300 διανοούμενοι/ες της Γαλλίας: «Οφείλουμε να μιλήσουμε για γενοκτονία»
Στις 27 Μαΐου 2025, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Libération ένα συλλογικό κείμενο που υπέγραψαν πάνω από 300 συγγραφείς, κάτοχοι βραβείων Νόμπελ και Γκονκούρ ή με σημαντική παρουσία στην πνευματική και κοινωνική ζωή της Γαλλίας, όπως η Aννί Ερνώ, Ζ.Μ Λε Κλεζιό, Νικολά Ματιέ, Ερβέ Λετελιέ, Αλίς Ζενιτέρ, Λειλά Σλιμανί, Ζοέλ Πομερά, Βιρζινί Ντεπάν. Πρόκειται για κείμενο που τονίζει, πέρα από το αίτημά για εκεχειρία και κατάπαυση του πυρός, τη θέση του συγγραφέα στη σύγχρονη κοινωνία και γιατί οφείλει να παίρνει θέση για τα φλέγοντα ζητήματα σε διάφορες γωνιές του πλανήτη και ειδικότερα στη Γάζα.
Ακολουθεί σε μετάφραση ολόκληρου του κειμένου από τα γαλλικά.
Μετάφραση: Στέφανος Γραβάνης
Πριν ένα χρόνο και εφτά μήνες, στις 20 Οκτωβρίου 2023, η Παλαιστίνια ποιήτρια Hiba Abu Naza, σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια ισραηλινών βομβαρδισμών. Στο ποίημά της Eνα αστέρι μιλάει για το χτες (πρόκειται για ποίημα από τη συλλογή της με τίτλο Que ma mort apporte l’espoir Ed.Libertalia, 2023-μτφρ στα ελληνικά, Ο θάνατός μου να φέρει την ελπίδα) είχε φανταστεί ενα οικουμενικό καταφύγιο πάνω στη γη, σε αντίθεση με τον υπαρκτό κίνδυνο τον οποίον αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι, ως απόκληροι της ανθρωπότητας:
Κι αν μια μέρα , Φως μου/ σε όλους τους γαλαξίες/ ολόκληρου του σύμπαντος/ δεν υπάρχει θέση πια για μας/ θα πεις: ”Μπείτε στην καρδιά μου/ θα είστε επιτέλους ασφαλείς”.
Το Ισραήλ δολοφονεί καθημερινά και δίχως σταματημό δεκάδες Παλαιστίνιους και Παλαιστίνιες, μεταξύ αυτών και συγγραφείς. Οταν δεν τους σκοτώνει, τούς ακρωτηριάζει, τούς εκτοπίζει, τούς ωθεί σε λιμονοκτονία. Το Ισραήλ κατέστρεψε τόπους γραφής και ανάγνωσης, βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, οικίες και πάρκα. Με τη διακοπή της ανακωχής, απο την πλευρά του Ισραήλ, η οποία και θα οδηγούσε στον τερματισμό του πολέμου, καθώς και στην απελευθέρωση των ομήρων, ξανάρχισε η επίθεση στη Γάζα, με ακόμη μεγαλύτερη βιαιότητα. Από δω και στο εξής, οι δηλώσεις προσώπων που βρίσκονται στο προσκήνιο, όπως π.χ. των Υπουργών Ιταμάρ Μπεν Γκιβρ και Μπεζαμέλ Σμόντριχ, καταδεικνύουν τις γενοκτονικές τους προθέσεις. Ο όρος ”γενοκτονία” δεν αποτελεί πια αντικείμενο συζήτησης και διαφωνιών για διεθνολόγους και οργανισμούς προάσπισης των ανθρωπίνων διακαιωμάτων, όπως π.χ. η Διεθνής Αμνηστία, οι πραγματογνώμονες του ΟΗΕ, η Διεθνής Ομοσπονδία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η Human Right Watch, το Συμβούλιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΗΕ.
Η συλλογική μας ευθύνη
Eνώ η ορολογία αποτελεί αντικείμενο συζήτησης μεταξύ των κρατών ( Αν πρόκειται περί γενοκτονίας ή όχι) το Ισραήλ συνεχίζει να καταστρέφει αδυσώπητα, κάθε μορφή ζωής στη Γάζα, εξαπολύοντας επιθέσεις από ξηρά, αέρα και θάλασσα. Επιδίδεται επίσης, σε σφαγές και εκτοπισμό του εναπομείνοντος πληθυσμού. Κανείς δεν εξαιρείται, ακόμη κι αν πρόκειται για παιδιά, ανάπηρους, μητέρες που θηλάζουν, δημοσιογράφους, υγειονομικό προσωπικό, ομήρους, ή εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Φέρουμε όμως πια συλλογική ευθύνη. Συγγραφείς που χρησιμοποιούμε τα γαλλικά ως γλώσσα γραφής αργήσαμε να μιλήσουμε με ενιαία φωνή, αν και ορισμένοι από μας έχουν ήδη υπογράψει διαφορα συλλογικά κείμενα, έγραψαν άρθρα, συμμετείχαν σε διαδηλώσεις. Τώρα όμως, με τη συγγραφική μας ιδιότητα, παίρνουμε το λόγο για να μιλήσουμε για δικούς μας ανθρώπους, όπως είναι οι Παλαιστίνιοι συγγραφείς. Θέλουμε να είμαστε ξεκάθαροι. Η ζωή ενός/μιας συγγραφέα δεν είναι πολυτιμότερη από οποιουδήποτε άλλου, ειδικότερα όταν ολοκληρες οικογένειες έχουν πια σβηστεί από τα δημοτολόγια των τοπικών αρχών.
