osmose
Παίρνετε ένα διάλυμα πυριτικού άλατος του νατρίου και πασπαλίζετε επάνω άλατα σιδήρου, χαλκού, χρωμίου, νικελίου, κοβαλτίου ή μαγγανίου που το καθένα έχει διαφορετικό χρώμα, δεν κουνάτε το δοχείο και παρατηρείτε. Δεν θα δημιουργηθούν κρύσταλλοι αλλά μια όλο και αυξανόμενη μάζα, η οποία θυμίζει έντονα ελικοειδή σχήματα φυτών, που αλλάζουν συνεχώς μορφή, τεντώνονται, διαστέλλονται, μπουμπουκιάζουν και σπάνε. Ένα απίθανο θέαμα.
Αυτά είδε στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Γάλλος χημικός S. Leduc. Εντυπωσιασμένος από τις μορφές, το χρώμα, την υφή, την μικροσκοπική δομή που παρατήρησε και που μιμούνταν τόσο καλά την οργανική ανάπτυξη, αλλά και τη δυνατότητα της ύλης να παράγει με αυθόρμητο τρόπο σύνθετες δομές, νόμισε ότι ανακάλυψε τη φυσικο-χημική επεξήγηση της απαρχής της ζωής και ότι είχε συνδέσει το έμβιο με το άψυχο. Οι θεωρίες του δεν έχουν μεγάλη σημασία. Γρήγορα θεωρήθηκαν αθώες και άσχετες νοητικές περιπλανήσεις: οι εργασίες του Παστέρ, οι πρόοδοι τη χημείας, της αστρονομίας και της γενετικής πολύ γρήγορα απαξίωσαν την ερμηνεία που έδωσε στις παρατηρήσεις του.
Όμως, οι δημιουργίες του Leduc δεν παύουν να είναι εντυπωσιακές, η ποικιλία των μορφών και τα χρώματα μας κάνουν να σαστίζουμε, και η κατανόηση των χημικών φαινομένων που τις συστήνουν είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Μπορείτε να δείτε και άλλες σχετικές φωτογραφίες που δημιούργησε ο φωτογράφος S. Querbes σε συνεργασία με χημικούς. Είναι εικόνες καθαρής χημείας, οι οποίες αποδεικνύουν την ομορφιά της. Αποτελούν δε ένα αντικείμενο πολυθεματικού ενδιαφέροντος που κυμαίνεται μεταξύ της χημείας, της ιστορίας, της επιστημολογίας, της μεταφυσικής ακόμα και της αισθητικής και γιατί όχι της ποίησης.
Αν θέλετε να διαβάσετε περαιτέρω για την ιστορία αυτή αλλά και να δείτε τις ενδιαφέρουσες εκπαιδευτικές και μουσειακές εφαρμογές που έγιναν, επισκεφθείτε τη σελίδα εδώ.