Δημήτρης Ραυτόπουλος (1924-2025) : ένας σημαντικός κριτικός της λογοτεχνίας και ελεύθερος διανοητής

 

In memoriam: Δημήτρης Ραυτόπουλος: Τι προσδοκώ…(συνέντευξη στην Νότα Χρυσίνα)

 anagnostis.gr

Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος έφυγε χθες σε ηλικία 101 ετών. Δημοσιεύουμε μια παλιότερη συνέντευξή του στην Νότα Χρυσίνα για τον “Αναγνώστη”.

Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος είναι κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος, μεταφραστής, λόγιος με αγώνες για την ελευθερία του λόγου και την ανεξαρτησία της πνευματικής εργασίας. Άνθρωπος των Έργων, έζησε εξόριστος για τις ιδέες του, αλλά και άνθρωπος της Τέχνης του Λόγου γράφει με πάθος και ήθος.  Η παρουσία του έχει σφραγίσει την ελληνική λογοτεχνία και συνεχίζει να τη σφραγίζει. Με το νέο του βιβλίο «Κριτική της κριτικής», θυμίζοντας τον Καντ,  δίνει τον παλμό στα ελληνικά γράμματα. Οραματίζεται μια Ελλάδα με αξιοκρατία, αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμό. Όλα αυτά τα έκανε πράξη με τον δικό του βίο.

 

Το νέο σας βιβλίο «Κριτική της κριτικής» είναι μια συνολική αποτίμηση του έργου σας;

Το βιβλίο μου «Κριτική της κριτικής» δεν είναι αυτοβιογραφικό έργο, δεν αναφέρεται στο δικό μου έργο, αλλά στην κριτική σκέψη και λειτουργία γενικά και στην ελληνική κριτική ιδιαίτερα, σε έργα ιστορίας της λογοτεχνίας μας και της γραμματολογίας. Εστιάζεται επίσης σε παρερμηνείες, ιδεολογικές προκαταλήψεις και στρεβλώσεις στην κριτική αντιμετώπιση μεγάλων ποιητών και συγγραφέων μας.

Εάν σας ζητούσα να εντάξετε τον εαυτό σας σε μία σχολή κριτικής ποια θα ήταν αυτή;

Ξεκίνησα στην «Επιθεώρηση Τέχνης» με γενικό προσανατολισμό στη μαρξιστική θεωρία και τον κοινωνικό ρεαλισμό, του Λούκατς ιδίως. Είχα την αόριστη αυταπάτη ότι χωρούσε η ελευθερία της σκέψης σε πλαίσια ιστορικο-υλιστικά και ταξικά, για να συνειδητοποιήσω βαθμιαία ότι με αυτά το φαινόμενο της τέχνης περιοριζόταν σε μηχανιστική αντανάκλαση των κοινωνικών συνθηκών και πρωτίστως της ταξικής πάλης. Αυτά τα συμπλήρωνε η δεοντολογία της, υποτιθέμενης, «κοινωνικής παραγγελίας»: ο «προοδευτικός» συγγραφέας όφειλε να εικονογραφεί την κοινωνική αδικία, να δείχνει τον δρόμο προς τον αγώνα για την επανάσταση και τον σοσιαλισμό. Με απογοήτευσε πολύ γρήγορα αυτός ο «σοσιαλιστικός ρεαλισμός» της σοβιετικής λογοτεχνίας και οι ντόπιες απομιμήσεις του∙ αυτές οι τελευταίες μού προκάλεσαν αντιδράσεις, συχνά ειρωνικές ή βίαιες. Αλλά, γενικότερα, είχα αρχίσει να έχω δεινές απορίες, λ.χ. πού χωρούσε στο σχήμα αυτό ο λυρισμός, το αίσθημα, η ατομικότητα του ανθρώπου και το υπαρξιακό του πρόβλημα.

Τι είδους κριτήρια απαιτεί μια γόνιμη κριτική;

Γόνιμη είναι η σοβαρή κριτική, η διαβασμένη, η διεισδυτική ανάλυση, ο διάλογος με τη δημιουργία και με την ανάγνωση, η συγκριτολογία, η σειρακή ένταξη του έργου στη γραμματεία και η διαπραγμάτευση των θεωρητικών του βάσεων, αν τέτοιες διακρίνονται.

Πώς θα σχολιάζατε την ελληνική λογοτεχνία σήμερα; Υπάρχουν λογοτέχνες του επιπέδου για παράδειγμα του Άρη Αλεξάνδρου;

Υπάρχουν πολλοί και καλοί λογοτέχνες σήμερα, όπως πάντα. Το έργο που θα ξεχώριζε σαν κορυφαίο ή αντιπροσωπευτικό της εποχής δεν είναι πάντα υποχρεωτικό να υπάρχει και να φαίνεται αμέσως.

Μπορεί η λογοτεχνία να ξαναγράψει την ιστορία; Εννοώ φέρνοντας στο φως σκοτεινά σημεία της ιστορίας ή φωτίζοντάς τα από άλλη οπτική γωνία;

Η λογοτεχνία, ιδίως η αφηγηματική αναδημιουργεί τον ανθρώπινο, εσωτερικό κόσμο και την περιπέτειά του μέσα στα γρανάζια της ιστορίας. Ούτε αντικαθιστά την ιστορία η λογοτεχνία, ούτε την αλλάζει, ρίχνει μόνο λίγο φως στις σχεδόν αθέατες πτυχές της πραγματικότητας.

Ποιος Έλληνας ποιητής ή πεζογράφος από όσους γνωρίσατε θεωρείτε ότι καθόρισε την ελληνική λογοτεχνία;

Δεν ξέρω αν κάποιος «καθόρισε» τη λογοτεχνία. Αν εννοείται τους ποιητές και πεζογράφους που γνώρισα από τα βιβλία, σας απαντώ: τη σύγχρονη πεζογραφία την ίδρυσε η τριάδα των μεγάλων καθαρευουσιάνων (που ήταν και οι τρεις υπέρμαχοι της δημοτικής): Βιζυηνός, Παπαδιαμάντης, Ροΐδης∙ την ποίηση και τη γλώσσα της οι μεγάλοι δημοτικιστές και εκσυγχρονιστές Σολωμός – Παλαμάς (Επτανησιακή και Β Αθηναϊκή σχολή) και οι εκφραστές της ιστορικής και πνευματικής μας ταυτότητας, Καβάφης, Σεφέρης…

Ο Ρολάν Μπαρτ μίλησε για τον θάνατο του συγγραφέα. Σήμερα οι σύγχρονες θεωρίες εστιάζουν στον αναγνώστη, παράδειγμα η θεωρία της πρόσληψης του Jauss. Πιστεύετε πως όλες αυτές οι θεωρίες βοηθούν την λογοτεχνία ή σκοτώνοντας τον συγγραφέα αναστήσαμε τον καταναλωτή αναγνώστη;

Γιατί να συγκρατήσουμε από τον Μπαρτ την αερολογία περί «θανάτου του συγγραφέα» (την οποία, άλλωστε, ανακάλεσε), ή την άλλη – πολύ χειρότερη. Ότι «η γλώσσα είναι φασιστική»; Πριν και μετά τις εξτρεμιστικές παρόλες ή τους μαοϊκούς πιθηκισμούς, έχει γράψει για τον ερωτικό λόγο, για τη σημειολογία της μόδας, για τον εσωτερικό του κόσμο.

Ο πολυγραφότατος Τζωρτζ Στάινερ, κορυφαίος διανοούμενος, έβγαλε ένα τόμο με τίτλο «Τα βιβλία που δεν έγραψα». Ποια βιβλία δεν γράψατε εσείς;

Δεν υπάρχει συγγραφέας που να έγραψε όσα βιβλία θα ήθελε να είχε γράψει. Αφού ρωτάτε εμένα τον ελάχιστο, βρίσκω κάθε τόσο δυο- τρία βιβλία που δεν έγραψα. Και να τα είχα γράψει θα έρχονταν άλλα άγραφα. Το πεδίο της εποπτείας μας είναι απέραντο και εκείνο της φαντασίας άπειρο.

Κύριε Ραυτόπουλε έχετε τιμηθεί με σημαντικά βραβεία. Το 1997  με το Κρατικό Βραβείο δοκιμίου-κριτικής για το έργο «Άρης Αλεξάνδρου: ο εξόριστος» (1996), το 2008 αναγορευτήκατε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, το 2009 τιμηθήκατε με το βραβείο «Διδώ Σωτηρίου» της Εταιρείας Συγγραφέων και το 2013 στα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας τιμηθήκατε ομόφωνα με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου σας. Πιστεύετε στα βραβεία;

Καλά είναι τα βραβεία, καλύτερη όμως είναι η αναγνωστική ανταπόκριση, η κριτική αυτοεκτίμηση, ο αυτοσεβασμός. Η δική μου τοιαύτη, όποια και αν είναι, μου φαίνεται άσχετη από τη βράβευση ή μη∙ και ας ακουστεί αυτό ως περιαυτολογία.