Γιατί τότε, παίρνουμε το λόγο ως συγγραφείς;
Διότι σκοτώνοντας εναν συγγραφέα, είναι η ελευθερία, η κουλτούρα, οι μαρτυρίες και τα γραπτά τεκμήρια που σβήνονται. Ο θάνατος ενός συγγραφέα αποτελεί επιβολή λογοκρισίας και σιωπής. Οι συγγραφείς στη Γάζα μας υπενθυμίζουν το προφανές: oι Παλαιστινιοι δεν είναι τα θύματα ενος απροσδιόριστου πολέμου. Από την πλευρά μας, ως συγγραφείς οφείλουμε να περιγράψουμε με ακριβή τρόπο την πραγματικότητα και να βρούμε τις κατάλληλες λέξεις για να ρίξουμε φως σε σκοτεινές και αμφισβητούμενες πλευρές αυτής της πραγματικότητας. Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια, το λεξιλόγιο αυτό βρισκεται υπό διωγμό. Πολύ συχνά, οι λέξεις χρησίμευσαν για να δικαιολογήουμε τα αδικαιολόγητα, να αρνηθούμε το αδιαμφισβητητο, να υποστηρίξουμε το ανυπόστατο. Τον τελευταίο καιρό, βαρυσήμαντες λέξεις με ακριβή προσδιορισμό, άρχισαν να εξαφανίζονται, κυρίως μαζί με αυτούς που θα μπορούσαν να τις βάλουν στο χαρτί.
Σ’ αυτήν την ιστορική στιγμή, δεν μπορούμε να στρέψουμε το βλέμμα μας αλλού. Ως συγγγραφείς, έχουμε καθήκον να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Ειναι η Ιστορία που μάς το επιβάλλει, άλλωστε. Ο όρος ”γενοκτονία” δεν είναι ένα απλό σλόγκαν. Εμπεριέχει πολιτικές, ηθικές και νομικές ευθύνες. Δεν αρκούμαστε να μιλάμε μόνο για φρίκη, επιδεικνύοντας ενσυναίσθηση, γενικά και αόριστα, παραλείποντας να προσδιορίσουμε τί πραγματικά συμβαίνει.
Όπως και στις 7 Οκτωβριου 2023 ήταν σημαντικό να χαρακτηρίσουμε τις δολοφονίες αμάχων και πολιτών ως εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, έτσι και σήμερα οφείλουμε να μιλάμε για γενοκτονία.
Zητάμε την άμεση κατάπαυση του πυρός
Πρόσφατα, ο Αλεξίς Ντεσβαέφ, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και δικηγόρος στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, υπενθύμισε την έννοια του ”θεατή του απλά επιδοκιμάζει”. Ο όρος προέρχεται από τη νομολογία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την Πρώην Γιουγκοσλαβία. Χαρακτηρίζει έναν ανώτερο αξιωματούχο που απλά παρατηρεί και του οποίου η σιωπή, εκλαμβάνεται από τους εγκληματίες, ως συναίνεση. Εμείς δεν είμαστε στρατιωτικοί ή πολιτικοί ιθύνοντες, όμως αρνούμαστε να αποτελούμε θεατές που επιδοκιμάζουν.
Αυτό πηγάζει οχι μόνο από τον ανθρωπισμό και το ενδιαφέρον μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και από την συγγραφική μας ιδιότητα που απειλείται στη Γάζα, κάθε φορά που αρνούμαστε να καταγγείλουμε αυτό το έγκλημα.
Τα τελευταία ποιήματα της Hiba Abu Nada περιγράφουν ακόμη και τώρα, αυτήν την δυσάρεστη προοπτική. Αναφέρει, χαρακτηριστικά, σε ενα προφητικό κείμενό της για το μέλλον, που αναρτήθηκε στο Facebook, στις 16 Οκτωβρίου 2023, λίγες μέρες πριν το θάνατο της:
Εδώ πάνω, αυτή τη στιγμή χτίζουμε μια άλλη πόλη
με γιατρούς που δεν έχουν να φροντίσουν τραυματίες ούτε αιμορραγίες
με διδάσκοντες δίχως πολυπληθεις ταξεις και παιδικές φωνές
με οικογένειες δίχως πόνο και δυστυχία
με ποιητές που γράφουν για αιώνιους έρωτες
Ολοι είναι από τη Γάζα, όλοι τους.
Στον Παράδεισο υπάρχει μια νέα Γάζα, χωρις μπλόκα
Σχηματίζεται αυτήν εδώ τη στιγμή.
Οφείλουμε περισσότερο από ποτέ να διασώσουμε τις λέξεις των συναδέλφων μας. Ας προσπαθήσουμε η Γάζα να αποκτήσει οντότητα και ζωή, εδώ, πάνω στη Γη. Πρέπει να το προσπαθήσουμε για τη Hiba, τους περισσότερους από πενήντα χιλιάδες νεκρούς και για όσους έχουν επιζήσει και είναι πεινασμένοι, τραυματισμένοι και εξαθλιωμένοι, Έίναι επιτακτική ανάγκη να επιβληθούν κυρώσεις στο κράτος του Ισραήλ. Ζητάμε επίσης, άμεση κατάπαυση του πυρός που να εξασφαλίζει δικαιοσύνη και ασφάλεια για τους Παλαιστινιους αλλά και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων καθώς επίσης και αυτή των χιλιάδων Παλαιστινίων που κρατούνται σε φυλακές του Ισραήλ.
Ζητάμε να δοθεί ένα τέλος σ’αυτή τη γενοκτονία και δεσμευόμαστε ότι θα προσπαθήσουμε γι’ αυτό.»
Zadie Smith and Ian McEwan among 380 writers and groups to call Gaza war ‘genocide’
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου