"ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ"

"ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ"

Ένας απευθείας "διάλογος" ανάμεσα στον

"Τυφλό ποιητή της Ιωνίας"
και τον ομόλογό του , σύγχρονό μας Σωτήρη Σαράκη .

Αντίθετα με τον ομηρικό ήρωα, ο Οδυσσέας
του Σαράκη δεν έχει να θυμηθεί τίποτε το
ευχάριστο από την "επιστροφή" του στην Ιθάκη.
Ένα μαρτύριο ήταν το ταξίδι του για τον ονειρεμένο τόπο,
μια συνεχής δοκιμασία οι περιπλανήσεις του
στη χωρο/ανθρωπογεωγραφία του άφιλου και άξενου
κόσμου,με αλεπάλληλες διαψεύσεις και τελικό
τίμημα την απώλεια της πίστης σε αξίες και ιδανικά.

Το ζωτικό ψέμα που είπε ο Οδυσσέας στον κύκλωπα Πολύφημο,
ότι δηλαδή τον έλεγαν Ούτις (= Κανένας), δεν ήτανε και τόσο ψέμα
για τον ήρωα του Σαράκη,
αφού δεν μπόρεσε να γίνει ο επώνυμος, να κατανικήσει
το φόβο του και να ξεχωρίσει με το θάρρος του μες στη ζωή.
****

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΡΑΨΩΔΙΑ Ι΄
Μετάφραση : Αργύρης Εφταλιώτης (1849-1923)

1. (στίχ. 353-370).

[ Ο Οδυσσέας προσφέρει στον Πολύφημο κρασί, που θα τον ρίξει σε βαθύ ύπνο και έτσι θα μπορέσει μαζί με τους συντρόφους του να τον τυφλώσουν]

Εἶπα, κι ἐκεῖνος μὲ ὄρεξη τὸ παίρνει καὶ τὸ πίνει,
καὶ τόσο τὸ γλυκάθηκε, ποὺ δεύτερο γυρεύει•
“Φέρε μου κι ἄλλο πρόθυμα, πές μου καὶ τ' ὄνομά σου,
νὰ σὲ φιλέψω δῶρο ἐγώ, ποὺ νὰ τὸ καμαρώνης.
Δίνει κι ἐδῶ στοὺς Κύκλωπες ἡ πλούσια γῆς σταφύλια
ζουμὶ γεμάτα, ποὺ ἡ Βροχὴ τοῦ Δία τὰ ὡριμάζει•μὰ εἶναι τῆς ἀμβροσίας αὐτὸ καὶ τοῦ νεχτάρου στάμα.”

Εἶπε, κι ἐγὼ ἀπ' τὸ φλογερὸ κρασί ξανάδωσά του•τρεῖς τόνε κέρασα φορές, καὶ τρεῖς τό 'πιε ὁ χαμένος.
Καὶ τὸ κρασὶ στοῦ Κύκλωπα τὰ φρένα σάνε μπῆκε,
τότες μὲ λόγια μαλακὰ τοῦ μίλησα καὶ τοῦ 'πα•
“Κύκλωπα, τ' ὄνομά μου θές ; Ἐγὼ σ' τὸ φανερώνω•
κι ἐσὺ τὸ δῶρο ποὺ ἔταξες νὰ μὲ φιλέψης τώρα.
Κανένας (Στο ομηρικό κείμενο: Ούτις) ὄνομα ἔχω ἐγώ• Κανένα μὲ φωνάζουν
κι ἡ μάνα μου κι ὁ κύρης μου, κι οἱ ἄλλοι μου οἱ συντρόφοι.”

Ἔτσ' εἶπα, κι αὐτὸς ἄξαφνα μὲ κάκια ἀπολογιέται•“Καὶ τὸν Κανέναν ὕστερα ἀπ' τοὺς ἄλλους τοὺς συντρόφους
θὰ φάω ἐγώ• μὰ πρῶτα αὐτοὺς• τὸ δῶρο σου αὐτὸ θά 'ναι.”

