ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΛΛΑΣ: Ο ΕΥΠΑΤΡΙΔΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

«Ηθελα να είμαι ο ποιητής, ο ελεύθερος στοχαστής»

Ο Γιάννης Δάλλας, έφηβος 89 ετών, μιλάει για παλιούς και νεότερους λογοτέχνες

Της Όλγας Σελλά

Η Καθημερινή, 28/4/2013

«Τον περασμένο Γενάρη έκλεισα τα 89», μου είπε ο ποιητής, κριτικός και δοκιμιογράφος Γιάννης Δάλλας, μόλις έφτασα στο σπίτι του. Αλλά σε τίποτα δεν τον εμποδίζουν τα χρόνια του να είναι πάντα δραστήριος, ενεργός, παρών. Με περίμενε σ’ ένα ζεστό διαμέρισμα στο Παγκράτι, με θέα μέχρι την Ακρόπολη, με πολλά φυτά στο ευρύχωρο μπαλκόνι, με παλιά αντικείμενα και άπειρα βιβλία. «Εχω πολύ περισσότερα, αλλά έχουν πάρει και τα παιδιά μου αρκετά», μου λέει σχεδόν απολογούμενος. Ακούραστη οικοδέσποινα, η σύντροφος της ζωής του, Ευαγγελή Ντάτση, λαογράφος, ιστορικός, ανθρωπολόγος, που έχει σώσει από τη λήθη πολλά κομμάτια του λαϊκού πολιτισμού σ’ αυτό τον τόπο.

Αφορμή για να συναντήσω τον Γιάννη Δάλλα ήταν μια μεγάλη αυτοβιογραφική συνέντευξη που έδωσε στον Γιώργο Δουατζή, έγινε βιβλίο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καπόν. Τίτλος του «Να βγω από μένα...». 

Και η αλήθεια είναι ότι ενώ γνωρίζω τη δράση του στα ελληνικά γράμματα τόσα χρόνια, πρώτη φορά μάθαινα, μέσα από αυτό το βιβλίο, τόσα πράγματα για τη διαδρομή του, για τη ζωή του, για τις σκέψεις του. Γιατί ο Γιάννης Δάλλας προτιμά να εκφράζεται μέσω της ποίησης, μέσω της κριτικής, μέσω της παρουσίας του σε επιστημονικά συνέδρια, ημερίδες, εκδηλώσεις. Δίδαξε για πολλά χρόνια ως φιλόλογος στη Σχολή Μωραΐτη και αργότερα έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Η συζήτηση μαζί του έχει το θεραπευτικό κλίμα που δημιουργεί η συνομιλία μ’ έναν καλό δάσκαλο.

– Τελικά τι αισθάνεσθε περισσότερο; Ποιητής, δάσκαλος, δοκιμιογράφος... Ποια είναι η πιο αγαπημένη σας ιδιότητα;

– Ποιητής πρώτα, μετά δοκιμιογράφος, μετά μεταφραστής των αρχαίων λυρικών. Αυτά τα τρία πράγματα μου πάνε, γιατί όλα επικεντρώνονται στην ποίηση τελικά. Ακόμα και μέσα στην κριτική ιδιότητα, υπάρχει η ποιητική.

– Η κριτική ιδιότητα πιστεύετε ότι είναι αναγκαία σ’ έναν ποιητή;

– Νομίζω πως είναι αναγκαία, πρέπει να στηρίζει το ποιητικό βλέμμα. Νομίζω ότι δύο πράγματα πρέπει να έχει η ποίηση: να στηρίζεται σ’ ένα θέμα, μια εμπειρία, ακόμη κι αν είναι εμπειρία ιδεών. Αυτό παίζει σημαντικό ρόλο, και είδα πως εξαρχής αυτό με συνόδευσε. Δηλαδή δεν έγραψα μια ποίηση αισθηματολογική. Από την αρχή, από τότε που έγραφα στα λογοτεχνικά περιοδικά της δεκαετίας του ’40. Ολοι εκεί πρωτοπαρουσιαστήκαμε. Ο Γονατάς, ο Κακναβάτος, ο Αναγνωστάκης... Θέλω να πω ότι η γλώσσα μου είναι διαχρονική, θέλω να περπατάει, να παίρνει κι από το πεζοδρόμιο, να είμαστε ωτακουστές, αλλά συγχρόνως να γεμίζουμε κι από τη διαχρονία της γλώσσας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ:=>  "Ηθελα να είμαι ο ποιητής, ο ελεύθερος..."

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΛΛΑΣ

Δείγμα γραφής

Η ΕΝΑΝΘΡΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΩΝ

Το σπίτι γέμισε τάπητες δέρματα απλωμένα στους

δρόμους για την υποδοχή κι άλλα υπέρθυρα αναρτη-

μένα στην πύλη σαν τρόπαια κι ύστερα κατά μήκος

της σκάλας μια ανθρωποκεφαλή μπηγμένη στο τζάκι

δορά τίγρης για υποπόδια όλα τα παλιά αιλουροειδή

πατημένα φριχτά με τους τένοντες κρεμάμενους και

τα μάτια τους έξω γυαλιστερά κι υπεργήινα άλλα

κυνηγημένα κι αδέσποτα στους διαδρόμους και στις

εξόδους κι άλλα σε πλήρη παράλλαξη οι προβιές μαζί

με τις λεοντές παραμονεύοντας στις γωνίες και μια

μοναχική και συρόμενη προς τ’ άδυτα των αδύτων

σφαδάζουσα με τα μαστίγια επάνω στην κλίνη του

ερωτικού θυσιαστηρίου ενώ στην αίθουσα δεξιώσεων

ο οικοδεσπότης κι η οικοδέσποινα επίσημοι εκείνος

με γούνα κι εκείνη με αστρακάν και κάτω τομάρια

ακατέργαστα οι δούλοι βογγώντας στις αποθήκες

Τη μέρα που αναπαύονται τα όνειρα

αρχίζει η ενανθρώπιση των δερμάτων

**************