Oι μέλισσες και η μαθηματική τους σκέψη

Oι μέλισσες και η μαθηματική τους σκέψη

Μετρά - μετρά η μέλισσα, λένε σήμερα οι ερευνητές. Τουλάχιστον μπορεί, κατά κάποιον τρόπο, να αναγνωρίσει τις αριθμητικές διαφορές. ΄Οπως αναφέρει η εφημερίδα The Boston Globe και αναδημοσιεύει η Καθημερινή (04.02.2009), πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι τα ωφέλιμα αυτά έντομα μπορούν να διακρίνουν διαφορετικά αντικείμενα. Οχι πολλά, βέβαια, αλλά τα καταφέρνουν μέχρι το τέσσερα. Αυτό σημαίνει ότι οι μέλισσες συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία των ειδών που διαθέτουν ένα είδος «μαθηματικής σκέψης», όπως είναι τα περιστέρια, τα ρακούν, τα δελφίνια, οι πίθηκοι και οι σαλαμάνδρες.

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, τα συμπεράσματα της έρευνάς τους δεν αποδεικνύουν ότι οι μέλισσες μπορούν να τοποθετήσουν κατά σειρά αριθμούς ή να κάνουν αριθμητικές πράξεις. Μπορούν, όμως, να ξεχωρίσουν οπτικά πρότυπα. Οπως υπογραμμίζει η Κιμ Φλόταμ, πρόεδρος της Εταιρείας Μελισσοκόμων στις ΗΠΑ και εκδότρια του περιοδικού Bee Culture, οι μέλισσες είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα όντα και διαρκώς αποκαλύπτουν ότι έχουν ικανότητες πολύ μεγαλύτερες από αυτές που θα περίμενε κανείς. Οι ερευνητές για να ελέγξουν την ικανότητα των μελισσών να αναγνωρίζουν διαφορετικούς αριθμούς εκπαίδευσαν τα έντομα να αναγνωρίζουν ένα οπτικό πρότυπο κατασκευασμένο με τελείες (κουκκίδες).

Οι μέλισσες καθοδηγήθηκαν και μπήκαν σε μία σήραγγα, στην είσοδο της οποίας είχε τοποθετηθεί το πρότυπο με τις τελείες και συνέχισαν την πορεία τους μέχρι μία διακλάδωση. Εκεί είχαν τη δυνατότητα να κάνουν αριστερά ή δεξιά. Η μία οδός είχε σηματοδοτηθεί με το ίδιο πρότυπο από κουκκίδες που υπήρχε στην είσοδο της σήραγγας, ενώ στην άλλη οι ερευνητές τοποθέτησαν διαφορετικό πρότυπο. Οσες επέλεξαν τη δίοδο με το πρότυπο της εισόδου ανταμείφθηκαν με ζαχαρόνερο.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές ελέγξαν κατά πόσον οι μέλισσες μπορούσαν να αντιληφθούν ορισμένα στοιχεία σε αυτό που έβλεπαν, όπως, παραδείγματος χάριν, να αντιληφθούν τον ακριβή αριθμό των τελειών, ασχέτως από το οπτικό πρότυπο που αυτές σχηματίζαν. Για να βγάλουν συμπεράσματα έδειξαν στις μέλισσες μία πινακίδα που περιελάμβανε τρία αντικείμενα: ένα μωβ λουλούδι και δύο κουκκίδες. Στη συνέχεια, τα έντομα εισήλθαν στη σήραγγα και έφτασαν μέχρι τη διακλάδωση, όπου μπορούσαν να επιλέξουν αν θα πάνε δεξιά ή αριστερά. Η μία κατεύθυνση είχε σηματοδοτηθεί με μία κουκκίδα και ένα μωβ λουλούδι και η άλλη με τρία αντικείμενα χωρίς να υπάρχει λουλούδι. Οι μέλισσες σχεδόν πάντα επέλεγαν τη διακλάδωση με τον σωστό αριθμό αντικειμένων, ακόμα κι αν οι κουκκίδες είχαν τοποθετηθεί κατά διαφορετικό τρόπο ή οι εικόνες ήταν διαφορετικές, όπως άστρα, λουλούδια ή πράσινα φύλλα. Στη συνέχεια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα έντομα μπορούν να εντοπίσουν τη διαφορά μεταξύ δύο και τριών αντικειμένων, όπως, εξάλλου, μεταξύ τριών και τεσσάρων αντικειμένων.

Ο Σαόγου Ζανγκ, ερευνητής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας και εκ των συντακτών της μελέτης που δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική έκδοση του PloS ONE, επισημαίνει ότι οι μέλισσες διαθέτουν τόσο εντυπωσιακές ικανότητες επειδή συλλέγουν τροφή από μεγάλες αποστάσεις και τις χρειάζονται για την πλοήγησή τους.

e-paideia.net