*************************
2. (Στίχ. 403-412)
[ Μετά την τύφλωση : στιχομυθία του Πολύφημου με τους άλλους Κύκλωπες]

“Τί κακὸ σοῦ 'ρθε κι ἔτσι δά, Πολύφημε, φωνάζεις,
μέσα σὲ νύχτα ἀθάνατη, καὶ μᾶς χαλνᾶς τὸν ὕπνο ;
Ἢ παίρνει σου τὰ πρόβατα κάποιος θνητὸς μὲ ζόρι,ἢ σὲ σκοτώνει αὐτὸς μαθὲς μὲ δύναμη ἢ μὲ δόλο ;”
Κι ὁ δυνατὸς Πολύφημος μέσαθε κράζει• “Ὦ φίλοι,
μὲ δόλο, ὄχι μὲ δύναμη• Κανένας ὁ φονιάς μου.”
Κι αὐτοὶ τοῦ ἀπολογήθηκαν μὲ λόγια φτερωμένα•
“Κανένας σὰ δὲ σ' ἄγγιξε καὶ μόνος σου σὰν εἶσαι,κακὸ ποὺ ὁ Δίας ὁ τρανὸς σοῦ στέλνει, δὲν ξεφεύγεις.
Μόν' κάλεσε τὸν κύρη σου, τὸ ρήγα Ποσειδώνα.”

**********************

3. (στίχ. 500-505 )

[ Ο Οδυσσέας βρίσκεται ασφαλής στο καράβι και ανοίγεται στο πέλαγος. Τότε αποκαλύπτει με έπαρση στον τυφλό κύκλωπα το όνομά του]

Εἶπαν, μὰ ἐγὼ ὁ τρανόψυχος δὲν ἤθελα ν' ἀκούσω,μόν' ἄλλη μιὰ τοῦ φώναξα μὲ χολιασμένα σπλάχνα:
“Κύκλωπα, ἂν ἄνθρωπος θνητὸς κανένας σὲ ρωτήξη
πῶς ἔτυχε τὸ μάτι σου κακοτυφλιὰ νὰ πάθη,τό 'χει τυφλώσει νὰ τοὺς πῆς ὁ κουρσευτὴς Δυσσέας,
τοῦ Λαέρτη ὁ γιός, ποὺ βρίσκεται στὸ Θιάκι ἡ κατοικιά του.”

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα αποσπάσματα είναι παρμένα από το εξαιρετικά ενδιαφέρον blog: www.mikrosapoplous.gr, όπου αντικριστά παρατίθενται όλη η Οδύσσεια και η μετάφρασή της από τον Αργύρη Εφταλιώτη, σε πολυτονική μορφή.

******************

Σ. ΣΑΡΑΚΗ
Ούτις
[ Από τη συλλογή "Το Δέρας" , Εκδ. Γκοβόστη, 1994. σ.σ. 79-80]

Πολύφημε,
δεν ξέρω αν θα ΄χε κάποιο νόημα
να ζητήσω- τώρα!- τη συγγνώμη σου
όμως δυο λόγια μου- πικρά-
θα ΄θελα να τ΄ακούσεις:
Αν ήταν να σε ξαναβρώ στο δρόμο μου
- έτσι σοφός που έγινα, με τόση πείρα-
μπορεί να σ΄άφηνα να μ΄εμποδίσεις
- με το μοναδικό σου τρόπο-
να φτάσω στην Ιθάκη μου

κι ακόμα
θέλω να ξέρεις πως
εκείνο το "Κανένας"
δεν ήτανε, Πολύφημε, και τόσο ψέμα

τόσα χρόνια- στεριά και θάλασσα-
σαν τ΄αγρίμια
αίμα στο αίμα και κατατρεγμός
από θεούς κι ανθρώπους΄
ο φόβος, σύντροφος πιστός
πίσω από κάθε κίνησή σου
- όποιος πρόλαβε σκότωσε, όποιος δεν πρόλαβε πεθαίνει-

μπορεί και να μην ήμουν πια,
Πολύφημε,
κανένας
όταν έκρινες πως
θα ΄πρεπε να ΄χω κάποιο όνομα
για να φαγωθώ.

Ο ποιητής Σωτήρης Σαράκης
(Γενν.: 1949)
Πολιτικός Επιστήμονας / δημόσιος υπάλληλος.
Η φωτογραφία του ποιητή
δανεική από το θαυμάσιο Blog
του Σωτήρη Παστάκα
Ποιείν - Επιθεώρηση Ποιητικής Τέχνης.