Δημήτρης Νόλλας: Υπάρχουμε με μπαλώματα
ο αναγνώστης στις 14 Δεκεμβρίου, 2015
O Δημήτρης Νόλλας στο δεύτερο βιβλίο της τριλογίας του (Μάρμαρα στη μέση- Δύσκολοι καιροί” , εκδ. Ίκαρος) καταγράφει τη σύγχρονη Ελλάδα και ό,τι σημαίνει ελληνική ιδιοπροσωπία.
Κύριε Νόλλα με το νέο σας βιβλίο εγκαταλείπετε – εν μέρει βεβαίως - τον μινιμαλισμό σας και προχωρείτε σε μια τριλογία. Σας παρέσυρε το θέμα ή εξ αρχής υπήρχε ένα σχέδιο για μια μεγάλης έκτασης μυθιστόρημα;
Το θέμα επέβαλλε μια μεγαλύτερη σύνθεση απ’ αυτές στις οποίες ασκούμαι συνήθως. Κι επειδή δυσκολευόμουν να αφιερωθώ εξ ολοκλήρου στην εξ αρχής συγκρότηση ολόκληρου του μυθιστορήματος, το κατέτμησα και του έδωσα τη μορφή της τριλογίας.
Η αρχή του μυθιστορήματος με την παρουσίαση της ναΐφ τοιχογραφίας σε μια ταβέρνα στο Μίνστερ της Γερμανίας, την οποία έχει ζωγραφίσει ένας Έλληνας, ο Αρίστος Καραμπίνης, είναι ένα εύρημα υψηλής αισθητικής, το οποίο προέρχεται από πού; ποια ήταν η έμπνευση;
Επιθυμούσα να δημιουργήσω μια σύνδεση και σύγκριση δύο διαφορετικών επαναστατικών κινημάτων της ευρωπαϊκής ιστορίας και τα οποία απέχουν δυο αιώνες μεταξύ τους. Να συγκρίνω τα υπόγεια ρεύματα (και λαγούμια) που κάνουν συγκρίσιμα αυτά τα δύο, των Ζηλωτών του ύστερου Βυζαντίου και των Αναβαπτιστών της βορειοδυτικής Ευρώπης στις αρχές του 16ου αιώνα.
Επί πλέον, αναπτύσοντας τη συγκεκριμένη τοιχογραφία που εξιστορεί αυτά τα γεγονότα σε ένα ολόκληρο κεφάλαιο (χωρίς να συμβαίνει κάτι άλλο μυθιστορηματικά ενδιαφέρον), να δώσω την ευκαιρία στον αναγνώστη που αδιαφορεί για τέτοια θέματα να παρατήσει το βιβλίο εγκαίρως, εξοικονομώντας τον πολύτιμο χρόνο του.
Oι περισσότεροι ήρωές σας είναι ναυάγια, λαμόγια, μικροκαταφερτζήδες. Το παρατήρησα και στο προηγούμενο βιβλίο σας. Και αν κάποιος διαφέρει λίγο, χάνεται (όπως η Χρυσάνθη). Είναι έτσι και στην κοινωνία μας;
Ναι,κάπως έτσι. Και τώρα και πάντοτε. Γιατί η κοινωνία έχει έναν κανόνα για να κρατιέται όρθια και σταθερή, κι όταν το διαφορετικό προσπαθεί να τον αλλάξει ή να τον διαλύσει, εκείνος αμύνεται. Και στα απόνερα της άμυνάς του το διαφορετικό χάνεται. Για να επανέλθει, βεβαίως, ακμαιώτερο, πάντα.
Έχω την αίσθηση πώς η Ουρανία, πηγαίνοντας κόντρα στους πάντες, γίνεται ένα σύμβολο αντιθετικό με τους υπόλοιπους χαρακτήρες. Αντιπροσωπεύει για σας κάτι ξεχωριστό; ( Έχει κάτι χριστιανικό
Αυτή η νέα γυναίκα, κεντρικός χαρακτήρας της ιστορίας, είναι κάτι ξεχωριστό καθώς εμπλέκεται στο ριψοκίνδυνο αγώνισμα της αυτογνωσίας. Ο τρόπος με τον οποίο αναδεικνύεται και θάλλει η κοσμοαντίληψη και το πιστεύω του συγγραφέα στα πρόσωπα του μύθου, είναι στην κρίση του αναγνώστη να το εντοπίσει και να αποφασίσει αν το πέτυχε ή όχι.