Ποιος είναι ο Δημήτρης Ραυτόπουλος που εσείς αποδέχεστε περισσότερο: ο αγωνιστής, ο δημοσιογράφος, ο κριτικός λογοτεχνίας, ο στοχαστής ή κάποιος που ο πολύς κόσμος δεν γνωρίζει;

Είμαι ένας ταπεινός εραστής της λογοτεχνίας και της κριτικής, δυστυχώς όχι ολοκληρωτικά (και έγκαιρα) αφοσιωμένος, εξαιτίας του επαγγέλματος (δημοσιογραφία) και της ιστορίας…

Είναι γνωστοί οι αγώνες σας και ότι παλέψατε για τις ιδέες σας και πήγατε για αυτές εξορία. Τι προσδοκά για το μέλλον της χώρας ένας άνθρωπος των γραμμάτων, όπως είστε εσείς, που έζησε μεγάλο μέρος της ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας;

Προσδοκώ ανάσταση ζωντανών…Ανάκαμψη από την πολιτική και πολιτιστική παρακμή, από τη Μικρή Ιδέα της Ψωροκώσταινας, του αδικημένου περιούσιου λαού(!), από τη θυματική, κακομοίρικη και συνωμοσιολογική παράνοια. Προσδοκώ δημιουργική ορμή, παραγωγή και εργασία, αξιοκρατία, νομιμότητα, κοινωνικό – εθνικό συμβόλαιο. Προσδοκώ ένα καλύτερο ισοζύγιο «ελευθερία –δικαιοσύνη», όχι όμως αναρχία, όχι εγκαλιταρισμό, όχι εκπρολεταριοποίηση του εγκεφάλου. Η σκέψη, η τέχνη, η δημιουργία είναι αριστοκρατία όχι συνδικάτο ή κοινόβιο.

 

Βιογραφικό

Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος γεννήθηκε στον Πειραιά το 1924. Κατάγεται από πολυμελή οικογένεια, χωρίς ιδιοκτησία. Ο πατέρας του καταγόταν από την Κεφαλονιά και ήταν στέλεχος επιχείρηση ιδιωτικού τομέα. Η μητέρα του καταγόταν από τη Νεάπολη Λακωνίας.

Τελείωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στον Πειραιά. Το 1944 εισήχθη στη Φυσικομαθηματική Σχολή (Τμήμα Χημείας) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εγκατέλειψε τις σπουδές του λόγω εμφυλιακών διώξεων. Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση (ΕΠΟΝ) από το 1943. Τραυματίστηκε βαριά στα Δεκεμβριανά 1944. Επιδόθηκε στη δημοσιογραφία παράλληλα με την αριστερή του τοποθέτηση: «Νέα Γενιά» (Περιοδικό της ΕΠΟΝ), «Ελεύθερη Ελλάδα» (καθημερινή εφημερίδα του ΕΑΜ), πειραϊκές εφημερίδες. Πολιτικός εξόριστος (1947-1952: Ικαρία, Μακρόνησος, Αγ. Ευστράτιος). Μετά την εξορία εργάστηκε στην εφημερίδα «Αυγή», από την ίδρυσή της το 1952. Ήταν μέλος της ιδρυτικής ομάδας του περιοδικού «Επιθεώρηση Τέχνης» (1954- 1967), όπου δημοσίευσε πλήθος κριτικές για έργα πεζογραφίας και μικρά δοκίμια: «Τα πρόσωπα της Ασκητικής» (Ν. Καζαντζάκης) κ.ά. Πρόβαλε ιδιαίτερα τους: Στρατή Τσίρκα, Δημήτρη Χατζή, Ανδρέα Φραγκιά, Βασίλη Βασιλικό, Μένη Κουμανταρέα, Διδώ Σωτηρίου, Τάσο Λειβαδίτη. Αντέδρασε στην αντι -εαμική λογοτεχνική παραγωγή του 1956 (Ρ. Ρούφος, Θ.Δ. Φραγκόπουλος, Αλ. Κοτζιάς, Ν. Κάσδαγλης) που την χαρακτήρισε «Μαύρη πολιτική λογοτεχνία».

Εναντιώθηκε όμως μονιμότερα στις επιδόσεις «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» και στην αρχή της «κομματικότητας» της λογοτεχνίας: Μεν. Λουντέμης, Θ. Κορνάρος, Έφη Πανσελήνου, Διδώ Σωτηρίου κ. ά.

Υπερασπίστηκε κριτικά και πολιτικά τον Στρατή Τσίρκα, όταν αυτός διεγράφη από το κόμμα του (στην Αίγυπτο) μετά την έκδοση της «Λέσχης». Ο Ραυτόπουλος απάντησε με δριμύτητα στον λίβελο του Μάρκου -Αυγέρη κατά του Τσίρκα∙ και συνέχισε με την προβολή των δύο επομένων έργων της τριλογίας «Ακυβέρνητες πολιτείες».

Το 1966 ο Δημήτρης Ραυτόπουλος υπέβαλε σχέδιο Πολιτιστικής πολιτικής στην ηγεσία της ΕΔΑ, το οποίο καθιέρωνε και κατοχύρωνε την ελευθερία και την πλήρη ανεξαρτησία της πνευματικής εργασίας, της Τέχνης και της κριτικής. Τον ίδιο χρόνο, με βίαιο άρθρο του στην «Επιθεώρηση Τέχνης» καταδίκασε την μαοϊκή «Πολιτιστική επανάσταση» στην Κίνα ως βαρβαρότητα και μαζικό έγκλημα. Αποχώρησε από τη σύνταξη της «Αυγής», μετά τη λογοκριτική επέμβαση και την αλλοίωση των απόψεών του σε άρθρο του για την αριστερή στροφή του Ζ. Π. Σαρτρ.

Αυτοεξόριστος στο Παρίσι κατά το διάστημα της δικτατορίας, εργάστηκε στο «Λεξικό Κυρίων Ονομάτων» (Πωλ Ρομπέρ), όπου έγραψε περίπου 1.000 λήμματα για την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό. Παρακολούθησε μαθήματα στην Ecole Pratique des Hautes Etudes, ιδιαίτερα ένα σεμινάριο με Ρολλάν Μπαρτ- Ζεράρ Ζενέτ.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, διηύθυνε το περιοδικό «Ηριδανός» και το άνοιγμά του προς τη νεωτερική θεωρία και κριτική (1975-1976). Συνεργάστηκε στο περιοδικό του Δ. Χατζή «Πρίσμα» και σε όλα σχεδόν τα λογοτεχνικά περιοδικά.

Είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ και ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Έλαβε τις εξής διακρίσεις: Κρατικό βραβείο δοκιμίου κριτικής για τη μονογραφία «Άρης Αλεξάνδρου, ο εξόριστος» (1996).

Βραβείο «Διδώ Σωτηρίου» της Εταιρείας Συγγραφέων (2008)

Μεγάλο κρατικό βραβείο Γραμμάτων (2013)

Βραβείο Ιδρύματος Προαγωγής της Δημοσιογραφίας Αθανασίου Μποτση (1989)

Επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής (τμήμα Φιλολογίας) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 2008

Βιβλία κριτικής: «Οι ιδέες και τα έργα» (Δίφρος 1966),

«Τέχνη και εξουσία» (Καστανιώτης 1985),

«Κρίσιμη λογοτεχνία» (Καστανιώτης 1986),

«Σημεία στίξεως»  (Στοχαστής 1987),

«Άρης Αλεξάνδρου, ο εξόριστος» (Σοκόλης, 2006),

«Αναθεώρηση Τέχνης, η Επιθεώρηση Τέχνης και οι άνθρωποι» (Σοκόλης, 2006)

«Εμφύλιος και λογοτεχνία» (Πατάκης 2012),

«Κριτική της κριτικής» (Gutenberg 2017)

 

Μεταφράσεις:

Μάργκαρετ Μίτσελ «Όσα παίρνει ο άνεμος» (Ρομάντσο, 1954),

Χέρβυ Άλλεν «Αντόνιο Αντβέρσο» (Ρομάντσο, 1955),

Αντόνιο Γκράμσι, «Γράμματα από τη φυλακή»-με τη Φούλα Χατζηδάκη» (Ηριδανός, 1974),

Μπορίς Βιαν, «Φθινόπωρο στο Πεκίνο»

Μισέλ Τουρνιέ, «Παρασκευάς ή η πρωτόγονη ζωή» (Πατάκης, 1982).

