Η δύσκολη ζωή ενός σπουδαίου συγγραφέα

 

Ντανίλο Κις

Danilo Kiš - Wikipedia, the free encyclopedia

Ο Ντανίλο Κις υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς στην ιστορία της γιουγκοσλαβικής λογοτεχνίας. Γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου το 1935 στην Σουμπότιτσα της Σερβίας. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Ουγγαρία. Σπούδασε Συγκριτική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου. Ήταν λέκτορας της σερβικής γλώσσας στα πανεπιστήμια του Στρασβούργου, του Μπορντό και της Λιλ. Τα έργα του Κις (Πρώιμα βάσανα, Κλεψύδρα, Ψαλμός 44, Κήπος, στάχτες, Η νύχτα και η ομίχλη, Μάθημα ανατομίας, Η Εγκυκλοπαίδεια των νεκρών, Ένας τάφος για τον Μπόρις Νταβίντοβιτς) έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Έχει τιμηθεί για το έργο του με όλα τα λογοτεχνικά βραβεία της Γιουγκοσλαβίας, ενώ έχει αποσπάσει πολλά βραβεία κριτικών και αναγνωστικού κοινού σε όλο τον κόσμο. Ο Ντανίλο Κις πέθανε το 1989 στο Παρίσι σε ηλικία πενήντα τεσσάρων ετών, από καρκίνο στους πνεύμονες. .

Βιβλιογραφία Homo poeticus Κλεψύδρα Κήπος στάχτες Ένας τάφος για τον Μπόρις Νταβίντοβιτς Σοφίτα Πρώιμα βάσανα Η Εγκυκλοπαίδεια των νεκρών

 

Ντανίλο Κις/ Danilo Kiš

 «Συμβουλές σε νεαρό συγγραφέα» 

Αποσπάσματα από το  βιβλίο του Ντανίλο Κις  Homo Poeticus.  

Να αμφισβητείς τις κυρίαρχες ιδεολογίες και τους πρίγκηπες.

Να κρατάς απόσταση από τους πρίγκηπες.

Να προσέχεις να μη μολύνεις το λόγο σου με τη γλώσσα των ιδεολογιών.

Μην πιστεύεις ότι είσαι πιό αδύναμος απο τους στρατηγούς, αλλά να μη τους αντιμάχεσαι.

Μη πιστεύεις σε ουτοπικά σχέδια, εκτός από εκείνα που δημιουργείς ο ίδιος.

Δείξε την υπερηφάνειά σου τόσο στους πρίγκηπες όσο και στα πλήθη.

 .....

Μην επιβιβάζεσαι στα «τρένα της Ιστορίας» γιατί αποτελούν μόνον ένα ανόητο σχήμα λόγου.

Να έχεις πάντα στο μυαλό σου τη ρήση «όποιος πετύχει το στόχο του τα έχει χάσει όλα». 

.....

Μην πιστεύεις σε στατιστικές, νούμερα, δημόσιες δηλώσεις: Η πραγματικότητα είναι ό,τι δεν φαίνεται με γυμνό μάτι. Μην ασχολείσαι με την οικονομία, την κοινωνιολογία, την ψυχανάλυση. Μην ακολουθείς ανατολίτικες φιλοσοφίες, βουδισμό, ζεν κτλ, έχεις σημαντικότερα  πράγματα να κάνεις. Να θυμάσαι ότι η φαντασιωση είναι αδελφή της πλάνης, και συνεπώς είναι επικίνδυνη. ..... Μην πιστεύεις σε προφήτες, γιατί προφήτης είσαι εσύ ο ίδιος. Μη γίνεις προφήτης, γιατί όπλο σου είναι η αμφιβολία. Να έχεις τη συνείδησή σου ήσυχη: Οι πρίγκηπες δεν σε αφορούν γιατί πρίγκηπας είσαι εσύ ο ίδιος.  Να έχεις τη συνείδησή σου ήσυχη: Οι ανθρακωρύχοι δεν σε αφορούν γιατί ανθρακωρύχος είσαι εσύ ο ίδιος.

