ΣΤΟΝ ΩΚΕΑΝΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (2)

• ΣΤΟΝ ΩΚΕΑΝΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

[ Επειδή το παρελθόν δεν είναι κύματα που έσβησαν στην άμμο...]

Ken Danby (1940-2007):"Charter"

2.

[Μία μαρτυρία για τη σχέση των εφημερίδων άλλοτε με τη λογοτεχνία]

ΜΙΧΑΗΛ ΡΟΔΑΣ
(1884-1948)

Ένας από τους ικανότερους λογογράφους της νεοτέρας εποχής,
ο κ. Ηλίας Βενέζης, γράφει σε μία επιφυλλίδα του, μεταξύ άλλων,
και τα ακόλουθα:
" Με διάθεση κατατοπισμού, αλλά και με πρόθεση κριτική και εριστική
τις περισσότερες φορές, έρχεται ο νέος αναγνώστης του ελληνικού
βιβλίου και ζητεί από τους αρμοδιοτέρους να μάθει τι λένε κι εκείνοι.
Όπου τους συναντήσει τους βομβαρδίζει με τα ερωτήματα, τις απορίες
και τις αντιλήψεις του. Και έπειτα τους ερωτά: Πέστε μου τι βιβλίο
να διαβάσω, για να κατατοπισθώ καλύτερα στη σύγχρονή μας
λογοτεχνία; Τι έχει γραφεί; Και τότε ο αρμόδιος δεν ξέρει σε τι
βοήθημα να παραπέμψει τον συνομιλητή του".
Αυτά γράφει ο κ. Βενέζης. [...] . Η ειδική λογοτεχνική στήλη μερικών
εφημερίδων εφρόντισε να ενημερώσει τους αναγνώστες να συντελεί
στην πρόοδο και στην ευρύτερη εξάπλωση της νεοελληνικής φιλολογίας.
[...]. Και έχω λόγους να πιστεύω [...] ότι το αναγνωστικό κοινό ένιωσε
περισσότερο από τους συγγραφείς, μερικούς τουλάχιστον, τις πνευματικές
υπηρεσίες της ειδικής στήλης των εφημερίδων. Αναφέρω παλαιότερους και νεότερους που βρήκαν στοργή στις στήλες του "Ελευθέρου Βήματος"
(σημ. Γεροντάκου: ο πρόγονος του σημερινού Βήματος). Στοργή
δικαιολογημένη από την αξίαν των σε διάφορες εποχές , που ο χώρος
ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον σημερινό, τριπλάσιος και τετραπλάσιος.
Ο υποφαινόμενος , λοιπόν, επληροφόρησε το αναγνωστικό κοινόν.
προτού απευθύνει ερωτήματα ο αναγνώστης,
για το λογοτεχνικό έργο του Στρατή Μυριβύλη "Η ζωή εν τάφω",
όταν εξεδόθη στη Μιτυλήνη στην πρώτη του μορφή.
Και έπειτα συνέχεια με το πρώτο Μικρασιατικό βιβλίο του κ. Βενέζη,
το περίφημο μυθιστόρημα της αιχμαλωσίας, "Νο 31.328",που είναι
και ιστορικό ντοκουμέντο, καθώς και την "Γαλήνη" του πολύ αργότερα.
Από την στήλη αυτή, την απλόχωρη άλλοτε, ξεπρόβαλλαν με τα
λογοτεχνικά έργα των ο κ. Δ Καραγάτσης με τον "Συνταγματάρχην
Λιάπκιν", η κ. Τατιανή Σταύρου, η κ. Αγγελική Χατζημιχάλη με τα
έργα της λαϊκής τέχνης, τα μυθιστορήματα του κ. Γιώργου Θεοτοκά,
του κ. Αγγέλου Τερζάκη, τα "Μακεδονικά" του κ. Γ. Μόδη, η πρώτη
νουβέλα του κ. Μ. Λουντέμη, τα σπαρταριστά δικαστηριακά
ευθυμογραφήματα του κ. Δ. Ψαθά, η "Κρίση" του Αρκάδιου,
περίφημη νουβέλα που εξεδόθη στη Θεσσαλονίκη, η "Θυσία"
του αείμνηστου Ζαχαρία Παπαντωνίου, τα διηγήματα του κ. Β. Ηλιάδη
"Όταν χτυπούσαν οι καμπάνες", τα λογοτεχνικά έργα του κ. Αντώνη
Τραυλαντώνη, η ποίησις του Γιάννη Ρίτσου, της κ. Μαρίας Ράλλη, της
Μυρτιώτισσας, της κ. Αθανασίας Μαγιάκου, τα Κυπριώτικα του Λιπέρτη,
του κ. Λέοντος Κουκουλά, της κ. Μαρίας Ι. Λοβέρδου, της κ. Λιλίκας
Ιακωβίδου, της κ. Τίλας Μπαλή, του κ. Κούλη Αλέπη οι "Ερημικοί
περίπατοι", του αλησμόνητου Καράβα της Χίου, του Γιοζέφ Ελιγιά,
της Διαλεχτής Ζευγώλη, της δεσποινίδος Ισιδώρας Καμαρινέα,
του Γιώργου Καραπάνου, η πολύτιμη "Ανθολογία" του κ. Ηρακλή
Αποστολίδη[...] και τα διηγήματα του κ. Αγ. Τερζάκη
"Του έρωτα και του θανάτου."[...].

Ελεύθερον Βήμα , 25/12/1942