Βικιπαίδεια : Δημήτρης Ραυτόπουλος

Τάσος Γουδέλης

Facebook

«Έφυγε ένας ακόμα μεγάλος: ο κριτικός λογοτεχνίας Δημήτρης Ραυτόπουλος (1926-2025). Σήμερα το μεσημέρι, ήσυχα στο σπίτι του. Άφησε πίσω του σημαντικά κείμενα που έχουν σημαδέψει τη λογοτεχνία μας. Θα μεταφερθεί την Πέμπτη στη Ριτσώνα. Στη φωτογραφία είμαστε μαζί σε κέντρο κοντά στο σπίτι του, σχετικά πρόσφατα.»

ΦΩΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Η κούκλα» της Δάφνης ντι Μωριέ

 

Δάφνη ντυ Μωριέ – Η κούκλα: Ένα συναρπαστικό διήγημα με γοτθικά στοιχεία

Από τις εκδόσεις Στερέωμα κυκλοφορεί το βιβλίο «Η κούκλα», που υπογράφει η Δάφνη ντυ Μωριέ (Daphne du Maurier).

Ένα αλλόκοτο σημειωματάριο, μισοκατεστραμμένο από το θαλασσινό νερό, ξεβράζεται σ’ έναν όρμο. Στις δυσανάγνωστες σελίδες του ξετυλίγεται η σκοτεινή ιστορία του ερωτικού πάθους ενός άντρα για μια όμορφη και μυστηριώδη βιολονίστρια, τη Ρεβέκκα. Την πολιορκεί και προς στιγμήν ελπίζει ότι θα ανταποδώσει τον έρωτά του, στην πορεία όμως ανακαλύπτει τις ασυνήθιστες κλίσεις της, αντιμετωπίζοντας μια σκηνή που θα τον στοιχειώσει για πάντα. Στην Κούκλα, ένα από τα πρώιμα διηγήματά της που παρέμενε εξαφανισμένο για χρόνια και το οποίο μεταφράζεται και κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά, η Δάφνη ντυ Μωριέ, συνδεδεμένη ήδη με τη γοτθική παράδοση, δημιουργεί με ανησυχητική οξυδέρκεια μια πρώτη εκδοχή της femme fatale ηρωίδας που τελειοποιεί στη μεγάλη επιτυχία της, το μυθιστόρημα Ρεβέκκα – διεισδύοντας με τρόπο υποβλητικό, ευφάνταστο κι εν πολλοίς μακάβριο, στο βασανιστικά ανεπίλυτο για τους άντρες γυναικείο αίνιγμα, και στο απαραβίαστο μυστήριο της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας τους.

«Κανένας άλλος δημοφιλής συγγραφέας δεν αψήφησε τόσο θριαμβευτικά την κατηγοριοποίηση. Η Δάφνη ντυ Μωριέ ικανοποιούσε όλα τα αμφιλεγόμενα κριτήρια της δημοφιλούς μυθοπλασίας, κι ωστόσο πληρούσε επίσης τις αυστηρές προδιαγραφές της αληθινής λογοτεχνίας, κάτι που ελάχιστοι μυθιστοριογράφοι είναι σε θέση να κάνουν». -Margaret Foster

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ

1. Κ.Β. Κατσουλάρης:«Η κούκλα» της Δάφνης ντι Μωριέ – Ιδανική εισαγωγή στο έργο της σπουδαίας Αγγλίδας συγγραφέα

2. Γιάννης Αντωνιάδης: "Στην «Κούκλα» η Δάφνη ντυ Μωριέ χτίζει ένα οπλοστάσιο λέξεων , για να λυτρώσει το μέσα της"  ...

Δάφνη ντι Μωριέ – Πληροφορίες για τη συγγραφέα

Η Δάφνη ντι Μωριέ (Daphne du Maurier), μετέπειτα λαίδη Μπρόουνινγκ, (13 Μαΐου 1907 – 19 Απριλίου 1989) ήταν Αγγλίδα δραματουργός και συγγραφέας. Αρκετά βιβλία της έχουν διασκευαστεί στον κινηματογράφο, όπως για παράδειγμα τα Ρεβέκκα και το διήγημα «Τα Πουλιά».

Βικιπαίδεια: Δάφνη Ντι Μωριέ(1907-1989)

*H Δάφνη ντι Μωριέ σε ιδιωτικές στιγμές με τα παιδιά της (1946)

 

*Daphne du Maurier documentary

 

Dame Daphne du Maurier, Lady Browning, DBE (13 May 1907 – 19 April 1989) was an English author and playwright. 

Although she is classed as a romantic novelist, her stories have been described as "moody and resonant" with overtones of the paranormal. 

Her bestselling works were not at first taken seriously by critics, but have since earned an enduring reputation for narrative craft. Many have been successfully adapted into films, including the novels Rebecca, Frenchman's Creek, My Cousin Rachel, and Jamaica Inn, and the short stories The Birds and Don't Look Now/Not After Midnight.

 Du Maurier spent much of her life in Cornwall, where most of her works are set. As her fame increased, she became more reclusive. Her parents were actor/manager Sir Gerald du Maurier and stage actress Muriel Beaumont. Her grandfather was writer and cartoonist George du Maurier.

The Winslow Boy/ ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΩΝ ΟΥΙΝΣΛΟΟΥ(1948)

 **************

Στην Αγγλία πριν τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, ένας νεαρός αποβάλλεται από την Ακαδημία του Ναυτικού για μια μικροκλοπή και οι γονείς του ξεκινούν αγώνα ώστε ο γιος τους να τύχει κανονικής δίκης.

 Το αγόρι του Γουίνσλοου είναι μια βρετανική δραματική μεταφορά του 1948 του θεατρικού έργου του Τέρενς Ράτιγκαν το 1946 Το αγόρι του Γουίνσλοου. Παραγωγή της  De Grunwald Productions , που διανεμήθηκε από τη British Lion Film Corporation.  

Director: Anthony Asquith Writers: Terence Rattigan, Anatole de Grunwald Stars: Robert Donat, Cedric Hardwicke, Basil Radford .[.................................................................]

 Wikipedia (Αγγλικά)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ

The Winslow Boy/Wikipedia

The Winslow Boy(Pdf)

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΩΝ ΟΥΙΝΣΛΟΟΥ

του Terence Rattigan

«Λίγοι δραματοποιοί αυτού του αιώνα έχουν κατανοήσει τόσο την ανθρώπινη καρδιά όσο ο Τέρενς Ράτιγκαν» έγραψε η Αγγλική εφημερίδα Guardian. Ο Σερ Τέρενς Ράτιγκαν αναγνωρίζεται ως ένας από τους δημοφιλέστερους θεατρικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα.

Εμπνευσμένο από πραγματικά δικαστικά γεγονότα στην Αγγλία, το έργο «Το Αγόρι των Ουίνσλοου» (1946) αφορά στις απεγνωσμένες προσπάθειες ενός πατέρα να «καθαρίσει» το όνομα του γιου του, όταν το αγόρι αποβάλλεται από το Βασιλικό Ναυτικό Κολλέγιο, για υποτιθέμενη κλοπή μιας ταχυδρομικής επιταγής πέντε σελινιών. Πρόκειται για τη δίχρονη εκστρατεία μιας οικογένειας, πριν τον πόλεμο 1914-1918, για να αποκαταστήσει την υπόληψή της, και το τίμημα που πληρώνει για να αποδοθεί δικαιοσύνη. Ενώ η χώρα ετοιμάζεται για πόλεμο, όλοι στο Λονδίνο ασχολούνται με την υπόθεση του δεκατετράχρονου αγοριού.

H New York Times έγραψε πως το έργο αποτελεί «τόσο ένα συγκλονιστικό δράμα για τα δικαιώματα του ανθρώπου που συγκρούονται με το τι επιτάσσει μια κυβέρνηση, όσο και μια συγκινητική ιστορία για το τίμημα του να διεκδικείς αμείλικτα έναν ενάρετο σκοπό».

Πηγή:https://www.satirikotheatro.com/to-agori-ton-ouinsloou

INFRINGEMENT OF COPYRIGHT IS NOT INTENDED

All material used is the property of the respective original owners.

Under Section 107 of the Copyright Act : "§ 107. Limitations on exclusive rights: Fair use40
Notwithstanding the provisions of sections 106 and 106A, the fair use of a copyrighted work, including such use by reproduction in copies or phonorecords or by any other means specified by that section, for purposes such as criticism, comment, news reporting, teaching (including multiple copies for classroom use), scholarship, or research, is not an infringement of copyright. "

Therefore, "allowance is made for "fair use" for purposes such as criticism, comment, news reporting, teaching, scholarship, and research."

