Υπάρχει τίποτε γλυκύτερο από την ύπαρξή σου;

ΑΛΚΙΦΡΟΝΟΣ* ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ

[ Αλκίφρων : Αθηναίος ρήτορας που έζησε ανάμεσα
στον 3ο και 2ο αιώνα π.Χ.
Συνέγραψε μία σειρά από πλασματικές επιστολές,
οι οποίες θεωρούνται υποδείγματα "αττικού ύφους".
"Συντάκτες" των επιστολών υποτίθεται ότι είναι αγρότες,
ψαράδες, παρασιτικοί τύποι και εταίρες του αθηναϊκού 4ου αιώνα π.Χ.
Οι 124 σωζόμενες επιστολές του χωρίστηκαν από τους
γραμματολόγους σε τέσσερα βιβλία και αποτελούν
την ανάγλυφη εικόνα του ιδιωτικού βίου της εποχής
εκείνης, οι πιο πολλοί δε από τους τύπους του παρουσιάζουν
μιαν εξαιρετική ομοιότητα με τους ανθρώπους της εποχής μας.]

 ΕΤΑΙΡΙΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ (3)


Ο Μένανδρος στη Γλυκέρα

 Εγώ, μα τις Ελευσίνιες Θεές  (Δήμητρα και Περσεφόνη) και μα τα μυστήρια τα Ελευσίνια, σ’ αυτά που πολλές φορές ορκίστηκα πολλές φορές μπροστά τους, Γλυκέρα, όταν ήμασταν μόνοι, δε θεωρώ ανώτερο τον εαυτό μου ούτε λέω και γράφω τα παρακάτω γιατί θέλω να χωρίσουμε. 

