ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΛΗΜΜΑ

Αν θεωρούμε ότι τα κείμενα του Παπαδιαμάντη είναι σημαντικά, αν θεωρούμε ότι έχουμε ακόμη ανάγκη τα ζητήματα που θέτει, αν θεωρούμε ότι το έργο του έχει αποδέκτες, τότε οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την ανάγκη μετάφρασής του -υπό προϋποθέσεις- στη σύγχρονη ελληνική για χάρη των νέων αναγνωστών. Αυτά υποστήριξε -σε ελεύθερη απόδοση- ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, φιλόλογος και διευθυντής της «Νέας Εστίας», στη διάρκεια του Γ΄Διεθνούς Συνεδρίου για τον Παπαδιαμάντη, προκαλώντας, όπως ήταν αναμενόμενο, ζωηρές αντιδράσεις από το ακροατήριο.


«Πληρώνουμε σήμερα το βαρύ τίμημα του γλωσσικού διχασμού», είπε ερμηνεύοντας το φαινόμενο οι νέοι να μην είναι σε θέση να κατανοήσουν κείμενα της λόγιας παράδοσής μας, «κυριολεκτικά χθεσινά». «Φοιτητές των πολιτικών επιστημών δυσκολεύονται να διαβάσουν άρθρα σε εφημερίδες των αρχών του 20ού αιώνα για τις εργασίες τους. Όλο και περισσότερα θα γίνονται τα πρόσφατα κείμενα τα οποία δεν είναι αναγνώσιμα από τις νέες γενιές, κείμενα χθεσινά που αφορούν την αυτοκατανόησή μας», υποστήριξε ο κ. Ζουμπουλάκης εκφράζοντας την άποψη ότι, με τις συνθήκες της μαζικής εκπαίδευσης, αυτό δεν υπάρχει τρόπος να αλλάξει.


Σε αυτή την πραγματικότητα ο εκδοτικός κόσμος ανταποκρίνεται αυξάνοντας τις ενδογλωσσικές μεταφράσεις. Αν αφήσουμε στην άκρη τις παλιές μεταφράσεις του Παπαδιαμάντη, από τον Μυριβήλη, τον Καραντώνη και άλλους, και επικεντρωθούμε στη δεκαπενταετία από τη μετάφραση του διηγήματος «Ο έρωτας στα χιόνια» από τον Μένη Κουμανταρέα για το «Βήμα», το 1997, ως σήμερα, παρατηρούμε ότι διαμορφώνεται μια τάση, επισήμανε ο ομιλητής.


Μεταφέρεται στη σύγχρονη ελληνική η «Ιστορία του ελληνικού έθνους» του Παπαρρηγόπουλου τρεις φορές, μεταφράζεται η Καινή Διαθήκη στη δημοτική και η τρέχουσα γλώσσα αρχίζει να χρησιμοποιείται στη χριστιανική λατρεία, μεταγλωττίζεται, στη νέα του επανέκδοση από την Εστία, ακόμη και το κλασικό εγχειρίδιο αρχαίας ελληνικής θεματογραφίας του Νικόλαου Τζουγανάτου, γιατί τα σχόλιά του σε λόγια γλώσσα ξενίζουν τους σύγχρονους αναγνώστες, ακόμη και αν είναι γνώστες της αρχαίας. Από την άλλη, μετατοπίζεται σταδιακά και η πρόσληψη των μεταφράσεων αυτών.


Ενώ η απόπειρα του Κουμανταρέα συναντά την έντονα επικριτική αντίδραση του λογοτεχνικού κόσμου -ανεξαρτήτως ιδεολογικής τοποθέτησης-, η μετάφραση έργων στη δημοτική του Κοραή, του Βιζυηνού, του Παπαδιαμάντη, του Ροΐδη, στη σειρά «Κλασική Βιβλιοθήκη του Νέου Ελληνισμού» των Ελληνικών Γραμμάτων, δέκα χρόνια αργότερα, έχει και υποστηρικτές.[...............]


Διαβάστε ολόκληρο το ενδιαφέρον ρεπορτάζ
πατώντας εδώ=>Παπαδιαμάντης στη δημοτική, ναι ή όχι;