H κατάθλιψη και πώς δεν πρέπει να τη φοβόμαστε

d

Παπαδημητρίου Λένα 

Μη φοβάσαι την κατάθλιψη

(Κατάθλιψη - Βικιπαίδεια)

 

«Δεν αντέχω άλλο, λέω να την "κάνω"». Οταν προ καιρού έλαβα αυτό το μήνυμα στο κινητό μου από έναν απελπισμένο από τη ζωή φίλο, ήρθε η σειρά μου να «χωνέψω» ότι το κάποτε ακραίο και τραγικό έχει γίνει αναπάντεχα οικείο. Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια στατιστική. Είναι ανάμεσά μας.

Τουλάχιστον σε αυτή τη χώρα η οικονομική ύφεση πέτυχε να τη βγάλει «από την ντουλάπα» (όπως άλλωστε και το bullying, τα ναυάγια με τους μετανάστες στη Μεσόγειο, την ενδοοικογενειακή βία και όλα εκείνα τα ανθρώπινα δεινά που υπήρχαν εδώ και πολλά χρόνια αλλά μυστηριωδώς πάντα αφορούσαν άλλους). Εδώ και καιρό η κατάθλιψη έχει εισβάλει στην καθημερινή causerie, στις έρευνες της ΕΛΣΤΑΤ, στα πρωτοσέλιδα («χάρη» π.χ. στην αυτοκτονία του Βαγγέλη Γιακουμάκη) και στις εκ βαθέων μαρτυρίες «επωνύμων». Τώρα πλέον είναι πιο σύνηθες (και πολύ πιο απενοχοποιημένο) να κρατάς τα αντικαταθλιπτικά στο δεύτερο συρτάρι του γραφείου σου. Στην Ελλάδα του παρατεταμένου κραχ η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται λίγο-πολύ όπως η ανεργία. Αφού συμβαίνει σε πολλούς, έχει πλέον απαμβλυνθεί το χάσμα που μας χώριζε από αυτήν. Οι στρατιές των πολλών μοιάζουν να έχουν καθάρει εκείνο που κάποτε θεωρείτο θλιβερή ψυχική νόσος των περιθωριοποιημένων ολίγων. Για «εθνική κατάθλιψη» μιλούν στο καινούργιο τους βιβλίο (εκδ. Καστανιώτη) οι καθηγητές της Ψυχιατρικής Μιχάλης Γ. Μαδιανός και Μαρίνα Οικονόμου.

Μόνο που αυτή η βεβιασµένη εξοικείωση που επέφερε η κρίση δεν ήταν ποτέ ουσιαστική και σε βάθος. Και πριν δηλαδή από τη μοιραία κάθοδο του Αντρέα Λιούμπιτς στις Αλπεις τον περασμένο Μάρτιο δεν είχε επιτευχθεί ποτέ ο πλήρης αποστιγματισμός της κατάθλιψης. Οι γνώσεις μας για αυτήν εξακολουθούν να διανθίζονται με μυθεύματα και σοφιστείες. Σε πρόσφατο άρθρο της στον βρετανικό «Guardian» με τίτλο «Ηοw not to talk to someone with depression» («Πώς να μη μιλάς σε κάποιον που έχει κατάθλιψη») η συγγραφέας ΣΕ Σμιθ κωδικοποιεί όλες αυτές τις μεγαλόθυμες κοινοτοπίες με τις οποίες επιμένουμε ακόμη και σήμερα να βομβαρδίζουμε τα καταθλιπτικά άτομα. Μία εξ αυτών είναι το «Γιατί απλά δεν κάνεις κάτι να σου φτιάξει το κέφι;». «Σοβαρολογούμε;» ρωτά η Σμιθ. «Συνήθως αυτή η προτροπή συνοδεύεται από τον υπαινιγμό ότι ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την ψυχική νόσο τους φέρουν οι ίδιοι οι καταθλιπτικοί, ότι αν προσπαθούσαν λίγο περισσότερο θα έπαυαν να έχουν κατάθλιψη. Είναι εξευτελιστική και ταυτόχρονα εκνευριστική για αυτούς τους ανθρώπους που παλεύουν με μια πολύ κακή ψυχική κατάσταση. Είναι σαν κάποιος να σας κόψει το πόδι και ύστερα να σας προτείνει να προσπαθήσετε να ξαναφυτρώσει. Εκεί να δείτε κέφια».

