ΤΑ ΕΠΤΑ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ: 2. Ο ΦΘΟΝΟΣ

 

"Η συμπόνια είναι ο πόνος για τη δυστυχία του άλλου, η ζηλοφθονία είναι ο πόνος για την ευτυχία του άλλου." 
 Κινέζικη Παροιμία                                       
******************************

John William Waterhouse (1849–1917)  : "Jealous Circe"

(Λατινικά: " Circe Invidiosa". Ελληνικά:  "Η φθονερή Κίρκη")

*

Ντάντε Αλιγκιέρι , Η Θεία Κωμωδία. Β' Καθαρτήριο, Έμμετρη μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια Γιωργής Κότσιρας, Αθήνα, εκδ. Ζαχαρόπουλος,

ΑΣΜΑ XIII [Απόσπασμα]

Ο κύκλος των φθονερών. Φωνές στον αέρα που θυμίζουν παραδείγματα ταπεινοφροσύνης (1-42). - Τιμωρία οφειλόμενη στους φθονερούς (43-84). 

Στο κεφαλόσκαλο είχαμε πια φτάσει
Που το βουνό και πάλι είναι κομμένο,
Κι όσο ανεβαίνεις τόσο σε ξεπλένει.
Κ' εδώ κορνίζα τριγυρίζει το όρος
Καθώς στον πρώτο κύκλο και μονάχα 5
Η περιφέρεια πιο πολύ στενεύει.
Εδώ γλυπτό είτε χάραγμα δε βλέπεις
Κι ολόγυμνα είναι και πλαγιά και δρόμος,
Μ' ένα μελανωπό της πέτρας χρώμα.
"Ρωτώντας για το δρόμο, εδώ αν σταθούμε", 10
Εσκέφτη ο ποιητής, "πολύ φοβάμαι,
Η επιλογή μη φέρει αργοπορία!"
Ευθύς, τα μάτια στύλωσε στον ήλιο,
Και το πλευρό του αφήνοντας στο κέντρο,
Στ' αριστερά του γύρισε και λέει: 15
"Ω φως γλυκό, που εμπιστεύοντάς σε,
Στο νέο το δρόμο μπαίνω, οδήγησε μας
Εκεί που τώρα πρέπει να διαβούμε.
Στον κόσμο φέγγεις και τη γη ζεσταίνεις
Κι αν αφορμές δε μας ζορίζουν άλλες, 20
Με τις αχτίδες σου τραβάμε πάντα".
Θα είχαμε ψηλά γρήγορα ανέβει,
Αυτό που μίλι εδώ στη γη μας λένε,
Γιατί μεγάλος πόθος μας κεντούσε·
Και νιώθουμε τριγύρω να πετούνε 25
Ψυχές που δεν τις βλέπαμε, καλώντας
Γλυκόφωνα άλλες, σε τραπέζι αγάπης.
Πρώτη φωνή που πέρασε πετώντας,
"Vinum non habent", δυνατά φωνάζει·
Και πίσω μας γυρνώντας, το ξανάπε· 30
Και πριν ολότελα να σβήσει ακόμα
Στο βάθος, μια άλλη: "Ο Ορέστης είμαι",
Περνώντας βιαστικά· κι αυτή δε στέκει.
"Πατέρα μου", είπα, "τι φωνές είν' τούτες;"
Κ' ενώ ρωτούσα, πέρασε μια τρίτη: 35
" Όποιον σας έχει βλάψει ν' αγαπάτε",
Φωνάζει, και μου λέει ο δάσκαλός μου:
"Ο φθόνος δέρνεται σ' αυτόν τον κύκλο,
Το καμουτσί η αγάπη το κρατάει.
Με ένα άλλο τρόπο ακούγεται το γκέμι, 40
Που καθαρά νομίζω θα τον νιώσεις
Πριν το σκαλί να φτάσεις της συγνώμης.
Προσεχτικά όμως κοίτα στον αιθέρα,
Και καθιστές ψυχές θα δεις αντίκρυ
Στο μήκος της πλαγιάς την κάθε μία. 45
Ακόμα πιο πολύ τα μάτια ανοίγω
Και βλέπω ίσκιους που φορούσαν κάπες
Με χρώμα που δεν άλλαζε απ' της πέτρας.
Κι ως προχωρήσαμε λιγάκι ακόμη,
"Δεήσου και για μας, Μαρία", ακούω: 50
Και "Μιχαήλ" και "Πέτρο"κι " Άγιοι Πάντες".
Νομίζω σήμερα στη γη δε θα είναι
Καρδιά τόσο σκληρή να μη χτυπήσει
Από συμπόνια, με ό,τι εγώ εκεί είδα.
Γιατί όταν στις ψυχές αυτές κοντά ήρθα, 55
Ώστε όλες τους τις πράξεις να διακρίνω,
Στα μάτια μου ήρθαν δάκρυα από τη λύπη.
Φτηνό μου εφάνη πως φορούσαν ράσο
Κι ακούμπαγε στον ώμο ο ένας του άλλου,
Κι όλοι μαζί στο βράχο στυλωμένοι. 60
Έτσι οι τυφλοί με το τριμμένο ρούχο
Σκυφτοί ψωμοζητούν στις εκκλησίες,
Και γέρνει το κεφάλι ο ένας στου άλλου,
Τον οίκτο να κινήσουνε του κόσμου
Όχι με λόγια μόνο, αλλά και με όψη 65
Κακομοιριάς, που συγκινεί επιπλέον.
Και όπως οι τυφλοί δε χαίρονται ήλιο,
Ίδια κ' οι σκιές που πριν γι' αυτές μιλούσα,
Δεν τους χαρίζεται το φως το ουράνιο.
Γιατί με σίδερου κλωστή έχουν ράψει 70
Τα βλέφαρά τους, όπως κάνουν στο άγριο
Γεράκι, όταν δε λέει να ημερέψει.
Μου φαίνονταν σαν προσβολή, περνώντας
Να τους κοιτώ, χωρίς να με κοιτάνε:
Γι' αυτό γυρίζω στο σοφό οδηγό μου, 75
Κ' ένιωσε αυτός, τι αμίλητος ρωτούσα·
Γι' αυτό και πριν ρωτήσω, μου είπε: "Μίλα,
Και να είσαι σύντομος και με σπιρτάδα".
Ερχόταν ο Βιργίλιος άκρη - άκρη
Προς τον γκρεμό, που να 'πεφτες μπορούσες, 80
Γιατί εκεί αντιστύλι δε βρισκόταν·
Απέναντί μου οι ευσεβείς στεκόνταν
Ψυχές, που με όλη τη φριχτή ραφή τους,
Την όψη βουτηγμένη είχαν στα δάκρυα.

