Μικρό, πικρό, σημείωμα για τον Μιχάλη Γκανά
|
*
του 
ΗΛΙΑ ΜΑΛΕΒΙΤΗ
Φωτογραφία μου στα χέρια που θα πας
κοίταξε μη δακρύσεις...
Μητριά Πατρίδα
Πλημμύρισαν τα ΜΚΔ χτες από στίχους του Μιχάλη Γκανά, με το που μαθεύτηκε ο θάνατός του στα 80 του χρόνια. Ακούγονται λέξεις όπως: κορυφαίος, πρώτος, μεγαλύτερος των εν ζωή Ελλήνων ποιητών. Από ποιους; Μήπως από θεσμικούς παράγοντες, κρατικούς φορείς, ιδρύματα ή το λογοτεχνικό σινάφι; (Ο πρωθυπουργός ήταν απασχολημένος με τη σύνταξη επικήδειου μηνύματος για τον Βαρδή Βαρδινογιάννη).
Ποιοι λοιπόν εξυμνούν το έργο του Μιχάλη Γκανά; Μα το ευρύ, πλατύ κοινό που αγάπησε την ποίησή του και τους στίχους του, που τους τραγούδησε τόσες και τόσες φορές σε τόσες περιστάσεις, ξανά και ξανά· το μέγα πανελλήνιον.
Διαβάζω: «Το 1994 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του Παραλογή, το 2009 με το Βραβείο Καβάφη, το 2011 με το βραβείο Ίδρυμα Πέτρου Χάρη (Ακαδημίας Αθηνών) για το σύνολο του έργου του». Στην ίδια την Ακαδημία βέβαια (όπου υπέβαλε υποψηφιότητα ασφαλώς, όπως και όλοι οι άλλοι), δεν κρίθηκε άξιος να συμπεριληφθεί. Βγήκε τρίτος και καταϊδρωμένος. Μα μέχρι και τα ογδόντα χρόνια του, το ελληνικό κράτος δεν θέλησε να του επιδαψιλεύσει την τιμή του Ειδικού ή του Μεγάλου Βραβείου για το έργο του, την οποία κέρδισαν συγγραφείς πολύ ασημότεροί του. Έτι ζων, δεν ευτύχησε να δει τα αθρόα αφιερώματα των εκατοντάδων σελίδων με τα οποία τιμήθηκαν άλλοι συγκαιρινοί ομότεχνοί του από τον λογοτεχνικό κόσμο και το σινάφι. Δεν γράφτηκαν γι' αυτόν ογκώδεις μελέτες πανεπιστημιακών και λογίων. Παρ' όλα αυτά, λογιάζεται ως μεγάλος ποιητής, μετά τον θάνατό του, απ’ το πλατύ, μεγάλο κοινό της πατρίδας. Ίσως κι η ίδια η πατρίδα να επαίρεται σε λίγο, τώρα πια μετά τον θάνατό του.
Παρ’ ότι η Μητριά Πατρίδα
(1981, εκδ. “Κείμενα”) 
αναφέρεται στην Ουγγαρία (όπου έζησε ως παιδί
μαζί με την οικογένειά του εξόριστοι μεταξύ ’48 και ’54), θαρρώ πως
ακούγεται στ’ αυτιά μας και σαν ταιριαστή ονομασία της φυσικής του/μας
πατρίδας ίσαμε σήμερα.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Σ’ αυτό τον τόπο
δεν βρίσκω εύκολα τον Νότο,
να ξέρω από πού φυσάει,
ούτε τη Δύση
σαν θεία να με νουθετήσει,
τα ’χω χαμένα
και στροβιλίζομαι σαν σβούρα
μες στο κενό και τη θολούρα.Σ’ αυτό τον τόπο
δεν βρίσκω εύκολα τον τρόπο,
να πω το ναι να προχωρήσω,
γιατί το όχι
έχει μακρύτερη απόχη
και παραπαίω
ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο
και σ’ ένα ίσως επενδύω.Σ’ αυτό τον τόπο
πιάνεις πιο εύκολα το Λόττο
από τη σκέψη του πλησίον,
γιατί ο άλλος
έγινε πρόσφατα μεγάλος
και δεν ακούει
παρά μονάχα ό,τι θέλει,
μ’ όλα τα δάχτυλα στο μέλι.Σ’ αυτό τον τόπο
δεν βρίσκω εύκολα το στόχο,
να πιάσω κέντρο επιτέλους,
γιατί το κέντρο
δεν είναι ακίνητο σαν δέντρο,
μετακινείται,
αλλάζει θέση κάθε λίγο
και πουθενά δεν καταλήγω.Σ’ αυτό τον τόπο
που όλα γίνονται με κόπο
και πάντα κάποιος άλλος φταίει,
έχω προσέξει,
όσοι ξυπνάνε απ’ τις έξι
δεν έχουν λόγο,
μόνον αυτιά να μας ακούνε
και χέρια να χειροκροτούνε.Μα κάποτε θα βαρεθούνε
και θα μας γράψουν στα παλιά τους,
εκτός κι αν έχουν λερωμένη
με κάποιο τρόπο τη φωλιά τους.Στίχοι, 2002
|
ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ |
Στίχοι:
Μιχάλης Γκανάς
Μουσική:
Μιχάλης Χριστοδουλίδης
1. Γιώργος Νταλάρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου