Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΕΙ...

International Herald Tribune 

JACK EWING , World leaders at Davos now operate in a new atmosphere of popular discontent and economic turmoil in which even democracies have been shaken and disillusioned......

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ Across the World, Leaders Brace for Discontent and Upheaval

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 

[H Καθημερινή, 27-1-2012]

                               Αγανακτισμένοι και εξεγέρσεις            προβληματίζουν το Νταβός  

Οι διαδηλωτές σε Μόσχα και Κάιρο συρρέουν σε πλατείες και ζητούν αντιπροσωπευτική δημοκρατία για τις χώρες τους. Ωστόσο στους δρόμους της Μαδρίτης, της Νέας Υόρκης ή της Αθήνας, της πόλης που μας έδωσε την ίδια τη λέξη δημοκρατία, η δυσφορία είναι σχεδόν εξίσου αχαλίνωτη.

Τα συμπεράσματα είναι πως οι ηγέτες ανά τον κόσμο δεν έχουν ανταποκριθεί στις προσδοκίες των πολιτών τους και πως το Facebook και το Twitter δίνουν στα πλήθη τη δυνατότητα να συσπειρωθούν για να το διακηρύξουν. Η εικόνα δεν είναι ευχάριστη για τους 40 επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων που παρευρίσκονται στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, είτε πρόκειται για εκλεγμένους ηγέτες όπως η Αγκελα Μέρκελ της Γερμανίας είτε για δικτάτορες όπως ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας Μέλες Ζενεάουι.

Το σύγχρονο ’89

Από την οπτική γωνία της προόδου για την ανθρωπότητα, η εικόνα είναι σύνθετη. Σε στυγνούς στατιστικούς όρους, η δημοκρατία έχασε έδαφος το περασμένο έτος, σύμφωνα με την οργάνωση υπεράσπισης των ελευθεριών Freedom House. Η οργάνωση κατέγραψε 12 χώρες στις οποίες σημειώθηκε πρόοδος στην κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού και 26 άλλες στις οποίες υποχώρησαν οι πολιτικές ελευθερίες. Ο αντιπρόεδρος του ερευνητικού τομέα της, Αρτς Πάντιγκτον, επιμένει πως ήταν μια καλή χρονιά για τη δημοκρατία χάρη στις εξεγέρσεις της Αραβικής Ανοιξης στην Αίγυπτο, την Τυνησία και τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Οπως τονίζει, «βλέπουμε τις εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο ως ένα είδος μεταβατικής διαδικασίας που δεν διαφέρει από εκείνες του 1989 και του 1991, οπότε κατέρρευσε η Σοβιετική Ενωση».

Κανείς δεν μπορεί, όμως, να προβλέψει με σιγουριά τι είδους κοινωνίες θα αναδυθούν από τις ταραχές. Η ανωτερότητα της αμερικανικής και της ευρωπαϊκής δημοκρατίας δεν είναι πλέον τόσο προφανής. Στις ΗΠΑ η εμπιστοσύνη του κόσμου στο Κογκρέσο βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης παρατείνεται καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες φιλονικούν ατέρμονα για τον τρόπο αντιμετώπισής της. Ο ισχυρότερος ηγέτης στην Ευρώπη είναι ίσως ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, που διορίσθηκε από πολιτικούς αλλά δεν μπορεί να απολυθεί και δεν υπόκειται σε πολιτικό έλεγχο. Σε μια πόλη γεμάτη τράπεζες, στη Φρανκφούρτη, το κίνημα των «Αγανακτισμένων» επέλεξε το προαύλιο της ΕΚΤ για να στήσει τις σκηνές του. Οι συμμετέχοντες δήλωσαν πως διαμαρτύρονταν για την έλλειψη δημοκρατικού ελέγχου επί της ΕΚΤ. Στο μεταξύ η Ελλάδα και η Ιταλία κυβερνώνται από μη εκλεγμένους τεχνοκράτες, των οποίων η επιλογή καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη Γερμανία.

Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι και απογοητευμένοι ανεξάρτητα από το πού ζουν. Κλυδωνίζονται ακόμη και οι πυλώνες της καθεστηκυίας τάξης. Ο Κλάους Σουάμπ, πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, του οποίου η ετήσια συνάντηση στο Νταβός χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τις επιχειρήσεις, μίλησε σαν να ήταν έτοιμος να στήσει τη σκηνή του μαζί με τους «Αγανακτισμένους». «Ο καπιταλισμός στην παρούσα μορφή του δεν ταιριάζει πλέον στον κόσμο που μας περιβάλλει», δήλωσε ο κ. Σουάμπ την περασμένη εβδομάδα και προσέθεσε: «Δεν κατορθώσαμε να αντλήσουμε διδάγματα από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2009». Σε πολλά μέρη, η σχέση ανάμεσα στη δημοκρατία και την οικονομική ανάπτυξη δεν φαίνεται πλέον σταθερή. Ορισμένες από τις πλέον δυναμικές οικονομίες βρίσκονται σε χώρες όπως η Κίνα και το Βιετνάμ, οι οποίες φυλακίζουν τους διαδηλωτές ενώ οι ηγέτες τους έχουν επιλεγεί από μια κλίκα.

Εύθραυστη η δημοκρατία

Οι ηγέτες της Κίνας και της Ρωσίας δεν νιώθουν, πάντως, άνετα. Γνωρίζουν πως στις χώρες τους υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια και παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή με έντονη ανησυχία. Δεν μπορούν πλέον να ισχυρισθούν πως οι εξεγέρσεις σε χώρες όπως η Λιβύη οργανώθηκαν από ξένους παράγοντες. Η Ουγγαρία καταδεικνύει πόσο εύθραυστη μπορεί να είναι η δημοκρατία στην κεντρική Ευρώπη. Σύμβολο της αντίστασης κατά της σοβιετικής κυριαρχίας μετά την εξέγερση του 1956, η Ουγγαρία ήταν μια από τις πρώην κομμουνιστικές χώρες που προσεχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τώρα ο πρωθυπουργός, Βίκτορ Ορμπαν, κατηγορείται ότι εκμεταλλεύθηκε τη συντριπτική πλειοψηφία του στο Κοινοβούλιο για να λογοκρίνει κάθε κριτική στα ΜΜΕ, να αποδυναμώσει οποιοδήποτε αντίπαλο κέντρο εξουσίας και να διαιωνίσει την κυριαρχία του κόμματός του αναθεωρώντας το Σύνταγμα της χώρας.


Οι δημοκρατικές ελευθερίες έχουν, άλλωστε, διαβρωθεί σε χώρες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο η Νότια Αφρική, η Τουρκία και η Ουκρανία. Ωστόσο, εκείνοι που καταγράφουν την ανισομερή διαδικασία του εκδημοκρατισμού επιμένουν πως δεν χρειάζεται ιδιαίτερη απαισιοδοξία. Η θεμελιώδης ιδέα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατικής διακυβέρνησης παραμένει ισχυρή και δεν έχει εμφανισθεί κανένα εναλλακτικό μοντέλο.