Cilea Collection (Italian Romantics)

Composer: Francesco Cilea, Leonardo Leo, Raffaele Cacciola
Artists: Enrico Bronzi & Jacopo Di Tonno (cello)
Massimo Quarta & Ilaria Cusano (violin)
I Virtuoso Del Teatro All Scala
Filippo Arlia (conductor)
Domenico Codispoti, Pier Paolo Vincenzi, Marco Gaggini & David Boldrini (piano)
Lenny Lorenzani (soprano)

Η νόθη ταυτότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ένα εξαιρετικά επίκαιρο κείμενο του φιλοσόφου Τζόρτζιο Αγκάμπεν

 

Η διαρκής κρίση ως εργαλείο εξουσίας

Μετάφραση: Νίκος Κατσιαούνης 

 

Η ΕΠΟΧΗ

epohi.gr

Απρ 16, 2025 –

Πριν από μία δεκαετία περίπου, τον Μάρτιο του 2013, ο Ιταλός φιλόσοφος Τζόρτζιο Αγκάμπεν δημοσίευσε ένα κείμενο με τον τίτλο «Η αντεπίθεση της Λατινικής Αυτοκρατορίας» (δείτε το εδώ). Σε αυτό, μεταξύ άλλων, επανέφερε στην επικαιρότητα ένα παλιό αλλά λησμονημένο «σχέδιο» του (ρωσικής καταγωγής) Γάλλου φιλοσόφου Αλεξάντερ Κοζέβ, ο οποίος σχεδόν με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1945, στέλνει ένα μυστικό υπόμνημα με τον τίτλο «Λατινική Αυτοκρατορία – Σχεδίασμα ενός δόγματος για τη γαλλική πολιτική» απευθυνόμενος στη γαλλική ελίτ και τον κύκλο του στρατηγού Ντε Γκωλ. Σε αυτό ο Κοζέβ πρότασσε τη δημιουργίας μιας «λατινικής αυτοκρατορίας», έναν συνασπισμό των λατινογενών χωρών του ευρωπαϊκού νότου και πιο συγκεκριμένα της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Τα θεμέλια αυτής της αυτοκρατορίας θα στηρίζονταν στα κοινά πολιτισμικά στοιχεία των λαών αυτών των τριών χωρών (βλ. κυρίως τον καθολικισμό). Προεξάρχουσα δύναμη θα ήταν η Γαλλία με τη στρατιωτική και βιομηχανική της υπεροχή έναντι των υπολοίπων. Αυτή η αυτοκρατορία, μας λέει ο Κοζέβ, θα μπορούσε να παίξει το αντίβαρο απέναντι στη γερμανική ισχύ, για την οποία προβλέπει πως θα κυριαρχήσει πάλι στην Ευρώπη και θα θέσει τη Γαλλία σε δευτερεύοντα ρόλο. Το κείμενο του Αγκάμπεν γρήγορα μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έγινε αντικείμενο διαλόγου αλλά και έντονης κριτικής. Η συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε την εποχή εκείνη στη γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung και ο Ιταλός στοχαστής ανέπτυξε τους προβληματισμούς του για το κοινό παρόν και το αβέβαιο μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η συνέντευξη και τα όσα ο Αγκάμπεν πραγματεύεται εξακολουθούν να παραμένουν επίκαιρα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη ιστορική στιγμή κατά την οποία η Ευρώπη δείχνει να βυθίζεται σε μια ολοένα και μεγαλύτερη κρίση. Αυτός είναι και ο λόγος της δημοσίευσής της σήμερα.

Ν.Κ.

Καθηγητά Αγκάμπεν, όταν διατυπώσατε την ιδέα ενός «λατινικού imperium» εναντίον της γερμανικής κυριαρχίας στην Ευρώπη, μπορούσατε να φανταστείτε την τεράστια απήχηση που θα είχε αυτός o ισχυρισμός; Εν τω μεταξύ, το κείμενό σας μεταφράστηκε σε πάρα πολλές γλώσσες και συζητήθηκε παθιασμένα σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Όχι, δεν το περίμενα αυτό. Αλλά πιστεύω στη δύναμη των λέξεων, όταν αυτές εκφέρονται την κατάλληλη στιγμή.

Το χάσμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πράγματι εντοπίζεται ανάμεσα στις οικονομίες και τον τρόπο ζωής του «γερμανικού» βορρά και του «λατινικού» νότου;

Θα ήθελα να διευκρινίσω εξαρχής πως η θέση μου έγινε αντικείμενο υπερβολής από τους δημοσιογράφους και, ως εκ τούτου, παραποιήθηκε. Ο τίτλος του κειμένου «Η αντεπίθεση της Λατινικής Αυτοκρατορίας» δόθηκε από τους συντάκτες της Liberation και υιοθετήθηκε από τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης. Δεν είναι κάτι που έγραψα εγώ. Πώς θα μπορούσα, άλλωστε, να αντιπαρατάξω τη λατινική κουλτούρα στη γερμανική, όταν κάθε νοήμων Ευρωπαίος γνωρίζει πως η ιταλική κουλτούρα της Αναγέννησης, ή η κουλτούρα της κλασικής Ελλάδας, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της γερμανικής κουλτούρας, η οποία την επαναπροσδιορίζει και την οικειοποιείται.

Επομένως δεν υπάρχει κάποια επερχόμενη «Λατινική Αυτοκρατορία». Ούτε ακαλλιέργητοι Γερμανοί.

Στην Ευρώπη η ταυτότητα κάθε πολιτισμού εντοπίζεται στα σύνορα. Ένας Γερμανός όπως ο Βίνκελμαν ή ο Χέλντερλιν θα μπορούσε να είναι περισσότερο Έλληνας από τους Έλληνες. Και ένας Φλωρεντίνος όπως ο Δάντης θα μπορούσε να αισθάνεται εξίσου Γερμανός με τον Σουηβό αυτοκράτορα Φρειδερίκο Β΄. Αυτή ακριβώς είναι η ουσία της Ευρώπης: Μια ιδιαιτερότητα που ξεπερνά ξανά και ξανά τα εθνικά και πολιτισμικά σύνορα. Το αντικείμενο της κριτικής μου δεν ήταν η Γερμανία, αλλά ο τρόπος με τον οποίο έχει δομηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση — δηλαδή, αποκλειστικά σε οικονομική βάση. Επομένως, όχι μόνο αγνοήθηκαν οι πνευματικές και πολιτιστικές μας ρίζες, αλλά και οι πολιτικές και νομικές. Αν αυτό ακούστηκε ως κριτική προς τη Γερμανία είναι μόνο επειδή η Γερμανία, λόγω της κυρίαρχης θέσης της και παρά τη σπουδαία φιλοσοφική της παράδοση, φαίνεται προς το παρόν ανίκανη να συλλάβει μια Ευρώπη που να βασίζεται σε κάτι παραπάνω από το ευρώ και την οικονομία.

Με ποιον τρόπο η Ευρωπαϊκή Ένωση αρνήθηκε τις πολιτικές και νομικές της ρίζες;

Όταν μιλάμε σήμερα για την Ευρώπη, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια γιγαντιαία αποσιώπηση μιας οδυνηρής και, ωστόσο, προφανούς αλήθειας: το αποκαλούμενο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα είναι παράνομο. Το κείμενο που προωθήθηκε υπό αυτόν τον τίτλο ποτέ δεν ψηφίστηκε από τους λαούς. Ή, όταν τέθηκε σε ψηφοφορία, όπως στη Γαλλία και την Ολλανδία το 2005, απορρίφθηκε κατηγορηματικά. Από νομικής πλευράς, λοιπόν, αυτό που έχουμε δεν είναι σύνταγμα, αλλά αντιθέτως μια συμφωνία μεταξύ κυβερνήσεων: διεθνές δίκαιο, και όχι συνταγματικό δίκαιο. Πρόσφατα, ο ιδιαίτερα σεβαστός Γερμανός νομικός Ντίετερ Γκριμ (Dieter Grimm) υπενθύμισε το γεγονός πως από το ευρωπαϊκό σύνταγμα λείπει το θεμελιώδες δημοκρατικό στοιχείο, αφού δεν δόθηκε η δυνατότητα στους Ευρωπαίους πολίτες να αποφασίσουν εν προκειμένω. Και σήμερα ολόκληρο το σχέδιο της λαϊκής επικύρωσης έχει σιωπηλά τεθεί στο περιθώριο.

Αυτό πράγματι συγκροτεί το περίφημο «δημοκρατικό έλλειμα» του ευρωπαϊκού συστήματος…

Δεν πρέπει να το παραβλέπουμε αυτό. Οι δημοσιογράφοι, ιδίως στη Γερμανία, με έχουν κατηγορήσει πως δεν καταλαβαίνω τίποτα από δημοκρατία. Αλλά πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να αναλογιστούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια κοινότητα που βασίζεται σε διακρατικές συμφωνίες και απλώς καλύπτεται επιφανειακά από έναν δημοκρατικό μανδύα. Η ιδέα της Ευρώπης ως μια συνταγματοδοτικής δύναμης είναι ένα φάντασμα που κανείς πλέον δεν τολμά να επικαλεστεί. Κι όμως, μόνο με ένα έγκυρο σύνταγμα θα μπορούσαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να ανακτήσουν την απολεσθείσα νομιμοποίησή τους.