Ο ιστορικός Ζορζ Μινουά γράφει στην «Ιστορία της κατάθλιψης» (εκδ. Νάρκισσος) ότι ίσως τελικά οι καταθλιπτικοί μάς ενοχλούν γιατί συνιστούν την ένοχη συνείδηση του ηδονιστικού κόσμου μας, που είναι ριζικά εχθρικός σε κάθε μορφή θλίψης. Δείτε, ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα της κρίσης, με πόση αμηχανία εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται κάποιος που π.χ. έρχεται στο γραφείο του (αν έχει γραφείο) ή βγαίνει για καφέ με τους φίλους του, όντας κατηφής, δύσθυμος, τέλος πάντων όχι «η ψυχή της παρέας». «Χαρακτηριστικό γνώρισμα της σημερινής κοινωνίας», γράφει ο Μινουά, «είναι να εξοστρακίζει όποιον δεν εκδηλώνει, και μάλιστα πειστικά, τη χαρά της ζωής. Μια συνέντευξη για κάποια θέση εργασίας αποβαίνει μοιραία για τον υποψήφιο που δεν θα φανεί ανεπιφύλακτα "θετικός"».

Ο,τι και αν είναι τελικά η κατάθλιψη, απώλεια κάθε ικανότητας για ευχαρίστηση, μελαγχολία, θλίψη, απαισιοδοξία, μηδενισμός, taedium vitae (άχθος της ζωής), θα είναι ως το 2020 - σε αυτό τουλάχιστον συμφωνούν οι ειδικοί - η δεύτερη αιτία νοσηρότητας στον πλανήτη. Και μια μάστιγα την πολεμάς καλύτερα (ο τρομοκρατημένος Αντρέα Λιούμπιτς το επιβεβαίωσε με εκείνο το απονενοημένο στουκάρισμα στις Αλπεις) όταν δεν τη δαιμονοποιείς, όταν δεν τη φοβάσαι.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 10 Μαΐου 2015
***********************

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ, «ΕΘΝΙΚΗ» ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

ΜΑΔΙΑΝΟΣ Γ. ΜΙΧΑΛΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΜΑΡΙΝΑ

Τιμή Έκδοσης € από 14.91 έως	€10.44

Παρουσίαση

Φιλοδοξία του βιβλίου αυτού είναι να προσφέρει στα θύματα της οικονομικής κρίσης τις δεξιότητες που χρειάζονται ώστε να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις ψυχοπαθολογικές συνέπειές της.
Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η επίδραση της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στην ψυχική υγεία του ελληνικού πληθυσμού. Με βάση επιστημονικά τεκμηριωμένες έρευνες, αναδεικνύονται οι τραγικές διαστάσεις των επιπτώσεων της φτωχοποίησης και της ανεργίας στην πρόκληση ψυχολογικής απόγνωσης, απελπισίας, κατάθλιψης και αυτοκτονικότητας. Στο δεύτερο μέρος προτείνονται συγκεκριμένες ασκήσεις ψυχολογικής αυτοβοήθειας για την ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση της μείζονος κατάθλιψης, του γενικευμένου άγχους και των κρίσεων πανικού.
Το βιβλίο Ελληνική κρίση, "εθνική" κατάθλιψη και ασκήσεις επιβίωσης είναι ένα ανάγνωσμα επίκαιρο, χρήσιμο και αποκαλυπτικό, καθώς συμβάλλει στην κατανόηση της νέας πραγματικότητας και στην αποκατάσταση της ψυχικής υγείας, που διαρκώς διαταράσσεται τα τελευταία χρόνια από τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής.

