Τρίτη, Δεκεμβρίου 23, 2025

Όταν ο Ανακρέων έγινε...γκολ.Ή μήπως δεν έγιναν τα πράματα έτσι; (Μια ιστορία μέθης που μπορεί να μη συνέβη πραγματικά)

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Symposium_scene_Nicias_Painter_MAN.jpg/1280px-Symposium_scene_Nicias_Painter_MAN.jpgΜια γυναίκα αυλίστρια ψυχαγωγεί άνδρες σε ένα συμπόσιο για αυτόν τον αττικό ερυθρόμορφο κωδωνοειδή κρατήρα, περ. 420 π.Χ.

______________________ 

 ΤΙ ΗΤΑΝ ΤΕΛΙΚΑ Ο ΑΝΑΚΡΕΩΝ ; ΗΔΟΝΙΣΤΗΣ ΜΕ ΜΕΤΡΟ ή ΕΛΕΕΙΝΟΣ ΜΕΘΥΣΟΣ;

 Ο  ποιητής Ανακρέων πέρασε στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας ως ο ηδονιστής τύπος του ανθρώπου που λατρεύει τον έρωτα και το κρασί  .Εξαιτίας αυτών των παθών, όσοι τον περιγράφουν τον  παρουσιάζουν ως ένα άνδρα που συχνά ξεπερνούσε τα όρια της ευπρέπειας και αυτογελοιποιούνταν.

 Αναζητώντας όμως στις "πηγές" την αληθινή προσωπικότητα  του ανθρώπου , διαπιστώνουμε  ότι η εικόνα του ως "πάντα μεθυσμένου ποιητή" είναι μια μεταγενέστερη  απλούστευση που τον αδικαίε κατάφορα. Η ποίησή του, αντίθετα, αν και επικεντρώνεται στον έρωτα και το κρασί στο πλαίσιο της συμποτικής παρέας ,δείχνει να χαρακτηρίζεται από νηφαλιότητα , αυτοσυγκράτηση και ωριμότητα. 

Ο Ανακρέων δεν κρύβει ποτέ την ηδυπάθειά του ούτε την αγάπη του για το καλό κρασί  , αλλά θέλει οι τέρψεις του να έχουν ως οδηγό το μέτρο. Οι προτιμήσεις του και για τα δύο φύλα και η λατρεία του για το ποτό του Βάκχου δεν κρύβονται 

Παραθέτουμε δύο σύντομα ποιητικά αποσπάσματα , στα οποία αποσαφηνίζει τη σχέση του με το ποτό στο πλαίσιο ενός συμποσίου, όπου κατηγορηματικά υποστηρίζει ότι  πίνουμε  για να ευθυμήσουμε   κι όχι για να μεθύσουμε . Γι΄αυτό νερώνουμε τον οίνο: δύο μέρη νερό , ένα κρασί, για να μπορούμε να διασκεδάζουμε στα συμπόσια  νηφάλια. 

Στη συνέχεια, στρεφόμαστε στον ποιητή Λεωνίδα τον Ταραντίνο, ο οποίος μας παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εικόνα του Ανακρέοντα ως μεθυσμένου ανθρώπου , βασισμένη στερεοτυπικά  σε όσα επιβαρυντικά σχόλια λέγονταν εναντίον του , ότι δηλαδή εγκατέλειπε τον εαυτό του , γινόταν ερωτομανής και τριγυρνούσε στους δρόμους σε κατάσταση απόλυτου εξευτελισμού άδοντας άσεμνα τραγούδια.


Gerontakos 

Α. Ο ΑΝΑΚΡΕΩΝ ΚΑΙ Η  ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΜΕΤΡΟ

[Δύο αποσπάσματα] 

απ. 356a Page
ἄγε δὴ φέρ᾽ ἡμὶν ὦ παῖ
κελέβην, ὅκως ἄμυστιν
προπίω, τὰ μὲν δέκ᾽ ἐγχέας
ὕδατος, τὰ πέντε δ᾽ οἴνου
5 κυάθους ὡς ἀνυβρίστως
ἀνὰ δηὖτε βασσαρήσω.