 Μη στοιχηματίζεις στο εφήμερο, γιατί θα το μετανοιώσεις.   Ούτε στην αιωνιότητα μη στοιχηματίζεις, γιατί θα το μετανοιώσεις. Να είσαι δυσαρεστημένος με τη μοίρα σου, γιατί μόνο οι βλάκες είναι ευχαριστημένοι. Μην είσαι δυσαρεστημένος με τη μοίρα σου, γιατί εσύ είσαι ο εκλεκτός. Μην ψάχνεις ηθικές δικαιολογίες για εκείνους που έχουν προδώσει.  .... Πίστεψε εκείνους που πληρώνουν ακριβά την ασυνέπειά τους. Μην πιστεύεις εκείνους που χρεώνουν ακριβά την ασυνέπειά τους. Μην υποστηρίζεις την σχετικότητα όλων των αξιών: Η ιεραρχία των αξιών υπάρχει. Να δέχεσαι ψυχρά τα βραβεία που απονέμουν οι πρίγκηπες, αλλά να μην επιδιώκεις να τα κερδίσεις. ..... «Αφού είσαι χλιαρός, ούτε κρύος, ούτε ζεστός, θα σε ξεράσω απο το στόμα μου» (Αποκάλυψις Ιωάννου. 3.16). Μην είσαι δουλοπρεπής, γιατί οι πρίγκηπες θα σε πάρουν για υπηρέτη. Μην επιδεικνύεις υπεροψία, γιατί θα μοιάζεις με τους υπηρέτες των πριγκήπων.  .... Να έχεις τη δική σου γνώμη για το καθετί. Μη διατυπώνεις τη γνώμη σου για το καθετί. Για σένα οι λέξεις είναι ό,τι πιό φτηνό. Οι λέξεις σου είναι ό,τι πιό πολύτιμο. Μη μιλάς εξ ονόματος του έθνους σου γιατί δεν είσαι παρά μόνον ο εκπρόσωπος του εαυτού σου. Μη ταυτίζεσαι με την αντιπολίτευση, γιατί δεν είσαι απέναντι, είσαι απο κάτω. Μην είσαι με την εξουσία και με τους πρίγκηπες, γιατί είσαι πάνω από αυτούς. Να αγωνίζεσαι ενάντια στις κοινωνικές αδικίες χωρίς να το προγραμματίζεις. Πρόσεξε μήπως οι αγώνες σου ενάντια στις κοινωνικές αδικίες σε κάνουν να λοξοδρομήσεις. Γνώρισε πρώτα τις σκέψεις των άλλων και μετά να τις απορρίπτεις. ....
Μην σκέφτεσαι το θάνατο, αλλά μην ξεχνάς ότι είσαι θνητός. .... Μην πηγαίνεις στον θάνατο για καμμία ιδέα, και μην πείσεις κανέναν να θυσιάσει τη ζωή του.

Να μην είσαι δειλός και να περιφρονείς τους δειλούς.

Μην ξεχνάς ότι ο ηρωισμός έχει μεγάλο τίμημα.

....

Άν δεν μπορείς να πείς την αλήθεια, σιώπησε.

Να φυλάγεσαι απο μισές αλήθειες.

Όταν όλοι γιορτάζουν, δεν υπάρχει λόγος να πάρεις μέρος κι εσύ στη γιορτή.

Μην κάνεις χάρες σε πρίγκηπες και ευγενείς.

Μη ζητάς χάρες από πρίγκηπες και ευγενείς.

Μην είσαι ανεκτικός από ευγένεια.

Μην υπερασπίζεσαι την αλήθεια: «Μη λογομαχείς με ηλίθιους».

Μην επιτρέψεις να σε πείσουν ότι όλοι έχουν δίκιο, και περί ορέξεως δεν πρέπει να γίνεται λόγος.

....

Μη συζητάς με άσχετους για θέματα που πρώτη φορά τα ακούν από σένα. 

Μην αναλαμβάνεις αποστολές.

Να φυλάγεσαι απο εκείνους που είναι σε αποστολή.

Μην εμπιστεύεσαι την «επιστημονική γνώμη».

Μην πιστεύεις στην διαίσθηση.

Φυλάξου απο τον κυνισμό, ακόμη και άν ειναι ο δικός σου.

Να αποφεύγεις τους ιδεολογικούς κοινούς τόπους και τις όποιες αναφορές.

....

Μην επιτρέψεις να σε πείσουν ότι στη διένεξη Σάρτρ - Καμύ είχαν δίκιο και οι δύο.

....

Στο θέμα της «στρατευμένης λογοτεχνίας» να τηρείς σιγή ιχθύος: Ν' αφήνεις το όλο θέμα στους καθηγητές.

Εκείνον που συγκρίνει τα στρατόπεδα συγκέντρωσης με τη φυλακή της οδού Sante, να τον στέλνεις να κάνει μια βόλτα.

Εκείνον που υποστηρίζει ότι η Κολύμα [διαβόητο στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων για αντιφρονούντες - "Γκούλαγκ" στη Σιβηρία κατά την Σταλινική εποχή] διέφερε από το Άουσβιτς, να τον στέλνεις στο διάολο.

Εκείνον που υποστηρίζει ότι στο Άουσβιτς εξόντωναν μόνο ψείρες και όχι ανθρώπους, τον διώχνεις με τις κλωτσιές. 