Υπάρχει τίποτε γλυκύτερο από την ύπαρξή σου; Τι άλλο θα μπορούσε να με κάνει  να υπερηφανευτώ περισσότερο εκτός από την αγάπη σου, αφου και τα βαθιά μου γεράματα, με τους τρόπους και τις συνήθειές σου, θα μου φαίνονται σαν  αιώνια νιότη; 
Μακάρι , Γλυκέρα,  να ζήσουμε μαζί και στα νιάτα και στα γηρατειά μας,  και, μα τους Θεούς, μαζί να πεθάνουμε, αλλά με την αίσθηση του κοινού θανάτου, για να μην απομείνει στη ζωή  ο ένας από τους δυο μας  και τον πιάσει η επιθυμία να γευτεί και άλλα αγαθά. Ας μην είμαι εγώ που θα μπω στο πειρασμό, όταν εσύ δε θα υπάρχεις. Και ποιο είναι το αγαθό που θα μπορούσε να αφήσει κανείς πίσω του;
Όσα μου έτυχαν το τελευταίο διάστημα που ήμουν ανήμπορος στον Πειραιά (ξέρεις τις συνηθισμένες μου αρρώστιες, αυτές που οι εχθροί μου συνηθίζουν να τις ονομάζουν τρυφηλότητα και θηλυπρεπή κουνήματα), με υποχρέωσαν να σου στείλω γράμμα στο άστυ, όπου βρισκόσουν για τις γιορτές των Αλώων, αυτά ακριβώς είναι. 
Πήρα γράμματα από τον Πτολεμαίο, το Βασιλιά της Αιγύπτου, στα οποία αποδέχεται όλα τα αιτήματά  μου, και  υπόσχεται  σε μένα και τον  Φιλήμονα όλα τα αγαθά της γης, που λέει ο λόγος. Λέγεται πως και σ΄αυτόν έστειλαν γράμματα. Ο ίδιος εξάλλου ο Φιλήμων μου έγραψε αποκαλύπτοντας τα ίδια κι απαράλλακτα λαμπρά μ΄αυτά που έγραψε ο βασιλιάς στον Μένανδρο. Κι αυτός θα δει και σκεφτεί παρόμοια.
Απ΄τη δική μου τη μεριά δεν περιμένω συμβουλές. Γλυκέρα μου, εσύ είσαι η γνώμη μου, η προσωπική μου  Βουλή του Αρείου Πάγου και το δικαστήριο της Ηλιαίας! Τ΄ορκίζομαι στην Αθηνά  πως έτσι συνέβαινε  πάντα  και πως για πάντα έτσι θα μείνει!
 Σου έστειλα τις βασιλικές επιστολές για να σε ...διχάσω, αφού από τη μια μεριά θα έχεις στα χέρια σου τις επιστολές του βασιλιά κι από την άλλη τις δικές μου. Θέλω να ξέρεις όσα του γράφω.Σ΄ορκίζομαι στους δώδεκα θεούς, πως ένα ταξίδι σ΄ένα μακρινό αποικιακό βασίλειο , όπως η Αίγυπτος, καθόλου δε με ενθουσιάζει. Και στην περίπτωση όμως που η Αίγυπτος βρισκόταν δίπλα στην Αίγινα, ούτε καν θα έβαζα στο μυαλό μου  ν΄αφήσω το βασίλειο της αγάπης σου και να ζήσω μόνος , ανάμεσα στον Αιγυπτιακό όχλο, χωρίς να βλέπω την πολυάνθρωπη "ερημιά" της Γλυκέρας. Τι πιο γλυκό , τι λιγότερο επικίνδυνο από το να υπηρετώ την αγκαλιά σου , αντί  τις αυλές των σατράπηδων και των βασιλιάδων! Επικίνδυνη είναι η ελευθερία δίχως μέτρο, ενώ εύκολα περιφρονείται η κολακεία , άσε που η ευτυχία είναι όνειρο απατηλό.
Εγώ, μα το Διόνυσο  και τους βακχικούς του κισσούς, με τους οποίους προτιμώ να  στεφανωθώ , παρά με τα διαδήματα του Πτολεμαίου, όταν κάθεται και με παρακολουθεί στο θέατρο η Γλυκέρα, αυτό δεν το αλλάζω  με  τα τεράστια και τα μακρόστενα ποτήρια ή τις χρυσές κούπες και όλα τα λαχταριστά αγαθά που αφθονούν στις βασιλικές αυλές, ή με τις ετήσιες Χοές και τα θεατρικά Λήναια και τη χθεσινή  φλυαρία και τις  γυμναστικές ασκήσεις του Λυκείου ή  με  τη σεμνή Ακαδημία. 
Πού θα δω στην Αίγυπτο Εκκλησία του Δήμου και ψηφοφορία; Πού θα δω δημοκρατικό λαό ελεύθερα  συνειδητοποιημένο;Πού θα δω νομοθέτες στους ιερούς χώρους στεφανωμένους με κισσό; Πού θα δω τον σχοινένιο περίβολο της Εκκλησίας του Δήμου;Πού θα βρω διαδικασία εκλογής;Πού θα βρω Χύτρους, Κεραμεικό, αγορά, δικαστήρια, την υπέροχη Ακρόπολη, τις σεμνές θεές, τη γειτονική Σαλαμίνα, τα στενά της, την Ψυττάλεια, τον Μαραθώνα, όλη την Ελλάδα στην Αθήνα, όλη την Ιωνία ,τα  Κυκλαδίτικα νησιά;
Να εγκαταλείψω όλα αυτά και μαζί τους την Γλυκέρα και να φύγω για την Αίγυπτο, για να πάρω χρυσάφι, ασήμι και άλλα πλούτη;Με ποιον να τα ξοδέψω; Με τη Γλυκέρα που θα την υποχρεώσω να κάνει ένα τόσο επικίνδυνο θαλασσινό ταξίδι;Μήπως δεν είναι χωρίς αυτήν τα  πάντα σκέτη φτώχεια;Κι αν μάθω ότι προσφέρει σ΄άλλους τους περίφημους έρωτές της, στάχτη δε θα γίνουν για μένα όλοι οι θησαυροί;Και με το θάνατό μου δε θα πάρω μαζί  τον καημό μου, ενώ τα χρήματα θα μείνουν να τα χαίρονται   οι άδικοι ισχυροί; Μήπως δεν είναι μεγάλο ζόρι  το  να ζεις με τον Πτολεμαίο και άλλους τέτοιους σατράπες και να ακούς τις επευφημίες τους , που δεν είναι σίγουρο ότι είναι φιλικές, ούτε όμως και η εχθρότητά τους ακίνδυνη;Αν μου θυμώσει όμως σε κάτι η Γλυκέρα, το πράγμα διορθώνεται αμέσως, γιατί θα την πάρω στην αγκαλιά μου και θα τη γεμίσω με φιλιά. Κι αν θυμώσει περισσότερο, τότε τη βάζω κάτω και την απολαμβάνω με το ζόρι. Η στενοχώρια της μου φέρνει δάκρυα , αλλά και στην περίπτωση που δεν αντέχει άλλο τα δικά μου βάσανα, ακόμα και τότε με χρειάζεται , γιατί δεν έχει δίπλα της να την προστατεύουν ούτε στρατιώτες ούτε φύλακες. Εγώ είμαι τα πάντα γι΄αυτήν.
Σπουδαίο πράγμα κι άξιο θαυμασμού το να δει κανείς τον ωραίο  Νείλο.Μήπως όμως δεν είναι εξίσου σπουδαίο να δει τον Ευφράτη ή τον Ίστρο; Αλλά κι ο Θερμώδων, ο Τίγρης , ο Άλυς ή ο Ρήνος δεν ανήκουν στους μεγάλους ποταμούς;
Καλύτερα να χαθώ παρά να περάσω τη ζωή μου βλέποντας ποτάμια και όχι τη Γλυκέρα μου.Ο Νείλος είναι ωραίος  αλλά επικίνδυνος, γι΄αυτό δεν είναι λογικό να πλησιάζεις τις δίνες του, όπου παραμονεύουν τόσα κακά. Εγώ θα ΄θελα να μείνω στον τόπο μου και να ταφώ σ΄αυτόν. Μάκαρι , βασιλιά Πτολεμαίε, στεφάνι να έχω στο κεφάλι μου από Αττικό κισσό και από τη θυμέλη του θεάτρου να υμνώ κάθε χρόνο τον Διόνυσο, να συμμετέχω στις τελετές των μυστηρίων, να γράφω καινούριο έργο για τις ετήσιες δραματουργικές εκδηλώσεις, να γελώ , να χαίρομαι , να αγωνιώ και να νικώ.
Ο Φιλήμων ας ευτυχήσει απολαμβάνοντας στην Αίγυπτο και τα δικά μου αγαθά. Όμως ο Φιλήμων δεν έχει δίπλα του μία Γλυκέρα ούτε είναι ίσως άξιος ενός τέτοιου θησαυρού.   
Και εσύ , Γλυκερίτσα μου, έλα όσο πιο γρήγορα μπορείς κοντά μου καβάλα στο μουλάρι σου  από τις γιορτές των Αλώων. Δεν ξέρω άλλη γιορτή πιο μακρινή σε διάρκεια και πιο παράταιρη.
Θεά Δήμητρα, σπλαχνίσου μας! 