Αυτό σημαίνει πως θεωρείτε την Ευρωπαϊκή Ένωση παράνομο θεσμό;

Όχι παράνομο, αλλά νόθο. Η νομιμότητα αφορά τους κανόνες άσκησης της εξουσίας˙ η νομιμοποίηση είναι η αρχή που θεμελιώνει αυτούς τους κανόνες. Οι νομικές συμφωνίες δεν αποτελούν απλώς τυπικές διαδικασίες, αλλά αντανακλούν μια κοινωνική πραγματικότητα. Είναι, λοιπόν, εύλογο πως ένας θεσμός χωρίς σύνταγμα δεν μπορεί να ασκήσει πραγματική πολιτική και κάθε ευρωπαϊκό κράτος συνεχίζει να ενεργεί σύμφωνα με το δικό του ιδιοτελές συμφέρον – και στις μέρες αυτό το συμφέρον είναι πάνω απ’ όλα οικονομικό. Ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής ενότητας επιτυγχάνεται όταν η Ευρώπη παρουσιάζεται ως υποτελής των Ηνωμένων Πολιτειών, συμμετέχοντας σε πολέμους που δεν εξυπηρετούν κανένα κοινό συμφέρον — πόσο μάλλον τη βούληση των ευρωπαϊκών λαών. Πολλά από τα ιδρυτικά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ‒όπως η Ιταλία με τις πολυάριθμες αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις‒ θυμίζουν περισσότερο προτεκτοράτα παρά κυρίαρχα κράτη. Σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο υπάρχει μια ατλαντική συμμαχία, αλλά σίγουρα όχι Ευρώπη.

Επομένως, προτιμάτε μια λατινική αυτοκρατορία, στην οποία οι «Γερμανοί» θα έπρεπε να προσαρμοστούν, από την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Όχι, ήταν μάλλον προκλητικό το γεγονός ότι επανέφερα το σχέδιο του Αλεξάντερ Κοζέβ για μια λατινική αυτοκρατορία. Στον Μεσαίωνα τουλάχιστον οι άνθρωποι γνώριζαν πως η ένωση διαφορετικών πολιτικών κοινωνιών όφειλε να σημαίνει κάτι παραπάνω από μια αμιγώς πολιτική κατασκευή. Την εποχή εκείνη ο συνεκτικός δεσμός αναζητήθηκε στον χριστιανισμό. Σήμερα πιστεύω ότι αυτή η νομιμοποίηση πρέπει να αναζητηθεί στην ίδια την ιστορία και τις πολιτιστικές παραδόσεις της Ευρώπης. Σε αντίθεση με τους Ασιάτες και τους Αμερικανούς, για τους οποίους η ιστορία σημαίνει κάτι εντελώς διαφορετικό, οι Ευρωπαίοι πάντα ανακαλύπτουν την αλήθεια τους σε διάλογο με το παρελθόν τους. Για εμάς το παρελθόν δεν σημαίνει μόνο πολιτιστική κληρονομιά και παράδοση, αλλά επιπλέον συγκροτεί μια θεμελιώδη ανθρωπολογική συνθήκη. Εάν αγνοούσαμε την ίδια μας την ιστορία, θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε το παρελθόν μόνο αρχαιολογικά. Το παρελθόν θα γινόταν για εμάς ένας διακριτός τρόπος ζωής. Η Ευρώπη έχει μια ιδιαίτερη σχέση με τις πόλεις της, τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς της, τα τοπία της. Αυτή είναι η ουσία της Ευρώπης. Σε αυτό συνίσταται η επιβίωσή της.

Δηλαδή η Ευρώπη είναι πρωτίστως ένας τρόπος ζωής, ένα ιστορικό βίωμα της ύπαρξης;

Ακριβώς. Για αυτόν τον λόγο στο άρθρο μου επέμενα ότι πρέπει να διαφυλάξουμε τους ιδιαίτερους τρόπους ζωής. Όταν βομβάρδιζαν τις γερμανικές πόλεις, οι Σύμμαχοι επιπλέον γνώριζαν πως είχαν τη δυνατότητα να καταστρέψουν τη γερμανική ταυτότητα. Κατά τον ίδιο τρόπο σήμερα οι κερδοσκόποι λυμαίνονται το ιταλικό φυσικό τοπίο με το μπετόν, τους αυτοκινητόδρομους και τους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας. Αυτό δεν σημαίνει πως μας στερούν μόνο την περιουσία μας αλλά και την ιστορική μας ταυτότητα.

Επομένως η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δώσει έμφαση στη διαφορετικότητα κι όχι στην ευθυγράμμιση;

Ίσως δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο, πέραν της Ευρώπης, μια τόσο απτή ποικιλομορφία πολιτισμών και τρόπων ζωής – τουλάχιστον σε στιγμές ουσιαστικής σημασίας. Στο παρελθόν, όπως το αντιλαμβάνομαι, η πολιτική εκφραζόταν μέσα από το ιδεώδες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και στη συνέχεια της Ρωμαιο-γερμανικής Αυτοκρατορίας. Όμως το όλον επέτρεπε τις ιδιαιτερότητες των επί μέρους λαών. Δεν είναι εύκολο να πει κανείς τι θα μπορούσε να προκύψει σήμερα στη θέση του. Είναι βέβαιο, όμως, πως μια πολιτική οντότητα με το όνομα Ευρώπη μπορεί να υπάρξει μόνο μέσα από τη συνείδηση αυτού του παρελθόντος. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο η παρούσα κρίση μού φαίνεται τόσο επικίνδυνη. Πρέπει να φανταστούμε την ενότητα μέσα από τη συνειδητοποίηση των διαφορών. Αντιθέτως, όμως, σήμερα στα ευρωπαϊκά κράτη τα σχολεία και τα πανεπιστήμια καταστρέφονται και υπονομεύονται οικονομικά, δηλαδή οι θεσμοί που θα όφειλαν να διατηρούν ζωντανή την κουλτούρα μας και να τροφοδοτούν τη σύνδεση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος. Αυτή η υπονόμευση συνοδεύεται από μια ολοένα και εντονότερη μουσειοποίηση του παρελθόντος. Διαπιστώνουμε την αρχή αυτής της κατάστασης σε πολλές πόλεις που μετατρέπονται σε ιστορικές ζώνες και στις οποίες οι κάτοικοι εξαναγκάζονται να αισθάνονται τουρίστες στον δικό τους περιβάλλοντα κόσμο.

Μήπως αυτή η εντεινόμενη μουσειοποίηση είναι το αντίστοιχο της εντεινόμενης φτωχοποίησης;[.....................................................]

Η διαρκής κρίση ως εργαλείο εξουσίας

ΤΡΑΜΠ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΕΧΝΗΣ : ΣΗΜΕΙΩΣΑΤΕ ΕΝΑ!

 

Ο κόσμος της Τέχνης «λυγίζει» στο κυνήγι μαγισσών (και διαφορετικότητας) του Τραμπ

Οι ελπίδες των καλλιτεχνών ότι ο χώρος θα μπορούσε να ορθώσει το ανάστημά του αρχίζουν να διαψεύδονται με τον οικτρότερο τρόπο.

 kosmodromio.gr 

 

Γιώργης-Βύρων Δάβος*

10–12 λεπτά

Mε την ανακοίνωση ότι το Μουσείο Τέχνης της Αμερικής (Art Museum of Americas) στην Ουάσιγκτον, ακύρωσε δύο εκθέσεις,  με θέματα τη μαύρη και την queer τέχνη αντίστοιχα, οι χειρότεροι φόβοι του κόσμου της Τέχνης για τις συνέπειες που θα έχει στην καλλιτεχνική έκφραση και ελευθερία η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ έχουν αρχίσει να παίρνουν αποκρουστική μορφή και σιγά σιγά να γίνονται πραγματικότητα.