Περιεχόμενα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ: ΟΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Ψυχικές διαταραχές - οικονομική δυσπραγία και φτώχεια ..
Ψυχικές διαταραχές και ανεργία
Αυτοκτονίες και οικονομία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Οικονομική κατάσταση και ψυχική υγεία: Οι έρευνες πριν από την κρίση
Οικονομική κρίση, κατάθλιψη, Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά:
Οι έρευνες κατά τη διάρκεια της κρίσης
Η μεθοδολογία των ερευνών
Κατάθλιψη και οικονομική κρίση
Μείζων κατάθλιψη και προσωπική οικονομική δυσπραγία
Αυτοκαταστροφική συμπεριφορά στον γενικό πληθυσμό
Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους και προσωπική οικονομική δυσπραγία
Αναζήτηση βοήθειας: Έρευνα του 2013
Επικράτηση εξαρτησιογόνων ουσιών (ηρωίνης) κατά έτη 2008 και 2010
Κατά κεφαλήν κατανάλωση οινοπνευματωδών (1990-2011)
Κατανάλωση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων (1990-2011)
Κατανάλωση καπνού
Οι αυτοκτονίες στην Ελλάδα (1990-2012)
Συσχέτιση αυτοκτονιών με οικονομικούς και συμπεριφορικούς δείκτες
Οικονομική κρίση και χρήση υπηρεσιών ψυχικής υγείας
Η Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018 της ΜΚΟ "Κλίμακα"
Η Γραμμή Βοήθειας για την Κατάθλιψη 1034 του ΕΠΙΨΥ
Ακούγοντας τις προσωπικές ιστορίες πίσω από τους αριθμούς
Συμπεράσματα
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ: ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΤΕ ΤΙΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΒΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Παιδιά, έφηβοι και κρίση
Πώς να μιλήσουμε στα παιδιά... έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα
Οικονομική κρίση και ελληνική οικογένεια
Κατευθύνσεις για την ψυχολογική διαχείριση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στα παιδιά και τους εφήβους
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΣΗ;
Τι είναι κρίση;
Τι να κάνουμε; Δέκα βασικά βήματα για την αντιμετώπιση μιας κρίσης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑ: ΜΙΑ ΕΦΙΚΤΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η γνωσιακή-συμπεριφορική αυτοβοήθεια
Οι συναισθηματικές διαταραχές
Τι είναι η μείζων κατάθλιψη;
Η συχνότητα της μείζονος κατάθλιψης ...
Τι προκαλεί τη μείζονα κατάθλιψη;
Η σημειολογία της μείζονος κατάθλιψης ..
Η γνωσιακή-συμπεριφορική αυτοβοήθεια
Άσκηση 1 Αυτοαξιολόγηση
Άσκηση 2 Ελέγχω τις αυτόματες σκέψεις ..
Άσκηση 3 Ελέγχω τις αρνητικές σκέψεις
Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά
Ο ύπνος και οι δυσκολίες του
Άσκηση 4 Ελέγχω τη ματαίωση και την ντροπή
Άσκηση 5 Ελέγχω το θυμό
Άσκηση 6 Εκπαίδευση στην ψυχοενεργητική (διεκδικητική) συμπεριφορά
Άσκηση 7 Ανακεφαλαίωση/ αυτοαξιολόγηση
Οι αγχώδεις διαταραχές
Ιστορική εξέλιξη
Ποιες είναι οι αγχώδεις διαταραχές;
Τι είναι το παθολογικό άγχος;
Ποια είναι η συχνότητα των αγχωδών διαταραχών;
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Ποιοι είναι οι βιολογικοί παράγοντες που ενοχοποιούνται για την πρόκληση των αγχωδών διαταραχών;
Ποια είναι τα διαγνωστικά κριτήρια των κυριότερων διαταραχών άγχους;
Α. Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους
Β. Αγοραφοβία χωρίς διαταραχή πανικού
Γ. Ειδικές μεμονωμένες φοβίες
Δ. Διαταραχή πανικού
Ε. Διαταραχή πανικού με αγοραφοβία
ΣΤ. Κοινωνικές φοβίες
Ζ. Άλλες αγχώδεις διαταραχές
Η. Αντίδραση σε έντονο στρες
Θ. Υποχονδριακή διαταραχή
Γνωσιακή-συμπεριφορική αυτοβοήθεια για τα συμπτώματα του άγχους
Άσκηση 1 Αυτοαξιολόγηση
Άσκηση 2 Ελέγχω την αναπνοή
Άσκηση 3 Συστηματική χαλάρωση
Άσκηση 4 Ρύθμιση του ύπνου
Άσκηση 5 Ελέγχω την προσοχή μου
Άσκηση 6 Ελέγχω τις αγχογόνες σκέψεις ....
Άσκηση 7 Επιλύοντας το πρόβλημα.
Η τεχνική του I. Falloon
Άσκηση 8 Εκπαίδευση στην ψυχοενεργητική συμπεριφορά
Άσκηση 9 Αν πάσχω από φοβία - Σταδιακή έκθεση στο φοβογόνο αντικείμενο
Γνωσιακή-συμπεριφορική αυτοβοήθεια στις κρίσεις πανικού
1.Τι προκαλεί μια κρίση πανικού
Άσκηση 1 Αυτοαξιολόγηση
Άσκηση 2 Ελέγχω τον υπεραερισμό
Άσκηση 3 Αλλάζω τρόπο ζωής
Άσκηση 4 Χαλάρωση
Άσκηση 5 Μαθαίνω δεξιότητες αντιμετώπισης


