ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ : ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ ΣΤΑ ΤΑΡΤΑΡΑ

*ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΑΙ*

ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ

Μεταξύ των επιφανών καλλιτεχνών των τιμησάντων
και τιμώντων ου μόνον την μικράν νήσον Τήνον, αλλά
και την Ελλάδα σύμπασαν, είναι και ο Γιανούλης Ι. Χαλεπάς,
άγνωστος μεν ίσως εις τους πολλούς, γνωστότατος δε εις τους
εις τας ωραίας τέχνας ασχολουμένους.
Ο Γιαννούλης Ι. Χαλεπάς, δυστυχώς διά την εν τοις σπαργάνοις
εισέτι ευρισκομένην καλλιτεχνίαν, λίαν ενωρίς εξέλιπεν από τον
καλλιτεχνικόν ορίζοντα, ούτινος ήτο αστήρ καταυγάζων΄
μαρτύρια δε της εξαιρετικής ιδιοφυίας αυτού είναι τα εν Αθήναις
έργα του: Το μνημείον της κόρης Αφεντάκη, ευρισκόμενον εν τη
εισόδω του Α΄Νεκροταφείου Αθηνών, είναι αριστούργημα τέχνης
προκαλούν την κοινήν προσοχήν, θαυμασθέν και θαυμαζόμενον
παρά τε των ημετέρων και ξένων καλλιτεχνών ως το αρτιότερον
έργον της ελληνικής γλυπτικής΄ πολλά και πολλής δυνάμεως έργα
υπάρχουσιν εν τω Νεκροταφείω Αθηνών, πάντων όμως δεσπόζει
το μνημείον της Αφεντάκη. Ο "Σάτυρος παίζων με τον Έρωτα",
έργον άριστον, περικοσμούν την είσοδον του μεγάρου του κ. Κ.
Καραπάνου, είναι επίσης δημιούργημα του ιδίου καλλιτέχνου΄
άλλα και άλλα έργα εφιλοτέχνησεν ο διαπρεπής γλύπτης, άτινα
εβραβεύθησαν υπό τε της Ολυμπιακής Επιτροπής και της
Ακαδημίας του Μονάχου.
Ο Γιαννούλης Χαλεπάς , υιός γλύπτου, εγεννήθη εν Πύργω
του δήμου Πανόρμου της Τήνου την 24 Αυγούστου* 1854΄
εις ηλικίαν δέκα εξ ετών εισήλθεν εις το
Πολυτεχνείον Αθηνών και εμαθήτευσεν υπό τον αείμνηστον γλύπτην
Γεώργιον Δρόσην' αι πρόοδοι του Χαλεπά ήσαν γοργαί και καταπληκτικαί,
προκαλέσασαι τον θαυμασμόν του διδασκάλου΄μετά τας ενταύθα
σπουδάς του αριστεύων και βραβευόμενος μετέβη εν έτει 1873
εις την Ακαδημίαν των Ωραίων Τεχνών εν Μονάχω΄ η επίδοσίς του
εις την γλυπτικήν εθαυμάσθη υπό των καθηγητών της Ακαδημίας,
εις ην αφού εφοίτησεν επί τρία έτη και μετά την εκτέλεσιν πολλών
έργων επαινεθέντων και βραβευθέντων υπό της επιτροπής της Ακαδημίας
διά χρυσών και αργυρών μεταλλίων, κατήλθεν εις την Ελλάδα
εν έτει 1876. Κατά την εν Μονάχω διαμονήν του διάσημος Αμερικανός
γλύπτης περιηγητής επισκεφθείς την Ακαδημίαν απεθαύμασε τα έργα του Έλληνος καλλιτέχνου, και εύφημον εποιήσατο μνείαν εν τη δημοσιογραφία.
Δυστυχώς διά τε την καλλιτεχνίαν και διά την Ελλάδα, ο μέγας ούτος Τήνιος
καλλιτέχνης ηφανίσθη λίαν προώρως. Εν έτει 1878 ενώ εξετέλει
μίαν θαυμασίαν καλλιτεχνικήν σύλληψιν, την "Μήδειαν φονεύουσαν
τα τέκνα της", έπαθε νευρικήν διατάραξιν*, ήτις μεθ' όλας τας ιατρικάς
περιθάλψεις εν Ρώμη και αλλαχού δεν απεκατεστάθη.
Παρεφρόνησε αναζητών το τέλειον΄άλλος θα ηρκείτο εις την εργασίαν
εκείνην΄εκείνος έβαινε μακράν πολύ. Η "Μήδεια" καίτοι ατελής,
υπάρχει αλλ' άγνωστον πού, ως και άλλο έργον του η "Ελεημοσύνη".
Και ευρίσκεται ήδη ο δύσμοιρος καλλιτέχνης από πολλών ετών
εν τω φρενοκομείον Κερκύρας*** , εν τη ζωή μεν, αλλά νεκρός διά την τέχνην.

Ξ. ΣΩΧΟΣ
[Περιοδικόν "Πινακοθήκη", τχ. 14, 1902]

* Η ημερομηνία γέννησης είναι προφανώς λανθασμένη.
Ο Χαλεπάς γεννήθηκε στις 14 και όχι στις 24 Αυγούστου.

** Κατάθλιψη, ακατάσχετοι γέλωτες, αυτοκτονικές τάσεις,
επιθετική συμπεριφορά, ονειρώξεις και αυνανισμοί, σύμφωνα με την
ψυχιατρική γνωμάτευση των γιατρών που των εξέτασαν και διέταξαν
τον εγκλεισμό του στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας.

*** Η ζωή στο ψυχιατρείο ήταν κόλαση για το Χαλεπά.
Ενδεικτικό της βαρβαρότητας που αντιμετώπισε ήταν
η καταστροφή από τους φύλακες όλων των έργων που σχεδίασε.
Ο Χαλεπάς βγήκε από το φρενοκομείο το 1902 με πρωτοβουλία
της μητέρας του, που τον πήρε μαζί της στην Τήνο,
αλλά τον εμπόδισε να ξανασχοληθεί με την τέχνη .