Ο φόβος των απηνών οριζόντιων κυρώσεων, της μείωσης των κονδυλίων και της απόλυσης του προσωπικού λόγω της υπεράσπισης των αρχών της διαφορετικότητας και της ελευθερίας στην Τέχνη έχει σκορπίσει ρίγη φόβου στα μεγαλύτερα ιδρύματα Τέχνης στη χώρα. Ιδίως μετά την έκδοση εκτελεστικού διατάγματος από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στα τέλη Ιανουαρίου -θυμίζοντας τους  ναζιστικούς νόμους για την «παρηκμασμένη τέχνη» ή την εποχή της μακαρθκικής υστερίας- με το οποίο κηρύσσει παράνομη (sic!) οποιαδήποτε προβολή των «ριζοσπαστικών και σπάταλων» κατ’ αυτόν προγραμμάτων για τη διαφορετικότητα, ισότητα και την ένταξη. Οι ελπίδες των καλλιτεχνών ότι ο χώρος θα μπορούσε να ορθώσει το ανάστημά του στη «σχετική αυτονομία» του αναθεωρητισμού του Τραμπ και στην προσπάθειά του για ‘ομογενοποίηση’ κι ‘αναισθητοποίηση’ της τέχνης, αρχίζουν να διαψεύδονται με τον οικτρότερο τρόπο. Ιδίως εάν αναλογισθούμε πως το AMA, δεν ανήκει αυτό καθαυτό στο ομοσπονδιακό κράτος των ΗΠΑ ανήκει και διοικείται από τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών (OAS).

Το Μουσείο στις αρχές Φεβρουαρίου είχε ανακοινώσει την ακύρωση της ομαδικής έκθεσης  «Before the Americas», σε επιμέλεια της Τσέριλ Έντουαρντς, με θέμα το διατλαντικό δουλεμπόριο και την αφρικανική διασπορά, με το οποίο διαλέγονταν τα έργα παλιότερων μοντερνικών και σύγχρονων καλλιτεχνών με ρίζες αφροαμερικανικές, αφρολατινικές και από την Καραϊβική. Ο λόγος που επικαλέσθηκαν πηγές του Μουσείου, ανακοινώνοντας στην Έντουαρντς τη ματαίωση της έκθεσης, ήταν ότι η κυβέρνηση Τραμπ απέσυρε τη χρηματοδότηση. Το σκεπτικό που επικαλέσθηκε η αμερικανική κυβέρνηση για να ανακαλέσει τη χρηματοδότηση  της έκθεσης, η οποία είχε προγραμματιστεί να ανοίξει στις 21 Μαρτίου, ύστερα από τέσσερα χρόνια οργάνωσης, ήταν ότι «η έκθεση και το πρόγραμμά αφορούσε την προβολή της διαφορετικότητας, της ισότητας και της ένταξη!».

^{Bayou Women, έργο της Σαμέλα Λιούις από έκθεση που ακυρώθηκε}

Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που θα συμμετείχαν στην έκθεση ήταν και ο Μάρτιν Πούργιερ, ο οποίος είχε αντιπροσωπεύσει τις ΗΠΑ στη Μπιενάλε της Βενετίας το 2019 -επί Τραμπ!- κι άλλα τρανταχτά ονόματα στον χώρο της Τέχνης. Όπως  η Μεξικανο-αμερικανίδα γλύπτρια Ελίζαμπεθ Κάτλετ, η οποία στις 9 Μαρτίου εγκαινίασε μία περιοδεύουσα αναδρομική της έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης, η ζωγράφος Έιμι Σέραλντ, διάσημη για τη δημιουργία του επίσημου πορτρέτου της Μισέλ Ομπάμα, αλλά και ο Κουβανός μοντερνιστής ζωγράφος Βιλφρέντο Λαμ, που αναδρομική του θα φιλοξενήσει το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη τον ερχόμενο Νοέμβριο. Κοντολογίς, καλλιτέχνες πρώτης γραμμής, αναγνωρισμένοι διαχρονικά και σε όλον τον κόσμο.

Μπορεί η πολιτική τούτη για τη διαφορετικότητα να είχε ενισχυθεί ιδιαίτερα στη διάρκεια της θητείας του Τζο Μπάιντεν και να είχε επικυρωθεί και νομοθετικά το 2011 από τον Μπαράκ Ομπάμα, όμως οι ρίζες για το ανάθεμα από τον Τραμπ πηγαίνουν στη δεκαετία του ’60 μαζί με τους αγώνες για πολιτικά δικαιώματα των μαύρων από Ατλαντικού πλευρά, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.

Στις 21 Μαρτίου επρόκειτο να εγκαινιασθεί άλλη μία έκθεση που ανακλήθηκε, με τίτλο «Nature’s Wild with Andil Gosine», του Καναδού καλλιτέχνη Άντιλ Γκόσιν που βασίζεται στο βιβλίο του, που εκδόθηκε το 2021 με τον τίτλο «Nature’s Wild: Love, Sex and Law in the Caribbean». Το θέμα της έκθεσης περιστρέφεται σε ζητήματα επικαιρικά και φλέγοντα στους καιρούς μας, όπως η οικολογία, η σεξουαλικότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η queer θεωρία και οι αποικιακοί νόμο στην Καραϊβική. Μεταξύ των έργων περιλαμβανόταν μία παράσταση με δώδεκα καλλιτέχνες, πολλοί από τους οποίους είναι LGBTQ+ και έγχρωμοι. Ο Γκοσίν, Καναδός καλλιτέχνης και επιμελητής που μεγάλωσε στο Τρινιντάντ, δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα Guardian ότι δεν του αιτιολογήθηκε με κάποιον σαφή λόγο η ακύρωση στο τηλεφώνημα της 5ης Φεβρουαρίου όταν του ανακοινώθηκε πως ματαιώνεται η έκθεσή του. Στις επανειλημμένες του κρούσεις για εξηγήσεις του γνωστοποιήθηκε πως ο λόγος οφειλόταν στον προϋπολογισμό, μολονότι ο ίδιος ο Γκοσίν είχε αναθέσει να κατασκευασθούν πολλά από τα έργα στις ΗΠΑ ώστε να μην κοστίσει η μεταφορά τους από τον Καναδά (κάτι που θα άρεσε στο America First πρόταγμα του Τραμπ) και είχε εξασφαλίσει χορηγίες.[...........................................................................................]

Ο κόσμος της Τέχνης «λυγίζει» στο κυνήγι μαγισσών (

*Γιώργης-Βύρων Δάβος

Δημήτρης Παπαδημητρίου: «ΜΕΡΕΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ», μια «Συμφωνική Ορθόδοξη Λειτουργία» με Χορωδία, ψάλτη - λαϊκό τραγουδιστή, σοπράνο και τρία ελληνικά όργανα

Σύνθεση / Ενορχήστρωση: Δημήτρης Παπαδημητρίου

Μουσική Διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός



                                                                  Σημείωμα συνθέτη

Επιγραμματικά
 
          Ένας γιος, μια μάνα, μια τραγική μοίρα. Κι αυτός ο γιος, ο ίδιος ο Θεός, θύμα του Ανθρώπου. Κι αυτός ο Άνθρωπος που βασανίζεται μέσα στα χθόνια πάθη του κι ακόμα ελπίζει στη δική του Ανάσταση.
Οι «ΜΕΡΕΣ  ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ», μια «Συμφωνική Ορθόδοξη Λειτουργία» με Χορωδία, ψάλτη - λαϊκό τραγουδιστή, σοπράνο και τρία ελληνικά όργανα είναι ένα έργο βαθιάς, επεξεργασμένης και βάσιμης ελπίδας.

Το ποιητικό κείμενο

           Οι «Μέρες Επιταφίου» είναι ένα κορυφαίο, και σίγουρα το «μοναδικό» καθαρά «θρησκευτικό» έργο του Νίκου Γκάτσου.
Φορμαλιστικά το κείμενο είναι μια στιχουργική αντίστιξη επιλεγμένων σπαραγμάτων της Καινής Διαθήκης απέναντι στους σύγχρονους στίχους του Γκάτσου. Αυτοί με τη σειρά τους επικεντρώνουν στη μέγιστη ουσία, Θαυμάζουν με ρεαλισμό αλλά και σχολιάζουν με οξυδέρκεια τα θεία και τα γήινα.
Θα έλεγα πως τα κείμενα της Καινής Διαθήκης είναι μερικά από αυτά που και ο πλέον δύσπιστος ακροατής δεν θα μπορούσε παρά να θαυμάσει ως μοναδικά διαμάντια του πολιτισμού βγαλμένα από το βαθύτερο θρησκευτικό αίσθημα. Και τα αντίστοιχα στιχουργήματα του Γκάτσου παράλληλα εισβάλλουν στην καθημερινή πραγματικότητά μας με μιαν ανίκητη συγκίνηση, ως διαμάντια του λαϊκού κοσμικού πολιτισμού μας.