************************
 

ΣΧΗΜΑ: 14 Χ 21 cm
ΣΕΛΙΔΕΣ: 592
ΤΙΜΗ: 25,50 ΕΥΡΩ
ISBN: 960-8239-51-7

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

ΖΩΡΖ ΜΙΝΟΥΑ

Mετάφραση: Βάλια Σερέτη

Πίσω από ένα γελαστό προσωπείο ο άνθρωπος συχνά αποκρύπτει τη μελαγχολία του, εφόσον η σύγχρονη κοινωνία απορρίπτει τον απαισιόδοξο, τον ηττημένο και προβάλλει ως πρότυπο τον νικητή.
Στο βιβλίο αυτό ο Ζωρζ Μινουά καταγράφει τα πολλά πρόσωπα και ονόματα της κατάθλιψης, αναζητώντας την στο παρελθόν και στο παρόν σε κείμενα φιλοσόφων, ποιητών, συγγραφέων, σε έργα ζωγράφων, στην ψυχανάλυση: άχθος της ζωής, μελαγχολία, θλίψη, ακηδία, απόγνωση, απαισιοδοξία, μηδενισμός, πλήξη, κατάθλιψη. Oι έννοιες διαφέρουν, βέβαια, αλλά έχουν έναν κοινό παρονομαστή: τη δυσφορία του να είσαι άνθρωπος.
Από τον Όμηρο και τον Λουκρήτιο μέχρι τον Σοπενχάουερ, λεγεώνες λαμπρών στοχαστών ανέλυσαν αυτή τη δυσφορία. Από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Ντοστογιέφσκι, τον Τολστόι και τον Πόε, πολλοί τη θεώρησαν ως κατ' εξοχήν ιδιοσυγκρασία των "μεγάλων ανδρών". Από τον Αισχύλο, τον Σαίξπηρ, τον Γκαίτε, τον Μυσσέ και τον Μπωντλαίρ μέχρι τον Σιοράν, η δυσφορία αυτή ενέπνευσε τους μεγαλύτερους δημιουργούς της δυτικής παιδείας.
Σήμερα ο πολιτισμός μας προσφέρει σε πολλούς τα μέσα να κάνουν τα πάντα, αλλά χωρίς να γνωρίζουν το γιατί. Η Δύση ζει την εποχή της κατάθλιψης.

"Μετά την απομάγευση του κόσμου, που αποκάλυψε πανηγυρικά όλους τους μύθους και όλες τις αυταπάτες, το άτομο στέκεται πάλι μόνο, ατενίζοντας το κενό. Τώρα πια την κοινωνία δεν την απειλούν οι επαναστάτες αλλά οι καταθλιπτικοί".

ΖΩΡΖ ΜΙΝOΥΑ