ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

Δ.Ζωγράφος, Η πολιορκία των Αθηνών

"Τότε έκατζε ο Γκούρας και οι άλλοι και φάγαμεν ψωμί· τραγουδήσαμεν κ’ εγλεντήσαμεν. Με περικάλεσε ο Γκούρας κι’ ο Παπακώστας να τραγουδήσω· ότ’ είχαμεν τόσον καιρόν οπού δεν είχαμεν τραγουδήση – τόσον καιρόν, οπού μας έβαλαν οι ’διοτελείς και γγιχτήκαμεν (= τσακωθήκαμε) διά να κάνουν τους κακούς τους σκοπούς. Τραγουδούσα καλά. Τότε λέγω ένα τραγούδι·

Ο Ήλιος εβασίλεψε,

Έλληνά μου, βασίλεψε

και το Φεγγάρι εχάθη

κι’ ο καθαρός Αυγερινός που πάει κοντά την Πούλια,

τα τέσσερα κουβέντιαζαν και κρυφοκουβεντιάζουν.

Γυρίζει ο Ήλιος και τους λέει, γυρίζει και τους κρένει· «Εψές οπού βασίλεψα πίσου από μια ραχούλα,

άκ’σα γυναίκεια κλάματα κι’ αντρών τα μυργιολόγια

γι’ αυτά τα ’ρωικά κορμιά ’στον κάμπο ξαπλωμένα,

και μέσ’ το αίμα το πολύ είν’ όλα βουτημένα.

Για την πατρίδα πήγανε ’στον Άδη, τα καϊμένα.

Ο μαύρος ο Γκούρας αναστέναξε και μου λέγει: «Αδελφέ Μακρυγιάννη, σε καλό να το κάμη ο Θεός, άλλη φορά δεν τραγούδησες τόσο παραπονεμένα. Αυτό το τραγούδι σε καλό να μας βγη. – Είχα κέφι, του είπα, οπού δεν τραγουδήσαμεν τόσον καιρόν». Ότι εις ταρδιά (=στρατιωτικά καταλύματα)  πάντοτες γλεντούσαμεν.

Άρχισε ο πόλεμος κι’ άναψε ο ντουφεκισμός πολύ. Πήρα τους ανθρώπους μου, πήγα εκεί, καθώς ήμουν διορισμένος· και στάθηκα καμπόσο και πολεμήσαμεν. Ήφερα απόξω γύρα τα πόστα. Πήγα εις το κονάκι μου ό,τι έπαιρνε να βασιλέψη το φεγγάρι, να βγάλω τον πεζό (=ταχυδρόμο) διά την Κυβέρνησιν. Έρχονται μου λένε· «Τρέξε, σκοτώθη ο Γκούρας εις το πόστο του. Έρριξε αναντίον των Τούρκων· απάνου εις την φωτιά τον βάρεσαν εις τον αμήλιγγα και δεν μίλησε τελείως. Πήγα, τον πήραμεν εις το νώμο και τον βάλαμε ’σ ένα μπουντρούμι. Τον συγύρισε η φαμελιά του και τον χώσαμεν (=θάψαμε)."

Τα απομνημονεύματα του Στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη. 

Βιβλίον Πρώτον. Κεφάλαιον ένατον  (Απόσπασμα)