Η ιστορία του έργου

          Γράφτηκε από τον Νίκο Γκάτσο για να το πει ο Μανώλης Μητσιάς, ένας τραγουδιστής που μοναδικά συνδυάζει, στη λαϊκή του φωνή, στοιχεία ψαλτικής και λαϊκής τεχνικής αφ' ενός, αλλά και αφ' ετέρου έχει το ήθος για να πει αυτούς τους στίχους και αυτές τις φράσεις. Ένας τραγουδιστής απλά κορυφαίος.
Το έργο δεν μελοποιήθηκε τότε.
Όμως η ζωή έκανε τους κύκλους της. Μετά από το «Λουλούδι στη Φωτιά» της προπερασμένης χρονιάς, η Αγαθή Δημητρούκα, θεματοφύλακας αυτής της τεράστιας πνευματικής περιουσίας που λέγεται έργο του Νίκου Γκάτσου και ο ίδιος ο Μανώλης Μητσιάς με κατηύθυναν προς τις «Μέρες Επιταφίου».
Τους ευγνωμονώ για την εμπιστοσύνη.
 



ΚΑΜΕΡΑΤΑ, Ορχήστρα Των Φίλων Της Μουσικής

Εξάρχων
ΣΕΡΖΙΟΥ ΝΑΣΤΑΣΑ

Α' Βιολιά
ΑΓΓΕΛΑ ΦΑΝΑΡΙΩΤΗ, ΑΟΥΡΕΛΙΑ ΔΕΣΠΟΤΙΔΟΥ, ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΕΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ, ΙΡΙΝΑ ΣΑΛΕΝΚΟΒΑ, ΑΛΦΡΕΝΤΟ ΣΤΟΥΝΙ, ΤΟΚΑΡΕΒ ΣΛΑΒΑ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΧΑΛΑΨΗΣ.
Β' Βιολιά
ΛΙΟΥ ΤΖΙΝΓΚ, ΛΟΥΪΖΕ ΣΤΑΛ, ΚΙΤΙ ΒΑΡΔΑΜΗ, ΜΙΓΚΕΝ ΣΕΛΜΑΝΙ,
ΒΑΝΕΣΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΑΝΤΟΝΕΛΛΑ ΣΤΕΦΑ,
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ.
Βιόλα
ΛΑΟΥΡΕΝΤΙΟΥ ΜΑΤΑΣΑΡΟΥ, ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΣΕΦΕΡ, ΜΑΡΙΟΣ ΔΑΠΕΡΓΟΛΑΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΩΜΑΝΟΣ.
Τσέλο
ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΧΑΜΦΡΥΣ, ΗΛΙΑΣ ΣΑΚΑΛΑΚ, ΚΩΣΤΗΣ ΘΕΟΣ,
ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΟΡΦΥΡΗΣ, ΟΧΕΒΑ ΦΑΜΠΙΟΛΑ.
Κοντραμπάσσο
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ, ΧΑΡΗΣ ΜΕΡΜΥΓΚΑΣ, ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΧΑΛΜΟΥΚΗΣ.
Φλάουτο
ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΔΩΡΗ
Φλάουτο, πίκολο φλάουτο
ΜΕΛΙΝΑ ΜΑΚΡΗ
Όμποε
ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΝΤΟΣ
Όμποε, αγγλικό κόρνο
ΤΙΝΑ ΔΕΣΥΛΛΑ
Κλαρινέτο
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΔΕΛΛΑΠΟΡΤΑΣ
Κλαρινέτο, μπάσο κλαρινέτο
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΙΝΟΣ
Φαγγότο
ΕΝΤΥ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
Γαλλικό κόρνο
ΜΙΧΑΗΛ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΕΛΕΝΑ ΑΝΘΗ.
Τρομπέτα
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΚΚΟΛΗΣ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΕΠΕΛΑΣ.
Τρομπόνια
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΡΙΜΠΕΡΗΣ, ΣΠΥΡΟΣ ΒΕΡΓΗΣ.
Τούμπα
ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΜΩΡΑΊΤΗΣ

Τύμπανα: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΕΣΥΛΛΑΣ
Κρουστά: ΜΙΧΑΛΗΣ ΔΙΑΚΟΓΙΩΡΓΗΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΑΡΜΑΚΗΣ.
Άρπα: ΜΑΡΙΑ ΜΠΙΛΝΤΕΑ
Τσελέστα: ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΥΔΗΣ
Πολίτικη Λύρα: ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κανονάκι: ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΡΙΜΑΛΑΣ
Σαντούρι: ΣΤΕΛΛΑ ΒΑΛΑΣΗ


Ηχογράφηση / Mastering: REALSOUΝD.IT

Recording Engineer, Mixing Αnd Mastering: PETER GHIRARDINI
Recording Producer And Editοr: GΙΟVΑΝΝΙ PROSDOCIMI

Παραγωγή: ΑΡΙΟΝΑ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

Καλλιτεχνική επιμέλεια & οργάνωση - εκτέλεση παραγωγής:
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

Πίνακας εξωφύλλου:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΘΕΝΗΣ, «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ» (π. 1900)

Albine Urbanek

« When we look at a work of art, it makes us live an imagination or relive our life or a part of it, which did not come true as we dreamed. »

Albina Urbanek is a French-Russian artist based in Paris whose paintings have been exhibited nationally, in Europe, the United States, Mauritius, Dubai and other countries. She describes her artistic expression as diving into her dreams and her inner world. Albina's diverse and distinctive compositions vary in themes and genres, from cityscapes and landscapes to figuratives and still lifes. She most often creates using bright colors, oils and collages on linen or wood.
Soundtrack:
Alfred Schnittke: Violin Sonata n°1 (1963)

Διαψεύδουν τον Γεωργιάδη οι εργαζόμενοι στο νοσοκομείο Αγίου Νικολάου: «Εκτός πραγματικότητας η δήλωσή σαςότι "το σύστημα υγείας, όχι μόνο δεν καταρρέει, αλλά είναι στην καλύτερη φάση που βρισκόταν ποτέ"»

 

Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου / Πυρά εργαζομένων κατά Γεωργιάδη - «Εκτός πραγματικότητας η δήλωσή σας ότι "το σύστημα υγείας, όχι μόνο δεν καταρρέει, αλλά είναι στην καλύτερη φάση που βρισκόταν ποτέ"»

avgi.gr

8–9 λεπτά

---

«Θα θέλαμε να σας καλέσουμε να έρθετε στο νοσοκομείο Αγ. Νικολάου και στο νομό μας για να διαπιστώσετε πόσο εκτός πραγματικότητας ήταν η δήλωση σας»

Πυρά προς τον Άδωνι Γεωργιάδη εξαπολύουν οι εργαζόμενοι του Γενικού Νοσοκομείου Αγίου Νικολάου, με αφορμή την εκτός πραγματικότητας δήλωσή του υπουργού Υγείας στο οικονομικό φόρουμ των Δελφών, για την κατάσταση στο ΕΣΥ.

Την ώρα που το Εθνικό Σύστημα Υγείας βρίσκεται υπό κατάρρευση με ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο υπουργός Υγείας είπε προκλητικά ότι «το σύστημα υγείας, όχι μόνο δεν καταρρέει, αλλά είναι στην καλύτερη φάση που βρισκόταν ποτέ». 

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Εργαζομένων του Γενικού Νοσοκομείου Αγίου Νικολάου, με αφορμή την εκτός τόπου και χρόνου δήλωση του Άδωνι Γεωργιάδη, παραθέτει σε επιστολή του προς τον υπουργό Υγείας στοιχεία που καταδεικνύουν την σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν προσωπικό και ασθενείς στα δημόσια νοσοκομεία.

«Θα θέλαμε να σας καλέσουμε να έρθετε στο νοσοκομείο Αγ. Νικολάου και στο νομό μας για να διαπιστώσετε πόσο εκτός πραγματικότητας ήταν η δήλωση σας» τονίζουν στην επιστολή τους. 

Οι εργαζόμενοι παραθέτουν τα εφημερειακά κενά σε ιατρικές ειδικότητες πρώτης γραμμής που υπάρχουν λόγω των ελλείψεων γιατρών, σημειώνοντας ότι αυτά τα κενά δεν υπήρχαν πριν 5 χρόνια καθόλου, «ενώ τώρα συνεχώς μεγεθύνονται με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντιμετωπίζονται όλα τα προσερχόμενα περιστατικά, να δημιουργούνται κίνδυνοι, και να γίνονται συνεχώς διακομιδές ασθενών σε άλλα νοσοκομεία».

Την ίδια ώρα σημειώνουν ότι λόγω των ελλείψεων ιατρών οι κλίνες ΜΕΘ έχουν μειωθεί, ενώ παράλληλα από το 2023 και μετά το νοσοκομείο δεν έχει καθόλου νευρολόγο και από τους επόμενους μήνες δεν θα έχει καθόλου γαστρεντερολόγο, αφού θα μεταφερθεί.