απ. 356b Page


ἄγε δηὖτε μηκέτ᾽ οὕτω
πατάγωι τε κἀλαλητῶι
Σκυθικὴν πόσιν παρ᾽ οἴνωι
μελετῶμεν, ἀλλὰ καλοῖς
5 ὑποπίνοντες ἐν ὕμνοις

Ανθολογία Αρχαϊκής Λυρικής Ποίησης

Επιμ. Σωτήρης Τσέλικας


Μπρος φέρε, παιδί μου, την κούπα, για να την αδειάσω μονορούφι.

Ανάμιξε στον κρατήρα

δέκα ποτήρια νερό

με πέντε κρασί

γιατί δεν θέλω να μεθύσω

και να φερθώ άπρεπα

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ας μην κάνουμε

πάλι ένα συμπόσιο με θόρυβο και κραυγές

όπως οι Σκύθες. Ας πιούμε ήρεμα

κι ας τραγουδήσουμε ωραία τραγούδια.

Δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή για τη φωτογραφία. 

Μεθυσμένος Ηρακλής αδειάζει την κύστη του. 1ος αιώνας π.Χ. ή 1ος αιώνας μ.Χ. Herculaneum (Ηράκλεια).

Β. ΟΤΑΝ Ο ΑΝΑΚΡΕΩΝ ΞΕΠΕΡΑΣΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΣΤΗΝ ΟΙΝΟΠΟΣΙΑ  

 

Μεθυσμένος σάτυρος διασκεδάζει. Χάλκινο άγαλμα. Από τη Βίλα των Παπύρων στο Ερκολάν(Ηράκλεια), που βρίσκεται τώρα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΤΑΡΕΝΤΙΝΟΣ*

ἴδ᾽ ὡς ὁ πρέσβυς ἐκ μέθας Ἀνακρέων
ὑπεσκέλισται, καὶ τὸ λῶπος ἕλκεται
ἐσάχρι γυίων τῶν δὲ βλαυτίων τὸ μὲν
ὅμως φυλάσσει, θάτερον δ᾽ ἀπώλεσεν.

μελίσδεται δὲ τὰν χέλυν διακρέκων
ἤτοι Βάθυλλον, ἢ καλὸν Μεγιστέα.
φύλασσε, Βάκχε, τὸν γέροντα, μὴ πέσῃ.

— Paton edition

 

*Λεωνίδας ο Ταραντίνος/Βικιπαίδεια


.https://www.culinaryhistoriansny.org/wp-content/uploads/2021/12/1FC8B23C-592C-4017-B1C8-F4242094DA54-1024x975.jpeg

METAΦΡΑΣΗ

[Gerontakos] 

 

Δες  το γέρο μεθύστακα, τον  Ανακρέοντα, 

Κοίτα  πώς τρεκλίζει σέρνοντας το ρούχο του

με τα μέλη του φάτσα φόρα,

ενώ στο χέρι κρατά το ένα του  σαντάλι

-το άλλο κάπου το έχει παρατήσει. 

 Παίζει τη λύρα του και τραγουδά

μπορεί τον Βάθυλλο , μπορεί τον ωραίο Μεγιστέα. 

Βάκχε, πρόσεχε τον γέροντα  , να μην πέσει...

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5d/Vel%C3%A1zquez_-_El_Triunfo_de_Baco_o_Los_Borrachos_%28Museo_del_Prado%2C_1628-29%29.jpg 

Ντιέγκο Βελάσκεθ, "Ο θρίαμβος του Βάκχου", 1629. Μουσείο του Πράντο

***************************

Η μέθη ως αδίκημα στην αρχαιοελληνική τέχνη

Αθηνά Δημοπούλου

Καθηγήτρια Ιστορίας Δικαίου
Νομική Σχολή Αθηνών 

πηγή: theartofcrime.gr 

[...................................] 

«Η διαμόρφωση μιας "επιτρεπτικής" ελληνικής συμποτικής αντίληψης (δηλαδή όπου η οινοποσία, ως στοιχείο ενσωματωμένο στην κοινωνική ζωή, εκλαμβάνεται θετικά), είχε ως συνέπειες αφενός η κατανάλωση οίνου να θεωρείται φυσιολογική έκφραση της ατομικής ελευθερίας, αφετέρου ότι η ελευθερία αυτή περιβλήθηκε αρκετά νωρίς από κανόνες, αρχικά κοινωνικής δεοντολογίας και εν συνεχεία νομικούς, που οριοθετούσαν το ποιος, πώς, πόσο, πότε και με ποιόν μπορούσε να απολαμβάνει κανείς το κρασί.[16] Ο πρώτος και βασικότερος κανόνας της εθιμοτυπίας που περιέβαλλε την κατανάλωση οίνου ήταν η αρχή της εγκράτειας. Οι απαρχές της φιλοσοφικής αντίληψης για την ελληνική αρετή του "μηδέν ἄγαν", το ιδεώδες του "μέτρου" που θεωρείται κανόνας που πρέπει να διέπει όλες τις πτυχές της ζωής, δημόσιας ή ιδιωτικής, [17] μπορεί να ανιχνευθούν στην τελετουργική κατανάλωση οίνου. Στους μύθους και στις πεποιθήσεις των αρχαίων Ελλήνων, η υπερβολική κατανάλωση οίνου, όπως προαναφέρθηκε, συνδέθηκε με την τρέλα και το θάνατο. Σύμφωνα με το Μνησίθεο,[18] οι θεοί υπέδειξαν τον οίνο στους θνητούς ως τροφή που ενισχύει την ψυχή και το σώμα,"τοῖς μὲν ὀρθῶς χρωμένοις ἀγαθὸν μέγιστον, τοῖς δ' ἀτάκτως τοὔμπαλιν": χρησιμότατο στην ιατρική και ως φάρμακο, το κρασί, σε όσους το πίνουν κεκραμένο και με μέτρο φέρνει ευθυμία, εάν υπερβάλλεις φέρνει την ὕβριν, αν δεν το αραιώσεις αρκετά φέρνει την μανίαν, ως άκρατο δε, φέρνει "παράλυσιν τῶν σωμάτων, διὸ καὶ καλεῖσθαι τὸν Διόνυσον πανταχοῦ ἰατρόν."Η κατανάλωση του οίνου κεκραμένου φαίνεται ότι υπήρξε μια αριστοκρατική εφεύρεση που αποσκοπούσε στην καλλιέργεια του ιδεώδους του μέτρου. »

[.........]«Ο ποιητής (Αλκαίος)αφιερώνει πάμπολλους στίχους στο ξακουστό στον αρχαίο κόσμο "γλυκόπιοτο" κρασί της Λέσβου, που το έχει δώσει ο Διόνυσος στους ανθρώπους για να "ξεχνούν τα φαρμάκια τους". Συνιστά μάλιστα "μηδὲν ἄλλο φυτεύσης πρότερον δένδριον ἀμπέλω"[28] και σημειώνει ότι "οἶνος γὰρ ἀνθρώπῳ δίοπτρον" –το κρασί είναι ο καθρέφτης του ανθρώπου, που αποκαλύπτει την αληθινή φύση του[29]– ή "οἶνος, ὦ φίλε παῖ, καὶ ἀλάθεα",[30] ένας στίχος που αργότερα στα λατινικά θα αποδοθεί ως το παροιμιώδες "in vino veritas".[31]» [........................]

«Σε στίχους του έργου του Εύβουλου (απ. 93), κωμωδιογράφου της Μέσης Κωμωδίας, με τίτλο "Σεμέλη ή Διόνυσος" (375 π.Χ.), ο ποιητής δίνει το λόγο στον ίδιο το Διόνυσο που συνοψίζει τις συνέπειες της μέθης σε έναν "δεκάλογο της οινοποσίας". Ο θεός δίνει τη λογική συμβουλή να σταματά κανείς στα τρία ποτήρια, μετά τα οποία αρχίζουν τα προβλήματα, σκιαγραφώντας τα ποικίλα αδικήματα που διαπράττουν οι μεθυσμένοι: "Τρεις μοναχά κρατήρες γεμίζω για τους φρόνιμους, τον πρώτο στην υγεία τους, τον δεύτερο για έρωτα και ηδονή, τον τρίτο για τον ύπνο και μόλις πιουν κι αυτόν, οι μυαλωμένοι σπίτια τους γυρνούν. Αν λες και για τον τέταρτο, δεν είναι από μένα: αυτός φέρνει τις προσβολές, ο πέμπτος φασαρίες, ο έκτος τρελοκαμώματα, ο έβδομος μαυρίζει μάτια, ο όγδοος σε δίκες σε κλητεύει, ο ένατος φέρει την οργή, ο δέκατος την τρέλα που όλα τα σπάει".[47]»[......................]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ=>Η μέθη ως αδίκημα στην αρχαιοελληνική τέχνη - The Art of Crime

The Intoxication of Silène - Honore Daumier - 1848 - 1850

Ονορέ Ντομιέ, "Ο μεθυσμένος Σιληνός"(1848-1852)

***************************

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 

 1. ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ : ΠΑΛΙ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΕΙΣΑΙ...

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ που ακολουθεί είναι ο πρόλογος της ποιητικής συλλογής Σκλάβοι πολιορκημένοι. Τιτλοφόρησε έτσι τη συλλογή ο Βάρναλης παραλλάσσοντας τον τίτλο της γνωστής ποιητικής σύνθεσης του Σολωμού Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Οι σκλάβοι πολιορκημένοι του είναι όλοι οι άνθρωποι που είναι δέσμιοι των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών.

Πάλι μεθυσμένος είσαι, δυόμισι ώρα της νυχτός.
Κι αν τα γόνατά σου τρέμαν, εκρατιόσουνα στητός
μπρος στο κάθε τραπεζάκι. - «Γεια σου, Κωνσταντή βαρβάτε!»

- Καλησπερούδια αφεντικά, πώς τα καλοπερνάτε;

Ένας σου 'δινε ποτήρι κι άλλος σου 'δινεν ελιά.
Έτσι πέρασες γραμμή της γειτονιάς τα καπελιά.
Κι αν σε πείραζε κανένας -αχ, εκείνος ο Τριβέλας!-

έκανες πως δεν ένιωθες και πάντα εγλυκογέλας.

Χτες και σήμερα ίδια κι όμοια, χρόνια μπρος, χρόνια μετά...
Η ύπαρξή σου σε σκοτάδια όλο πηχτότερα βουτά.
Τάχα η θέλησή σου λίγη, τάχα ο πόνος σου μεγάλος;
Αχ, πού 'σαι, νιότη, πού δειχνες πως θα γινόμουν άλλος!

ebooks.edu.gr

2. Δύο γκραβούρες για τη μέθη ως  τραγικό ευτράπελο στην παγκόσμια Ιστορία 

Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ  ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΟΤΟΥ ΤΖΙΝ ΜΕ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΤΗΣ ΜΠΙΡΑΣ ΩΣ ...ΥΓΙΕΙΝΟΥ ΠΟΤΟΥ 

https://beeinart.gr/wp-content/uploads/2017/07/William-Hogarth.jpg 

Γουίλιαμ Χόγκαρθ (1697-1764) : Gin Lane και Beer Street 

Κωνσταντίνα Πατσιαλού:«Οι δύο γκραβούρες με τίτλο Gin Lane και Beer Street (33.8 x 31.7 cm και 38.4 x 32.2 cm αντίστοιχα, The Metropolitan Museum in Art, New York) εκδόθηκαν το 1751 για την υποστήριξη του Βρετανικού νόμου που τέθηκε σε ισχύ, προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση των αλκοολούχων ποτών, η οποία θεωρήθηκε ως μία από τις κύριες αιτίες για την εγκληματικότητα στο Λονδίνο. Τα χαρακτικά, σχεδιασμένα για να είναι τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο, απεικονίζουν το μεν πρώτο τα κακά της κατανάλωσης του τζιν, το δε άλλο τα οφέλη της μπύρας. Στην εικόνα της Gin Lane, οι κάτοικοι είναι κατεστραμμένοι, λόγω του εθισμού τους στο τζιν, ενώ εκείνοι που εμφανίζονται στην Beer Street, απολαμβάνουν την αγγλική μπύρα και αναπαριστώνται ευτυχείς και υγιείς.»[..........]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥΣ => Gin Lane και Beer Street | bee in art

**************************Δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή για τη φωτογραφία.

3. Η ΜΕΘΗ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ

Πώς ο γλωσσοπλάστη λαός μας επινόησε πλήθος λέξεων για το μεθύσι  

*********************


 

 

ThrikikoiVarelofrones_0001-3

Δεν υπάρχουν σχόλια:

People Will Talk/ Αποπλάνησις ενηλίκου (1951)‧

  People Will Talk / Αποπλάνησις ενηλίκου (1951) Σκηνοθεσία: Joseph L. Mankiewicz Πρωταγωνιστής: Cary Grant (σε ρόλο αντιστάρ για τα δεδομέν...