[Μετάφραση: Gerontakos]

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ


1.
* Γλυκέρα: Θαυμαστή για την ομορφιά της Αθηναία εταίρα.
Θυελλώδης ήταν η σχέση της με τον τυχοδιώκτη ταμία των περσικών θησαυρών του Μεγάλου Αλεξάνδρου Άρπαλο. Ο Άρπαλος έκλεψε για χάρη της 5.000 τάλαντα και έφυγε μαζί της στην Ταρσό της Συρίας , όπου της έκανε χρυσό άγαλμα και διέταξε τους κατοίκους της Ταρσού να την προσκυνούν ως βασίλισσα.
Αργότερα η Γλυκέρα επέστρεψε στην Αθήνα και συνδέθηκε παθιασμένα με τον ποιητή Μένανδρο.

*Δείτε: ΟΙ ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΣΣΕΣ - koutouzis.gr

 
 





2.* Μένανδρος (342/341-292/291 π.Χ.): ο σπουδαιότερος ποιητής της "νέας αττικής κωμωδίας". Ενώ όμως έγραψε πάνω από εκατό κωμωδίες, νίκησε μόνο οκτώ φορές στους Αθηναϊκούς θεατρικούς αγώνες.

*Δείτε: Μένανδρος - Βικιπαίδεια

3.* Πτολεμαίοι

4. * Ο Φιλήμων ( Συρακούσες ή από τους Σόλους της Κιλικίας (361- 263 π.Χ.), ήταν αρχαίος Έλληνας συγγραφέας, εκπρόσωπος της Νέας Κωμωδίας. Υπήρξε ο σημαντικότερος ποιητής της νέας κωμωδίας και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αθήνα, όπου και τιμήθηκε ιδιαίτερα.

5.*Τα Αλώα ήταν γιορτή της Αττικής προς τιμή της Δήμητρος Αλωάδος, του
Διονύσου και του Ποσειδώνος Φυταλμίου.
Οι ιεροπραξίες της γιορτής γίνονταν γύρω από τα αλώνια συγχρόνως σε όλους
τους δήμους της Αττικής. Ο χρόνος διεξαγωγής της γιορτής ήταν κατά τη
διάρκεια του τρύγου, όταν άνοιγαν τα νέα κρασιά και κατά τη διάρκεια της
συγκομιδής των καρπών. Η γιορτή άρχιζε στην Αθήνα, συνεχιζόταν και τελείωνε
στην Ελευσίνα.
6.  Θερμώδων. Αρχαία ονομασία του ποταμού της Μικράς Ασίας Τερμέ-Τσάι, που πηγάζει από το Αμαζόνιο όρος και εκβάλλει στον Εύξεινο Πόντο. Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, στην περιοχή του ποταμού ζούσαν οι ηρωικές Αμαζόνες.

Σπάνια παράσταση σε μωσαϊκό που βρέθηκε σε σπίτι της αρχαίας Αντιόχειας ( η σημερινή τουρκική πόλη Antakya). Η παράσταση δείχνει τον ποιητή Μένανδρο με τη Γλυκέρα. Στην άκρη αριστερά εικονίζεται προσωποποιημένη η κωμωδία , που κρατά τα σύμβολα του θεάτρου. Μπροστά της φαίνεται μία θεατρική μάσκα, που ακουμπά πάνω σ' ένα κιβώτιο με τα έργα προφανώς του μεγάλου ποιητή.