Τονίζουν παράλληλα ότι οι υπάλληλοι έχουν μειωθεί και υπάρχει μεγάλη δυσκολία στη χορήγηση των κανονικών αδειών και των ρεπό. Μάλιστα υπάρχουν εργαζόμενοι που τους οφείλονται άδειες από το 2020 και το 2021, όπως σημειώνουν.

Ταυτόχρονα υπογραμμίζουν, μεταξύ άλλων πως «ο αριθμός των χειρουργείων που έγιναν στο ΓΝΑΝ το 2024 είναι κατά 23% μικρότερος σε σχέση με τα χειρουργεία που είχαν γίνει το 2023» και πως ο «προϋπολογισμός του νοσοκομείου για το 2025 είναι κατά 800.00 ευρώ μειωμένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος».

«Από όλα τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι το Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση που είχε βρεθεί ποτέ, κάτι που εκτός από δική μας διαπίστωση αποτελεί βεβαιότητα των τοπικών φορέων και της τοπικής κοινωνίας που τα τελευταία χρόνια έχει εκφράσει έντονα και μαζικά για τη διαμαρτυρία της για την κατάσταση της δημόσιας υγείας» τονίζουν οι εργαζόμενοι.

«Βεβαίως από την κατάσταση αυτή ωφελημένος είναι ο ιδιωτικός τομέας που καλύπτει με το αζημίωτο τα κενά του δημοσίου συστήματος υγείας, αφού οι πολίτες που έχουν πληρώσει και πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές και φόρους, αναγκάζονται να καταφεύγουν σε ιδιωτικές δομές και να ξαναπληρώμουν για ανάγκες υγείας που δεν καλύπτονται πλέον από το νοσοκομείο Αγ. Νικολάου υπογραμμίζουν την ίδια ώρα, τονίζοντας πως: «Πέρα λοιπόν από δηλώσεις και μεγαλοστομίες, υπάρχει η σκληρή πραγματικότητα που βιώνουμε ως εργαζόμενοι και που βιώνουν οι πολίτες του τόπου μας, πραγματικότητα που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα λεγόμενα σας για ΕΣΥ που βρίσκεται στα καλύτερα του». 

Αναλυτικά η επιστολή

Το ΔΣ του Συλλόγου Εργαζομένων Γενικού Νοσοκομείου Αγ. Νικολάου Κρήτης απέστειλε στον Υπουργό Υγείας κ. Άδωνι Γεωργιάδη την παρακάτω επιστολή:

Κύριε υπουργέ. πρόσφατα, μιλώντας στο 10ο οικονομικό φόρουμ των Δελφών, είπατε ότι «το σύστημα υγείας, όχι μόνο δεν καταρρέει, αλλά είναι στην καλύτερη φάση που βρισκόταν ποτέ».

Θα θέλαμε να σας καλέσουμε να έρθετε στο νοσοκομείο Αγ. Νικολάου και στο νομό μας για να διαπιστώσετε πόσο εκτός πραγματικότητας ήταν η δήλωση σας, όπως δείχνουν και  τα παρακάτω:

1. Αυτό το μήνα (Απρίλιο 2025) το νοσοκομείο Αγ. Νικολάου όπως όλα τα νοσοκομεία της περιφέρειας εφημερεύει όλες τις ημέρες του μήνα, αλλά λόγω έλλειψης ιατρών υπάρχουν τα παρακάτω εφημερειακά κενά σε ιατρικές ειδικότητες πρώτης γραμμής:

- To Καρδιολογικό τμήμα μένει κενό σε οχτώ (8) εφημερίες

- Το Ορθοπαιδικό τμήμα έχει δυο (2) εφημερίες κενές

- Το Αναισθησιολογικό τμήμα έχει δεκατέσσερις (14) εφημερίες κενές

- Το Χειρ/κό τμήμα έχει δεκατέσσερις (14) εφημερίες κενές

- Το Ακτινολογικό τμήμα έχει δεκαέξι (16) εφημερίες κενές.

Αυτά τα κενά πριν 5 χρόνια δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου, ενώ τώρα συνεχώς μεγεθύνονται με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντιμετωπίζονται όλα τα προσερχόμενα περιστατικά, να δημιουργούνται κίνδυνοι, και να γίνονται συνεχώς διακομιδές ασθενών σε άλλα νοσοκομεία.

2. Ακόμη, λόγω έλλειψης ιατρών οι κλίνες ΜΕΘ του Νοσοκομείου Αγ. Νικολάου από τον Απρίλιο του 2024 έχουν μειωθεί από 6 σε 4.

3. Για να καλυφθούν οι εφημερίες της ΜΕΘ μετακινούνται γιατροί από νοσοκομεία της Αθήνα και για να καλυφθούν οι εφημερίες του ΤΕΠ υπάρχει υπερεφημέρευση των ιατρών του ΓΝΑΝ και μετακινήσεις ιατρών από τα νοσοκομεία Νεάπολης και Σητείας.

4. Από το 2023 και μετά το νοσοκομείο δεν έχει καθόλου νευρολόγο, ενώ από τους επόμενους μήνες δεν θα έχει καθόλου γαστρεντερολόγο, αφού ο μοναδικός γαστρεντερολόγος του νομού μετατάσσεται σε άλλο νοσοκομείο.

5. Οι υπηρετούντες υπάλληλοι του νοσοκομείου έχουν μειωθεί κατά 30 σε σχέση με το 2023. Υπάρχει μεγάλη δυσκολία στη χορήγηση των κανονικών αδειών και των ρεπό και υπάρχουν εργαζόμενοι που τους οφείλονται άδειες από το 2020 και το 2021!

6. Ο αριθμός των χειρουργείων που έγιναν στο ΓΝΑΝ το 2024 είναι κατά 23% μικρότερος σε σχέση με τα χειρουργεία που είχαν γίνει το 2023 και κατά 50% περίπου μικρότερος σε σχέση με τα χειρουργεία που γινόταν πριν 10 και πλέον χρόνια.

7. Ο προϋπολογισμός του νοσοκομείου για το 2025 είναι κατά 800.00 ευρώ μειωμένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

8. Παρά τις υποσχέσεις δεν έχει υπάρξει χρηματοδότηση για τη μελέτη στατικής επάρκειας του νοσοκομείου, ούτε για τη δημιουργία ψυχιατρικής κλινικής, ενώ το έργο της ενεργειακής αναβάθμισης είναι παγωμένο εδώ και 4 χρόνια, από τότε που εντάχθηκε σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στη μόνωση του κτηρίου (στάζουν νερά όποτε βρέχει) και στα κουφώματα των θαλάμων που είναι ηλικίας 40 ετών.

9. Στα νοσοκομεία του ν. Λασιθίου εδώ και 6 μήνες δεν υπάρχει Διοικητικό Συμβούλιο γιατί δεν έχει διοριστεί από το Υπουργείο Υγείας με αποτέλεσμα να καθυστερούν σημαντικά θέματα των νοσοκομείων, και εδώ και 4 μήνες δεν υπάρχει υπηρεσιακό συμβούλιο (γιατί επίσης δεν έχει διοριστεί από το υπουργείο υγείας), με αποτέλεσμα να μη γίνεται εξέταση των υπηρεσιακών θεμάτων των εργαζομένων.

Από όλα τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι το Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση που είχε βρεθεί ποτέ, κάτι που εκτός από δική μας διαπίστωση αποτελεί βεβαιότητα των τοπικών φορέων και της τοπικής κοινωνίας που τα τελευταία χρόνια έχει εκφράσει έντονα και μαζικά για τη διαμαρτυρία της για την κατάσταση της δημόσιας υγείας.

Βεβαίως από την κατάσταση αυτή ωφελημένος είναι ο ιδιωτικός τομέας που καλύπτει με το αζημίωτο τα κενά του δημοσίου συστήματος υγείας, αφού οι πολίτες που έχουν πληρώσει και πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές και φόρους, αναγκάζονται να καταφεύγουν σε ιδιωτικές δομές και να ξαναπληρώμουν για ανάγκες υγείας που δεν καλύπτονται πλέον από το νοσοκομείο Αγ. Νικολάου.

Πέρα λοιπόν από δηλώσεις και μεγαλοστομίες, υπάρχει η σκληρή πραγματικότητα που βιώνουμε ως εργαζόμενοι και που βιώνουν οι πολίτες του τόπου μας, πραγματικότητα που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα λεγόμενα σας για ΕΣΥ που βρίσκεται στα καλύτερα του. Γι΄ αυτό από την πλευρά μας θα γίνει προσπάθεια να ενταθούν οι αγώνες των υγειονομικών και της κοινωνίας στην κατεύθυνση της ανατροπής αυτή της πολιτικής και στην κατεύθυνση της σωτηρίας και ενίσχυσης του ΕΣΥ και της δημόσιας δωρεάν υγείας».