"Έφυγε" η προοδευτική συνείδηση της Γερμανίας

+«Έφυγε» ο συγγραφέας Γκύντερ Γκρας Grass, Günter, 1927-2015 Το ποίημα του Γκίντερ Γκρας για την Ελλάδα:  «Η ντροπή της Ευρώπης» Στο χάος κοντά, γιατί δεν συμμορφώθηκε στις αγορές·  κι Εσύ μακριά από τη Χώρα, που Σου χάρισε το λίκνο. Οσα Εσύ με την ψυχή ζήτησες και νόμισες πως βρήκες,  τώρα θα καταλυθούν, και θα εκτιμηθούν  σαν σκουριασμένα παλιοσίδερα. Σαν οφειλέτης διαπομπευμένος και γυμνός,  υποφέρει μια Χώρα· κι Εσύ, αντί για το ευχαριστώ  που της οφείλεις, προσφέρεις λόγια κενά. Καταδικασμένη σε φτώχεια η Χώρα αυτή,  που ο πλούτος της κοσμεί Μουσεία: η λεία που  Εσύ φυλάττεις. Αυτοί που με τη δύναμη των όπλων είχαν  επιτεθεί στη Χώρα την ευλογημένη με νησιά,  στον στρατιωτικό τους σάκο κουβαλούσαν τον Χέλντερλιν. Ελάχιστα αποδεκτή Χώρα, όμως οι πραξικοπηματίες της,  κάποτε, από Εσένα, ως σύμμαχοι έγιναν αποδεκτοί. Χώρα χωρίς δικαιώματα, που η ισχυρογνώμονη εξουσία ολοένα  και περισσότερο της σφίγγει το ζωνάρι. Σ' Εσένα αντιστέκεται φορώντας μαύρα η Αντιγόνη,  και σ' όλη τη Χώρα πένθος ντύνεται ο λαός, που Εσένα φιλοξένησε. Ομως, έξω από τη Χώρα, του Κροίσου οι ακόλουθοι και οι όμοιοί του  όλα όσα έχουν τη λάμψη του χρυσού στοιβάζουν στο δικό Σου θησαυροφυλάκιο. Πιες επιτέλους, πιες! κραυγάζουν οι εγκάθετοι των Επιτρόπων·  όμως ο Σωκράτης, με οργή Σου επιστρέφει το κύπελλο γεμάτο ώς επάνω. Θα καταραστούν εν χορώ, ό,τι είναι δικό Σου οι θεοί,  που τον Ολυμπό τους η δική Σου θέληση ζητάει ν' απαλλοτριώσει. Στερημένη από πνεύμα, Εσύ θα φθαρείς χωρίς τη Χώρα,  που το πνεύμα της, Εσένα, Ευρώπη, εδημιούργησε. Georg-Büchner-Preis [1965] Νόμπελ Λογοτεχνίας [1999] Premio Príncipe de Asturias de las Letras [1999] *Γκύντερ Γκρας - Βικιπαίδεια

Ο Γκύντερ Γκρας γεννήθηκε το 1927 στην ελεύθερη πόλη του Ντάντσιχ, το σημερινό Γκντανσκ της Πολωνίας, από πατέρα Γερμανό και μητέρα Πολωνέζα. Για να ξεφύγει από τα ασφυκτικά πλαίσια της "καθολικής μικροαστικής οικογένειάς του", όπως έχει πει ο ίδιος, προσελήφθη στα 15 του χρόνια στην Κρατική Υπηρεσία Εργασίας και δύο χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 1944, κατατάχθηκε στα διαβόητα Waffen SS, όπως εξομολογήθηκε στην (πρόσφατη) αυτοβιογραφία του. Τον Μάρτιο του 1945, υπηρετώντας στη 10η Μεραρχία των Panzer SS, ο Γκρας τραυματίστηκε και αιχμαλωτίστηκε από τους Αμερικανούς. Μετά τον πόλεμο έκανε διάφορες δουλειές, από ανθρακωρύχος ως λιθοξόος. Φοίτησε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Ντύσελντορφ και στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών του Βερολίνου, όπου σπούδασε γλυπτική και γραφιστική και έζησε λίγα χρόνια στο Παρίσι ερχόμενος σε επαφή με λογοτεχνικούς κύκλους. Το 1956 ο Γκρας έκανε την πρώτη λογοτεχνική του εμφάνιση με μια συλλογή ποιημάτων. Μετά τον πόλεμο, ο Γκρας δραστηριοποιήθηκε στο πλαίσιο της "Ομάδας 47" -μαζί με τον Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, τον Μάρτιν Βάλζερ, τον Ζίγκφριντ Λεντς, την Ίνγκεμπορ Μπάχμαν, κ.ά.- μια ομάδα διανοούμενων που κοινό χαρακτηριστικό τους ήταν το πρόβλημα της συλλογικής συνείδησης στη μεταναζιστική Γερμανία. Απέκτησε παγκόσμια φήμη με την "Τριλογία του Ντάντσιχ": "Το τενεκεδένιο ταμπούρλο" (1959, μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Φόλκερ Σλέντορφ, είκοσι χρόνια αργότερα), "Γάτα και ποντίκι" (1961), "Σκυλίσια χρόνια" (1963). Ακολούθησαν μεταξύ άλλων "Ο Μπουτ, το ψάρι" (1979), "Δυσοίωνα κοάσματα (1992), "Ένα ευρύ πεδίο" (1995), "Ο αιώνας μου" (1999), "Σαν τον κάβουρα" (2002) και φυσικά η αυτοβιογραφία του "Ξεφλουδίζοντας το κρεμμύδι" (2006). Σε όλη την πορεία του παρέμεινε -και παραμένει- έντονα πολιτικοποιημένος, υποστηρίζοντας το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών τη δεκαετία του 1960 (υπήρξε σύμβουλος του Βίλι Μπραντ), φιλειρηνιστής με πύρινα άρθρα στον Τύπο εναντίον των νατοϊκών βομβαρδισμών στη Σερβία και της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ, αλλά και κατά του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, μεταξύ άλλων. Το 1999 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. (φωτογραφία: Isolde Ohlbaum)

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (2012) Γάτα και ποντίκι, Εκδόσεις Καστανιώτη (2009) Ιστορίες σκοτεινού θαλάμου, Οδυσσέας (2008) Σαν τον κάβουρα, Οδυσσέας (2008) Το τενεκεδένιο ταμπούρλο, Οδυσσέας (2007) Ξεφλουδίζοντας το κρεμμύδι, Οδυσσέας (2007) Το τενεκεδένιο ταμπούρλο, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη (2005) Γράφοντας μετά το Άουσβιτς, University Studio Press (1999) Ο αιώνας μου, Οδυσσέας (1998) Σκυλίσια χρόνια, Διογένης (1996) Ένα ευρύ πεδίο, Οδυσσέας (1995) Η πρόβα της εξέγερσης των πληβείων, Δωδώνη Εκδοτική ΕΠΕ (1994) Δυσοίωνα κοάσματα, Οδυσσέας (1992) Ο Μπουτ, το ψάρι, Οδυσσέας Κατακλυσμός, Δωδώνη Εκδοτική ΕΠΕ Συμμετοχή σε συλλογικά έργα (2007) Τέσσερις νομπελίστες ποιητές, Λεξίτυπον (2005) Λέγοντας ιστορίες, Εκδόσεις Καστανιώτη