 
 ΣΧΟΛΙΑ

Στ. 6. Το βουνό του Καθαρτήριου είναι κωνικό. Ανεβαίνοντας, οι κύκλοι όσο πάνε στενεύουν.
Στ. 27. Σε τραπέζι αγάπης, γιατί εδώ μετανοούν οι φθονεροί.
Στ. 29."Κρασί δεν έχουν", στα λατινικά. Λόγια που είπε η Παναγία στο γάμο εν Κανά.
Στ. 32."Ο Ορέστης είμαι", λόγια του Ορέστη, που πρόφερε για να μην αφήσει το φίλο του Πυλάδη να θυσιαστεί, όταν είχε πει πως αυτός τάχατες ήτανε ο Ορέστης.
Στ. 36 και επόμ. Το παράδειγμα που διορθώνει εδώ όσους έχουν φταίξει, πρέπει να είναι σαν αρετή αντίθετο από το φταίξιμό τους. Τα παραδείγματα της αρετής είναι το καμουτσί που σπρώχνει στο καλό και το γκέμι που τους κρατάει απ' το κακό.
Στ. 42. Όπου θα του σβήσει ο Άγγελος και το δεύτερο Α.
Στ. 70 επόμ. Για να γυμνάσουν τα γεράκια, έραβαν προσωρινά με σιδερένια κλωστή τα ματοβλέφαρά τους.
Στ. 76. Γιατί με τη σιωπή του ρωτούσε το Βιργίλιο.


ΠΗΓΗ:

ΠΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία: Ποιητικά Κείμενα 

Ντάντε Αλιγκιέρι, "Θεία Κωμωδία: Κόλαση", Άσμα τρίτο [Α 1] 

Επιμέλεια: Κατερίνα Τικτοπούλου 

 http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/education/european/poetry/dante/06.html