ΖΑΛΟΓΓΟ, 18 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1803

"Είσαι βέβαιη, μωρή  Δέσπω, ότι άμα πέσω στο γκρεμό , τα τρισέγγονά μου
θα είναι κανονικοί έλληνες πολίτες και δε θα τους φωνάζουν
οι Ρωμιοί ' Δε θα γίνεις Έλληνας ποτέ, Αλβανέ, Αλβανέ!' ;"
*
ΕΛΛΗΝΟΜΕΤΡEION Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

 
ΣΟΥΛΙ
Ετυμολογία του ονόματος  

Η λέξη Σούλι προέρχεται από την αλβανική λέξη shul, που μεταξύ άλλων σημαίνει πάσσαλος, 

δοκάρι, κορυφή, λόφος.

 Έχουν βέβαια αναφερθεί κατά καιρούς κι άλλες απόψεις: ο Χριστόφορος Περραιβός πιστεύει ότι οφείλεται σε κάποιον Τουρκαλβανό Σούλη ή Σούλιον, που είχε φονευθεί σ' αυτή την τοποθεσία. Ο ιστορικός Κωσταντίνος Πανταζής ότι στην περιοχή της Ηπείρου κατοικούσε μια από τις πρώτες αρχαίες ελληνικές φυλές οι Σελλοί, (Ιλιάδα Η 234), περίπου το 800 π.Χ. Από τους Σελλούς εικάζεται  ότι πήρανε το όνομα οι Έλληνες. Ο ποιητής Ανδρέας Κάλβος στην ωδή του "Eις Σούλι" συνδέει το Σούλι με τη χώρα των Σελλών. Άλλοι σχετίζουν το Σούλι με τους Συλίονες που αναφέρει ο Στέφανος ο Βυζάντιος, ενώ άλλοι [εκκρεμεί παραπομπή] με την πόλη "Σόλιον", που αναφέρει ο Θουκυδίδης, (Β 30). Ο Π. Φουρίκης  θεωρεί την ονομασία αλβανική εκ του "σούλα" που σημαίνει άκρη σκοπιάς, βίγλα, όνομα που έδωσαν στη περιοχή αυτή οι πρώτοι αλβανόφωνοι οικιστές της. Ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης ετυμολογεί το Σούλι από το αλβανικό suli, που σημαίνει αιχμηρή κορυφή (βουνού).

Καταγωγή των Σουλιωτών 

 Οι πρώτοι οικισμοί στην περιοχή του Σουλίου έγιναν κατά πάσα πιθανότητα τον 16ο αιώνα. Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι κατάγονταν από τα γύρω χωριά αλλά και από περιοχές της Νοτίου Αλβανίας (Βορείου Ηπείρου). Ήταν δε, Αρβανίτες στην καταγωγή, κατά κύριο λόγο, ενώ υπήρχαν Παραμυθιώτες και Λελοβίτες. Σχημάτισαν τέσσερα χωριά: Σούλι (ή Κακοσούλι), Σαμονίβα, Κιάφα και Αβαρίνο (ή Τετραχώρι). Αργότερα, κτίστηκαν κι άλλα επτά χωριά: Τσεκούρι, Αλποχώρι, Παλιοχώρι (Παλιοκατούντα), Γκιονάλα, Περιχάτι, Βίλια και Κοντάντες (Εφταχώρι). Κατά τον Κ. Παπαρρηγόπουλο, οι Σουλιώτες "ήταν κράμα Ελλήνων κι εξελληνισμένων Αλβανών" και συνεχίζει λέγοντας πως "η αλβανική εκράτυνε το μάχιμον της ελληνικής πνεύμα, η δε ελληνική ενεφύσησεν εις την αλβανικήν τα ευγενέστερα αισθήματα της φιλοπατρίας, της φιλομαθείας και της ευνομίας" . Το μόνο σίγουρο είναι ότι ανεξαρτήτως των καταβολών τους, οι Σουλιώτες είχαν ελληνική εθνική συνείδηση. Διακρίθηκαν σε όλους τους αγώνες για την απελευθέρωση της Ελλάδας κι έγιναν θρύλοι για τις πολεμικές τους ικανότητες και τις άλλες αρετές τους. Γλώσσα των Σουλιωτών Επίσημη γλώσσα ήταν ελληνική ενώ καθημερινή η αρβανίτικη διάλεκτος.

Πηγή: Βικιπαίδεια