Για εκείνον που υποστηρίζει ότι όλα αυτά αποτελούσαν «ιστορική αναγκαιότητα», ακολουθείς την ίδια τακτική.  «Vien dietro a me e lascia dir le genti» (Δάντης) [Καθαρτήριο, Canto V, 13-15: Ο Δάντης, με συνοδευτικό οδηγό το πνεύμα του ποιητή Βιργίλιου, ανεβαίνει το βουνό του Καθαρτηρίου. Τα πνεύματα των νεκρών, έκπληκτα από το γεγονός ότι ο Δάντης, σε αντίθεση με τον Βιργίλιο ο οποίος είναι επίσης πνεύμα, ρίχνει με το σώμα του σκιά, αρχίζουν να φλυαρούν σχολιάζοντας. Ο Βιργίλιος λέει τότε στον προστατευόμενό του να μη χαλαρώσει την προσοχή του, για να συνεχίσουν την επίπονη αναρρίχηση: «Ακολούθησέ με, και άφησε τον κόσμο να λέει»]

Ένας τάφος για τον Μπόρις Νταβίντοβιτς Εφτά κεφάλαια μια κοινής ιστορίας Ντανίλο Κις μετάφραση: Μαρία Κεσίνη Κέδρος, 2006 168 σελ. ISBN 960-04-3248-1, ISBN-13 978-960-04-3248-0, [Κυκλοφορεί] Τιμή € 12,22

Εφτά πρόσωπα, θύματα στον αέναο κύκλο της ευρωπαϊκής ιστορίας. Παγιδευμένα χωρίς τη θέλησή τους σ' ένα παιχνίδι εξουσίας, προβοκάτσιας και βίας. Πρωταγωνιστές μιας επανάστασης που πνίγεται εν μέσω πολιτικών κομισάριων, ανακρίσεων, βασανιστηρίων και ψεύτικων ομολογιών. Στη σκιά της Ρωσικής Επανάστασης και της Μεγάλης Εκκαθάρισης του Στάλιν. Κρατώντας ένα μαχαίρι με λαβή από ξύλο τριανταφυλλιάς, ο Μίξα, μαθητευόμενος ράφτης, εκτελεί από κομματικό καθήκον τη θεωρούμενη ως προδότρια Χάνα Ξιζέβσκα· ο Ιρλανδός Βέρσκολς, εθελοντής στον Ισπανικό Εμφύλιο πόλεμο, συλλαμβάνεται για την κριτική που ασκεί στο σοβιετικό καθεστώς· ο σύντροφος Τσελιούστνικοβ οργανώνει μια λειτουργία-παρωδία στην Αγία Σοφία του Κιέβου -μπιραρία και αποθήκη πλέον- προς τιμήν του φιλοξενούμενου ηγέτη των γάλλων εργατών. Σε μια τιτάνια λογομαχία-μονομαχία με τον ανακριτή Φεντιούσκιν θα κριθεί η ζωή του Μπόρις Νταβίντοβιτς -πρόσωπο-σύμβολο του αγώνα ενάντια σε απολυταρχικά καθεστώτα. Ένα διαχρονικό μυθιστόρημα, το αριστούργημα, για πολλούς, του μεγάλου Γιουγκοσλάβου συγγραφέα.

Κλεψύδρα Ντανίλο Κις μετάφραση: Μαρία Κεσίνη Κέδρος, 2009 345 σελ. ISBN 978-960-04-4011-9, [Κυκλοφορεί] Τιμή € 16,82

1942. Σύνορα Ουγγαρίας-Γιουγκοσλαβίας. Ο Έντουαρντ Σαμ, ένας συνταξιούχος σιδηροδρομικός υπάλληλος εβραϊκής καταγωγής, και οι κρίσεις τρέλας που μεταμορφώνουν τη ζωή του. Σ' έναν μαύρο φθαρμένο χαρτοφύλακα στριμώχνονται σιωπηλά τα χειρόγραφά του, οι σημειώσεις ενός τρελού: επεισόδια από το παρελθόν, εικόνες από ταξίδια φανταστικά ή πραγματικά, η σύγκρουση με τους ανθρώπους γύρω του, η τραγική μοίρα των Εβραίων, καταδικασμένων σε εξαφάνιση. Ο Έντουαρντ Σαμ και το διχασμένο εγώ του. Ο άντρας που σκουπίζει τη μύτη του σε εφημερίδες με τη φωτογραφία του Χίτλερ και στη συνέχεια προσπαθεί μανιασμένα να αποκρύψει το πειστήριο του "εγκλήματος". Ο πρόσφυγας Ίκαρος που φορώντας ένα πουά παπιγιόν θα πετάξει με τη δική του ιπτάμενη μηχανή πάνω από την κατεστραμμένη γενέθλια γη. Ο επίδοξος συγγραφέας που σχεδιάζει να εκδώσει ένα μυθιστόρημα τρόμου με πιθανότερους τίτλους "Παρέλαση σε ένα χαρέμι" ή Κλεψύδρα. Ο άνθρωπος που αναλογίζεται ότι όσοι από τη γενιά του καταφέρουν να επιβιώσουν θα θυμίζουνε στο νέο κόσμο θλιβερά απομεινάρια μιας μακρινής ιστορίας. Μετά τα "Πρώιμα βάσανα" και το "Κήπος, στάχτες", με την "Κλεψύδρα" ολοκληρώνεται η αυτοβιογραφική τριλογία του κορυφαίου Γιουγκοσλάβου συγγραφέα Ντανίλο Κις.

*Η δύσκολη ζωή του Ντανίλο Κις