ΧΩΡΙΣ ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ...

           Χωρίς ισότητα και αλληλεγγύη 

η ελευθερία είναι κενό γράμμα

Ενθέματα Αυγής: 03/03/2013

Ο διπλωμάτης και συγγραφέας Stéphane Hessel, ένας θρύλος της Γαλλικής Αντίστασης, πέθανε το βράδυ της Τρίτης σε ηλικία 95 ετών. Δημοσιεύουμε σήμερα μια συνέντευξή του στη Lina Sancari, που δημοσιεύθηκε στη Ηumanite (31.12.2010), με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου του «Αγανακτήστε!» (στα ελληνικά κυκλοφορεί σε μετάφραση Σώτης Τριανταφύλλου, από τις εκδ. Πατάκη).

Η συνέντευξη του Στεφάν Εσσέλ

Πώς αντιμετωπίσατε την επιτυχία του βιβλίου σας «Αγανακτήστε!»; Ανταποκρινόταν σε μια ανάγκη της σημερινής εποχής;

Έμεινα κι εγώ κατάπληκτος απ’ την επιτυχία που γνώρισε το μικρό αυτό βιβλιαράκι. Ίσως επειδή ζούμε σε μια εποχή αγωνίας, όπου δεν μπορούμε να διακρίνουμε καλά προς τα πού πηγαίνουμε. Έχουμε ξεκάθαρη τη συνείδηση ότι βρισκόμαστε στο μέσο --και όχι στο τέλος-- μιας βαθιάς κρίσης της νεοφιλελεύθερης και απορρυθμισμένης οικονομίας, κι έτσι είναι αναμενόμενο να θέτουμε ερωτήματα για τα αίτια της δυσλειτουργίας των κοινωνιών μας. Αφού ζούμε σε κοινωνίες που λειτουργούν προβληματικά, το πρώτο πράγμα που μας συμβαίνει, που το νιώθουμε σαν ανάγκη, είναι να αγανακτήσουμε. Θυμόμαστε πως σε άλλες περιόδους της ιστορίας μας, έπρεπε επίσης να νιώσουμε αγανάκτηση, αν δεν θέλαμε να υποστούμε την ξένη κατοχή στη Γαλλία, ή σε περιστάσεις παθητικής ένδειας.

Το δημόσιο χρέος ή η απουσία πόρων χρησιμεύει συχνά ως επιχείρημα για την αμφισβήτηση κοινωνικών κατακτήσεων της Απελευθέρωσης. Για να πάμε πίσω στη δεκαετία του 1940, πώς το Εθνικό Συμβούλιο Αντίστασης (CNR) έθεσε αυτά τα θεμέλια, στο πλαίσιο μιας κατεστραμμένης Ευρώπης;

Θα πρέπει καταρχάς να θυμηθούμε πως το πρόγραμμα του CNR αναπτύχθηκε στην παρανομία, από ανθρώπους που δεν είχαν άλλη πολιτική ικανότητα παρά τη σκέψη τους και τις προτάσεις τους. Χάρη σ’ αυτή τη ελευθερία σκέψης, αναμετρήθηκαν με το πρόβλημα πώς η Γαλλία, όταν απελευθερωνόταν, θα αποκτούσε ένα σύνολο αξιών και πολιτικών που να αντιστοιχούν σ’ αυτό που εύχονταν οι ίδιοι οι αντιστασιακοί. Μια βάση σοσιαλδημοκρατική, που έλαβε υπόψη τις θεμελιώδεις ελευθερίες -- από την πάλη ενάντια στην αυθαιρεσία των οικονομικών φεουδαρχιών και ενάντια στην καταπίεση που ασκούσε η κυβέρνηση του Βισύ. Αυτές οι αξίες έχουν υποβαθμιστεί σήμερα. Προφανώς. Κι αυτό είναι η αιτία της αγανάκτησης. Δεν μπορούμε να πιστεύουμε πως η Γαλλία του 2010 δεν έχει τα αναγκαία μέσα· διαθέτει σημαντικούς πόρους, πλούτο πολύ μεγαλύτερο απ’ ότι το 1945. Παρ’ όλα αυτά, οι κατακτήσεις τις οποίες υπολογίζαμε δεν πραγματώθηκαν. Αυτό πρέπει να αποτελέσει τη σημερινή βάση της σκέψης και να κινητοποιήσει το συναίσθημα για το τι πρέπει να κάνουμε. Πρέπει καταρχάς να αγανακτήσουμε, αλλά να μη μείνουμε εκεί. Πρέπει να θέσουμε ένα ερώτημα: Πώς να αλλάξουμε τα πράγματα. Χρειαζόμαστε μια νέα κατεύθυνση για τη Γαλλία, αυτή που ακολουθεί η κυβέρνηση Σαρκοζί δεν μας ικανοποιεί, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε τι είναι αυτό που μπορούμε να αντιπροτείνουμε. Κάτι τέτοιο έχει αξία για την Ευρώπη και για όλον τον κόσμο. Και φυσικά για τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση ή τις συγκρούσεις. Έχω φυσικά στο νου μου τους Παλαιστίνιους, τους λαούς της Σαχάρας, λαούς που, αντίθετα με όσα διακηρύσσει ο καταστατικός χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, δεν έχουν ακόμα κράτος και των οποίων η αυτοδιάθεση δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί.

Ζητάτε περισσότερη δικαιοσύνη και ελευθερία, αλλά, όπως λέτε, «όχι αυτή την ανεξέλεγκτη ελευθερία της αλεπούς μέσα στο κοτέτσι». Αυτό σημαίνει πως χωρίς ισότητα, χωρίς αδελφοσύνη, η ελευθερία είναι κενό γράμμα;

Η ελευθερία είναι ταυτόχρονα ένα από τα πιο θεμελιώδη και πιο επισφαλή δεδομένα. Μια ελευθερία δεν έχει νόημα παρά μόνο αν προϋποθέτει ισότητα δικαιωμάτων, επομένως την αλληλεγγύη. Αυτό σημαίνει ότι τούτη η ωραία μας σύλληψη πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως ένα σύνολο. Η ελευθερία που κυριαρχεί όλο και περισσότερο στην οικονομία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και τίθεται στη διάθεση κάποιων κατεχόντων, η οποία δεν συνδυάζεται με την ισότητα και την αδελφοσύνη, έχει ήδη προκαλέσει μεγάλη δυστυχία. [.......]

 Διαβάστε τη συνέχεια: Χωρίς ισότητα και αλληλεγγύη η ελευθερία είναι κενό γράμμα...