Έχουν αρκετοί μιλήσει για την «ελληνική ιδιοπροσωπία». Το πιστεύετε, κι αν ναι, σε τι οφείλεται αυτή;
Οφείλεται σε όλα αυτά που τρελαίνουν τους Ευρωλάγνους. Στον τρόπο του Καραγκιόζη. Με τον τρόπο του να υπάρχουμε με μπαλώματα. Δημιουργώντας απανωτές πατέντες καθώς είμαστε ανίκανοι για μια σοβαρή και «ουσιαστική μεταρρύθμιση»! Ίσως γιατί φοβόμαστε το Απόλυτο κι αυτό είναι ένα απ’ τα στοιχεία της «ιδιοπροσωπίας» μας. Όμως όλες οι κοινωνίες των ανθρώπων διαθέτουν «ιδιοπροσωπία», γιατί όλες μοιράζονται μια γλώσσα, έναν πολιτισμό κι έναν καθημερινό τρόπο ζωής, τις μνήμες και τα όνειρα μιας καινούργιας ζωής. Στη δική μας περίπτωση όμως, όσοι πιστεύουν και αναγνωρίζουν αυτή την «ελληνική ιδιοπροσωπία», και το κάνουν επειδή θεωρούν πως γύρω μας υπάρχει ένας πλανητικός ωκεάνιος βούρκος, τότε κάνουν πολύ κακό. Κι αν βαυκαλίζονται με την ιδέα πως εμείς ξεχωρίζουμε επειδή είμαστε οι καλύτεροι κι επειδή εδώ, σ’αυτόν τον όμορφο και γαλανό τόπο, δημιουργήθηκαν έργα-θεμέλια του παγκόσμιου πολιτισμού, ανίκανος ο ίδιος να αναγνωρίσει πόσο λίγος και λιλιπούτειος είναι μπροστά σ’ αυτά τα έργα, αυτός ο τύπος του ανθρώπου «ελληνικής ιδιοπροσωπίας» εκτρέφει τον παρασιτισμό και είναι μεγάλος πειρασμός να μπορούσε κανείς να τον εκτόπιζε, αφού πρηγουμένως θα του είχε απαγορεύσει να χρησιμοποιεί γλώσσα ελληνική για να εκφράζει τις άθλιες απόψεις του.
Ποια είναι η ταυτότητα του Έλληνα σήμερα; Έχει κάτι θετικό που θα τον κρατήσει να βγει από τη λαίλαπα;
Μα, νομίζω απάντησα νωρίτερα. Η τέχνη του να τα μπαλώνει.
Ξέρετε καλά τη Γερμανία. Πόσο έχει αλλάξει η εικόνα της …και πόσο έχει αλλάξει η εικόνα του Έλληνα στον Γερμανό (βιβλιόφιλο ή μη);
Μετά τη δημιουργία της γερμανικής ΕΕ έχουν πάρει τα μυαλά τους αέρα κι έχουν γίνει ασυγκράτητοι. Η εικόνα του Έλληνα έχει υποστεί ρωγμές στα κεφάλια της μάζας αντίστοιχες μ’ αυτές που έχει υποστεί η εικόνα του Γερμανού στα δικά μας. Βλέπετε η μάζα είναι μια υπερεθνική δημιουργία του σύγχρονου πολιτισμού και ψεκάζεται εξίσου παντού.
Φαντάζομαι το τρίτο μέρος θα παίζεται στην Ελλάδα 20 χρόνια μετά, στην αρχή της κρίσης για να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα της Ελλάδος ή όχι; Τι να περιμένουμε;
Φυσικά.
Αντιπροσωπεύετε το μυθιστορηματικό είδος που ο Μαρωνίτης έχει χαρακτηρίσει ως «φιλίστορη μυθοπλασία». Μπορείτε να γράψετε εκτός της ιστορίας ή είναι ένα ίδιον της δικής σας γενιάς;
Δεν γνωρίζω ποιανού είναι ίδιον. Αυτό που ξέρω είναι πως η ιστορία των προπατόρων μας, από το 1821 μέχρι τις μέρες μας, είναι μια ιστορία θελκτική, μαγική, που προσφέρεται για καταβυθίσεις μυθοπλαστικές, αλλά και αυτογνωσίας.
Λέτε προς το τέλος των «Μαρμάρων» πώς «το δυσκολότερο απ΄ όλα είναι να σπάσεις τα ουσιαστικά δεσμά, τις σχέσεις που σφυρηλατούσες μια ζωή κλπ». Είναι μια συμβουλή και προς τους Έλληνες γενικά; προς τους πολιτικούς; προς τους διανοούμενους; Εσείς την έχετε εφαρμόσει;
Άλλα πράγματα έχω εφαρμόσει, άλλα σχεδιάζω να τα εφαρμόσω και άλλα να μην. Πάντως σκοπός της ζωής μου δεν είναι να συμβουλεύω τους αναγνώστες να κάνουν το ένα ή το άλλο. Τους έχει δοθεί η ελευθερία να πράττουν κατά την κρίση τους, κάτι που έχω πάντα στο μυαλό μου και το σέβομαι απολύτως. Όχι μόνον εκείνων που διαβάζουν, αλλά και όσων δεν πιάνουν βιβλίο στα χέρια τους. Η ουσία της κουβέντας, στην οποία αναφέρεσθε, έχει να κάνει με την υπόμνηση πως τα ουσιαστικά δεσμά του ανθρώπου αφορούν σε ζητήματα σχέσης με τον άλλον, εντέλει ζητήματα πνευματικά, με τα οποία συναντιόμαστε πάντα είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου