Λέξεις – Εικόνες: Ιωάννης Καλλιαρέκος
Η Φυματιούπολη του Σανατορίου Ασβεστοχωρίου αναπτύχθηκε στη σκιά του ομώνυμου Σανατορίου στα μέσα της δεκαετίας του 1920. Το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1920, δεκατρία χιλιόμετρα μακριά από κέντρο της Θεσσαλονίκης μεταξύ του Ασβεστοχωρίου και του Χορτιάτη. H ελληνική κυβέρνηση είχε αγοράσει τις σχετικές εγκαταστάσεις από τις Αγγλικές Αρχές. Το συγκεκριμένο τόπο είχε επιλέξει η Αγγλική Στρατιωτική Υγειονομική Υπηρεσία ως αναρρωτήριο του Συμμαχικού Στρατού για τους Άγγλους αξιωματικούς.
ΔΕΙΤΕ ΕΙΚΟΝΕΣ από το εσωτερικό του ΣΗΜΕΡΑ, στο θέμα της Parallaxi:Μπήκαμε στην πτέρυγα-φάντασμα του Παπανικολάου
Οι πρώτοι φυματιώντες ασθενείς εγκαταστάθηκαν στα πρόχειρα ξύλινα παραπήγματα και τα επόμενα χρόνια χτίστηκαν τρία περίπτερα (δημοτικό, ΤΑΚ, αντιφυματικό) και μετά τη δεκαετία του 1930 προστέθηκαν και άλλα. Τα μεμονωμένα κτίσματα – οικίσκοι διέθεταν ένα δωμάτιο, τουαλέτα και ένα διάδρομο. Στα σπιτάκια αυτά διαδεχόταν ο ένας ασθενής τον άλλο, όταν πέθαιναν πέθαιναν. Το Σανατόριο, αναλάμβανε απλά τη διατροφή και τη νοσηλεία τους. Οι ιδιωτικοί αυτοί οικίσκοι το Μάρτιο του 1928 έφταναν τους σαράντα πέντε. Όταν ο Βαρδάρης φυσούσε, εκσφενδόνιζε κομμάτια από τις στέγες και τα παρέσυρε μακριά από το σανατόριο. Το καλοκαίρι η θερμοκρασία αυξανόταν σημαντικά στο εσωτερικό των οικημάτων και το χειμώνα ήταν ιδιαίτερα ψυχρά.
Τα γειτονικά χωριά, Ασβεστοχώρι και Χορτιάτης, αντιμετώπισαν με καχυποψία, δυσαρέσκεια, ακόμη και εχθρότητα τους ασθενείς του Σανατορίου. Ο φόβος που προξενούσε η ασθένεια της φυματίωσης, εξαιτίας της υψηλής θνησιμότητας, σε συνδυασμό με την άγνοια και την κοινωνική προκατάληψη οδήγησαν ακόμη και σε βίαιες και ανεξέλεγκτες συμπεριφορές.
Το ελληνικό κράτος της δεκαετίας του 1920 δε διέθετε ακόμη ούτε τα οικονομικά μέσα αλλά ούτε και την ωριμότητα, για να συστήσει και να συντηρήσει τέτοιου είδους ιδρύματα, τα οποία λειτούργησαν περισσότερο ως άσυλα και λιγότερο ως θεραπευτήρια. Σε μια εποχή που η επιστημονική κοινότητα δεν είχε καταφέρει ακόμη να βρει τα κατάλληλα φάρμακα για τη αντιμετώπιση της νόσου (στρεπτομικίνη 1946), δε θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι οι περισσότεροι φυματιώντες ασθενείς κατέληγαν στα σανατόρια όχι για να αναρρώσουν και να θεραπευτούν, αλλά για να απομονωθούν από τον κοινωνικό περίγυρο και εν τέλει να πεθάνουν.
Όσοι ασθενείς δεν έβρισκαν κρεβάτι, για να εγκατασταθούν στο Σανατόριο, μια και οι κλίνες πάντα υπολείπονταν κατά πολύ των αναγκών νοσηλείας, έχτιζαν μια παράγκα μέσα στον περίβολο του Σανατορίου ή εγκαθίσταντο έξω από τον περίβολο, απέναντι από την είσοδο του Σανατορίου, στο Συνοικισμό των φυματιώντων.
Εκεί κατέληγαν και όσοι χάρη στη Θεία Πρόνοια επιζούσαν (περίπου 8 στους 10 ασθενείς πέθαιναν τις πρώτες δεκαετίες του 20 αι) και δε γύριζαν στις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Εγκαθίσταντο εκεί, γιατί ήταν αδύνατο να εργαστούν και δεν είχαν άλλες δυνατότητες επιβίωσης, γιατί οι κλιματολογικές συνθήκες στη Φυματιούπολη ήταν οι ενδεδειγμένες, για να μην επιδεινωθεί η υγεία τους, σε πολλές περιπτώσεις γιατί οι οικείοι τούς τους είχαν απορρίψει λόγω της μολυσματικότητας της ασθένειας (ή απλά γιατί επιθυμούσαν να «εξαφανιστούν» από τον κύκλο των ανθρώπων που τους γνώριζαν και να αποκρύψουν το επιλήψιμο παρόν). Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από τους ασθενείς εισήχθησαν στο Σανατόριο και με εικονικά ονόματα.
Τα πρώτα σπίτια άρχισαν να χτίζονται γύρω από το Σανατόριο το 1927 και αυξάνονταν σταθερά. Μέχρι το 1937 είχαν κτιστεί στο συνοικισμό περίπου εκατό οικίσκοι. Την ίδια χρονιά τέθηκε από την πολιτεία φραγμός στην ανέγερση νέων κατοικιών, με σκοπό να περιοριστεί η επέκταση της Φυματιούπολης και σε κατάλληλο χρόνο το κράτος, να απομακρύνει τους κατοίκους, γιατί υπήρχε η αντίληψη ότι ζούσαν σε βάρος του ιδρύματος (συντηρούνταν από τα υπολείμματα).[.........................]
Η Φυματιούπολη στο Ασβεστοχώρι: Σπάνιες εικόνες και όλη ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου