ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ

    

Τι κάνουμε με το λαϊκισμό;

ΧΡΗΣΤΟΣ

Β. ΜΑΣΣΑΛΑΣ

Πηγή:www.matrix24.gr, 23/3/2013

    

Στην Ευρώπη ο ορίζοντας είναι γκρίζος και στο προσκήνιο είναι μόνο τα σχέδια δημοσιονομικής πειθαρχίας και οι πολιτικές λιτότητας. Ο φόβος εκτόπισε την ελπίδα και η δυσπιστία αντικατέστησε την εμπιστοσύνη. Η απώλεια εμπιστοσύνης και η διεύρυνση της δυσπιστίας έναντι των κομμάτων εξουσίας μεταφράστηκαν (και μεταφράζονται) με την αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες ή τη στροφή στους λαϊκιστές-δημαγωγούς. Η αύξηση της δημαγωγίας, σκιά της δημοκρατίας, είναι αποτέλεσμα της ανάδυσης των φόβων για το επίπεδο ζωής  -ανεργία, μείωση μισθών-συντάξεων-, την ποιότητα ζωής -ασφάλεια, υποβάθμιση περιβάλλοντος, πρόσβαση σε πολιτισμικά αγαθά-, την αποβιομηχάνιση, τον περιορισμό του κράτους-πρόνοιας, την αύξηση των μεταναστευτικών ροών που είναι ανεξέλεγκτες και αναφομοίωτες. Τους παραπάνω φόβους οι λαϊκιστές τους αναμειγνύουν σε διάφορες δοσολογίες προκειμένου να τους αξιοποιήσουν πολιτικά.

Οι λαϊκιστές υπονομεύουν τη συναίνεση, δεν τροφοδοτούν το διάλογο, διαχέουν την υποψία και τη δυσπιστία στην κοινή γνώμη, ενισχύουν τη μνησικακία και υποσκάπτουν με κάθε τρόπο τη δημοκρατία.

Αν και ο λαϊκισμός δεν είναι παγιωμένο ιδεολογικά πολιτικό ύφος, αφού δεν είναι ούτε αριστερός ούτε δεξιός, σύμφωνα με τον Taguieff (O νέος εθνικο-λαϊκισμός, Επίκεντρο, 2013) ο μεν δεξιός λαϊκισμός προκαλεί μη δικαιολογημένους φόβους και υπερβολικές ανησυχίες (μετανάστευση, παρακμή, τρομοκρατία, ανασφάλεια) για να τους εκμεταλλευτεί πολιτικά, ο δε αριστερός λαϊκισμός αποφεύγει να αγγίζει  ενοχλητικά προβλήματα και να αντιμετωπίζει υπαρκτές προκλήσεις, επιλέγοντας τη φυγή προς τα εμπρός, την ανάμνηση αγώνων και την προκλητική αναφορά για κατάργηση των παραδοσιακών δομών.

Κοινός τόπος του δεξιού και του αριστερού λαϊκισμού είναι η ανευθυνότητα. Το συμπέρασμα αυτό εξάγεται εύκολα αν λάβει κανείς υπόψη του ότι οι λαϊκιστές προσφέρονται να καταργήσουν την απόσταση μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων και κάθε απόκλιση μεταξύ επιθυμιών και εκπληρώσεων του λαού. Έτσι μεταμορφώνονται σε μάγους, θεωρώντας τα όλα δυνατά με λύσεις που δεν αντέχουν σε καμιά επιστημονική ή πολιτική ανάλυση.

Το ερώτημα που εγείρεται είναι: πώς αντιμετωπίζεται το φαινόμενο του λαϊκισμού;

Η απάντηση απαιτεί σοβαρή ανάλυση με βάση πολιτικούς, κοινωνικούς και ιστορικούς όρους. Μια δημοκρατική πολιτεία πρέπει να θεωρεί τα λαϊκιστικά κόμματα εξεγερμένες μειοψηφίες οι οποίες μπορούν να απορροφηθούν μέσω ανοιχτών αντιπαραθέσεων. Η δαιμονοποίηση τα συντηρεί…(Taguieff, 2013). Πρέπει να μάθουμε να εξημερώνουμε το λαϊκισμό «διαλεκτικοποιώντας» τον παρά «δαιμονοποιώντας» τον.

Μια σοβαρή αντιμετώπιση των λαϊκιστικών κομμάτων συνιστά η αναζήτηση αποτελεσματικών και αποδεκτών λύσεων των κοινωνικών προβλημάτων που αυτά, με το δικό τους προβληματικό τρόπο, θέτουν προκειμένου να τα εκμεταλλευτούν πολιτικά και μάλιστα με δημαγωγικό τρόπο.

Η ρητορεία εναντίον των λαϊκιστικών κομμάτων δεν οδηγεί πουθενά και μάλιστα μπορεί να συντηρεί τη γοητεία τους με τη θεώρησή τους ως θύματα κρατικής προπαγάνδας.

Η αντιμετώπιση του λαϊκισμού απαιτεί αξιόπιστη λειτουργία της δημοκρατίας.  Η δημοκρατία είναι η δυνατότητα να κάνουμε επιλογές και η ελευθερία να ελπίζουμε. Η Ευρώπη ξέχασε τη δύναμή της και άφησε τους τεχνοκράτες της να εγκαταλείψουν στους λαϊκιστές τις θεμελιώδεις δημοκρατικές προσδοκίες…