεράς» σπεύδει να προδικάσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως... εθνικολαϊκιστικό κόμμα (με τον Νίκο Φίλη υπουργό Παιδείας και τον Νίκο Παρασκευόπουλο υπουργό Δικαιοσύνης!) αποκλείεται εξ ορισμού (λες και είναι θέμα... DNA) να φέρει εξυγιαντική ώθηση στον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς και Κεντροαριστεράς ή να ανανεώσει την ιστορική σοσιαλδημοκρατία με ριζοσπαστικά στοιχεία.
Εάν έγινε μια μεγάλη αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό της χώρας το 2015, αυτή δεν είναι τόσο οι αναμενόμενες εκλογικές νίκες του ΣΥΡΙΖΑ όσο η εντυπωσιακή αλλαγή στρατηγικής που έκανε, με τη συμφωνία-τομή του καλοκαιριού! Στην ουσία πρόκειται για μία -εν εξελίξει και ανολοκλήρωτη ακόμα, αλλά όχι «μετέωρη»- ιδεολογική-προγραμματική αναπροσαρμογή, με όρους ενός αριστερού ευρωπαϊκού δημοκρατικού κόμματος.
Αντλεί -δε- στοιχεία από τις καλύτερες παραδόσεις του ιστορικού ευρω-κομμουνισμού. Δεν πρόκειται τόσο για μια «αποριζοσπαστικοποίηση» με βάση τη «σκληρή» πραγματικότητα, αλλά για μια σταδιακή στροφή στη στρατηγική ενός ευρωπαϊκού ριζοσπαστικού σοσιαλισμού.
«Αόμματοι»... σοσιαλδημοκράτες
Αλλάζει ο ΣΥΡΙΖΑ, με ραγδαίο τρόπο, μπροστά στα μάτια μας -προφανώς με τις αντιφάσεις και τη ζάλη της στροφής του αρχικού χρόνου- και ένα τμήμα του σοσιαλδημοκρατικού κόσμου αρνείται με ποικιλόμορφες κατασκευές να το δει και με την πολιτική στάση του και με την κριτική του να διευρύνει τις εξελίξεις. Καθώς ο αλληλοεπηρεασμός στην πολιτική έχει τεράστια σημασία.
Ο Λεωνίδας Κύρκος έλεγε παλαιότερα για τον ΣΥΡΙΖΑ: «Παπαγαλίζουν μία ηθική των πεποιθήσεων και δεν εμφορούνται από μία ηθική ευθύνης». Φοβούμαι ότι μερικοί «κληρονόμοι» του από τη θέση της αντιπολίτευσης διακινδυνεύουν με τη στάση τους να διαπράξουν το ίδιο λάθος.
Από την άλλη μεριά, ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, στο πλαίσιο της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής του, οφείλει να πάρει πολιτικές πρωτοβουλίες -χωρίς προχειρότητα, αλαζονεία και με στοιχεία αυτοκριτικής- που να διευκολύνουν την απαγκίστρωση του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού από τον «συντηρητικό εναγκαλισμό», καθώς υιοθετούν στην κριτική τους «αμάσητο» το αφήγημα της Ν.Δ.!
Δεν είναι τυχαία η σχεδόν καθολική στήριξη της προσπάθειας του κ. Τσίπρα από την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Ούτε η προτροπή του Μάσιμο ντ’ Αλέμα, κατά την τελευταία επίσκεψή του στην Αθήνα:

Η πραγματικότητα δεν αλλάζει με τις λέξεις. Οι Ελληνες σοσιαλδημοκράτες πρέπει να μιλούν με την κυβέρνηση, για να μην αποτύχει. Για να μπορούν να επηρεάζουν την κατάσταση. Χωρίς την κουλτούρα της σοσιαλδημοκρατίας, η κυβέρνηση δεν μπορεί να πετύχει.

Η σοσιαλδημοκρατία, παρά την υπαρξιακή κρίση της, αποτελεί ακόμα την πιο ισχυρή έκφραση της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να προσαρμοστεί στη σημερινή σοσιαλδημοκρατία, ούτε να «πασοκοποιηθεί». Οφείλει, όμως, να προωθήσει μια αναδιάταξη συμμαχιών και να συγκροτήσει έναν πολυφωνικό «συνασπισμό εξουσίας», με προοδευτικό πρόσημο, ικανό να βγάλει τη χώρα από την κρίση.