Το New England Journal of Medicine
έσπασε τελικά τη σιωπή του για τη Γάζα, μόνο και μόνο για να συγκαλύψει
μια γενοκτονία που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και διαπράττεται από το
Ισραήλ.
Τον Μάρτιο του ’25 οι ισραηλινές δυνάμεις, μόλις λίγες
μέρες μετά τον θάνατο πάνω από 200 παιδιών μέσα σε 24 ώρες, ανατίναξαν
το μοναδικό νοσοκομείο καρκίνου στη Γάζα, μαζί με την ιατρική σχολή που
βρισκόταν δίπλα του.
Το πρωί της επόμενης ημέρας, το The New England Journal of Medicine
δημοσίευσε το πρώτο του άρθρο που αναγνώριζε τη καταστροφή στη Γάζα.
Στους προηγούμενους 17 μήνες της σαφώς γενοκτονικής ισραηλινής επίθεσης
κατά των Παλαιστινίων πολιτών, η οποία έχει καταδικαστεί από έρευνες του
ΟΗΕ και άλλες οργανώσεις, το NEJM, το οποίο θεωρείται το πιο
επιδραστικό ιατρικό περιοδικό στον κόσμο, είχε δεχτεί αμέτρητες υποβολές
για το θέμα και είχε απορρίψει κάθε μία από αυτές. Κατά τη διάρκεια
αυτών των αποφάσεων, το περιοδικό δέχτηκε επανειλημμένα κριτική για τη
σιωπή και την υποκρισία του μπροστά στη μεγαλύτερη καταστροφή δημόσιας
υγείας στην πρόσφατη ιστορία.
Τελικά, η σιωπή του περιοδικού έσπασε. Η πολυαναμενόμενη παρέμβασή του έρχεται με τη μορφή ενός άρθρου με τίτλο “Health Care Bridges—Pathways toward Trust in Gaza and Beyond”
(Γέφυρες Υγειονομικής Περίθαλψης—Δρόμοι προς το χτίσιμο Εμπιστοσύνης
στη Γάζα και πέρα από αυτήν). Ένα άρθρο σε ένα τόσο φορτισμένο θέμα θα
είχε επιμεληθεί προσεκτικά το προσωπικό του περιοδικού, πιθανότατα και ο
διευθυντής του. Για έναν ισχυρό αμερικανικό θεσμό που περίμενε μέχρι
τώρα για να αναφερθεί στη βία που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ στη Γάζα, το
άρθρο είναι όσο αποφευκτικό περιμέναμε.
Το άρθρο—που γράφτηκε από
την Yasmeen Abu Fraiha, μια Παλαιστίνια πολίτη του Ισραήλ, τους
Ισραηλινούς Noam Alon και Avner Halperin και τον Abdalrahman Ahmed, έναν
Παλαιστίνιο από τη Γάζα—απορρίπτει κάθε λεπτομερή καταγραφή των
εγκλημάτων του Ισραήλ κατά της ιατρικής υποδομής της Γάζας, υπέρ των
αόριστων φιλοσοφικών δηλώσεων για το πώς η υγειονομική περίθαλψη μπορεί
να αποτελέσει δρόμο για την “οικοδόμηση εμπιστοσύνης” μεταξύ δύο
συγκρουόμενων πληθυσμών. “Οι τέσσερις από εμάς, Παλαιστίνιοι και
Ισραηλινοί, πιστεύουμε ακράδαντα στην ανάγκη να καλλιεργήσουμε την
ελπίδα και να χτίσουμε εμπιστοσύνη,” γράφουν οι συγγραφείς. “Ενώ
παρακολουθούμε τα νοσοκομεία να μετατρέπονται σε πεδία μάχης, έχουμε
επίσης γίνει μάρτυρες της δύναμης της υγειονομικής περίθαλψης να
ξεπεράσει την έχθρα και να γεφυρώσει τις διαιρέσεις μεταξύ των πληθυσμών
σε σύγκρουση.” Το άρθρο καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να περιγράψει την
καταστροφή των νοσοκομείων της Γάζας και τον θάνατο των γιατρών και των
ασθενών ως μια ατυχή συνέπεια του πολέμου, σα να έπεσαν απλά οι βόμβες
από τον ουρανό, ανεξάρτητα από οποιοδήποτε σχέδιο γενοκτονίας και
αποσυνδεδεμένο από την μακροχρόνια αποικιοκρατία.
Η Φραίχα, η
Χάλπεριν και η Αλόν μετείχαν στη Μέσανατολική Πρωτοβουλία του Harvard
Kennedy School, το οποίο πέρυσι φιλοξένησε τον Τζάρεντ Κούσνερ για να
συζητήσει το θέμα της “ολοκλήρωσης της δουλειάς” στη Γάζα προκειμένου να
ανοίξει ο δρόμος για την ανάπτυξη της “πολύ πολύτιμης, από άποψη
ακινήτων… παραθαλάσσιας περιουσίας” της Γάζας. Σε μια προφανή σύγκρουση
συμφερόντων που παραλείπεται στις φόρμες αποκάλυψης των συγγραφέων στο
NEJM, τουλάχιστον μία από τις συγγραφείς, η Αλόν, εργάστηκε για σχεδόν
τρία χρόνια στην Ειδική Υπηρεσία Πληροφοριών του IDF, σύμφωνα με τη δική
της σελίδα στο LinkedIn. Η Ειδική Υπηρεσία περιλαμβάνει διάφορες
μονάδες που ασχολούνται ρητά με ψυχολογικό πόλεμο μέσω κρυφών
εκστρατειών επιρροής για να διαμορφώσουν τις αντιλήψεις, να υπονομεύσουν
τους αντιπάλους και να ελέγξουν τις αφηγήσεις για θέματα που αφορούν το
Ισραήλ ή τους Παλαιστίνιους. Επίσης, κάτι ασυνήθιστο για έναν συγγραφέα
που δημοσιεύεται στο NEJM είναι το γεγονός ότι η Αλόν, δεν έχει καμία
εξειδίκευση στην ιατρική, τη δημόσια υγεία ή την πολιτική υγείας.
Αυτή η εκδοτική επιλογή δεν είναι απλώς ανεπαρκής—ενεργητικά θολώνει την αλήθεια.
Ένα
από τα πιο ύπουλα σημεία του άρθρου του NEJM είναι η αποτυχία του να
αναφέρει ρητά το Ισραήλ ως τον υπεύθυνο για την καταστροφή που
περιγράφει. Αντίθετα, μιλάει σε παθητική φωνή. Αναφέρονται “νοσοκομεία
που έγιναν πεδία μάχης” και ιατρικά ιδρύματα στα οποία “εισέβαλαν,
βομβαρδίστηκαν και καταστράφηκαν.” Ποιοι έκαναν τις εισβολές, τους
βομβαρδισμούς και τις καταστροφές; Ποτέ δεν μαθαίνουμε. Η φράση
“στοχευμένη καταστροφή” εμφανίζεται, αλλά χωρίς υποκείμενο.
Η
παράλειψη αυτή δεν είναι συμπτωματική. Αυτή η σκόπιμη αοριστία επιτρέπει
στον αναγνώστη να φανταστεί τον πόλεμο ως ένα χαοτικό, άσκοπο
φαινόμενο, αντί για μια υπολογισμένη εκστρατεία καταστροφής. Είναι ένα
κλασικό παράδειγμα της “εξαίρεσης της Παλαιστίνης”—η συστηματική
λογοκρισία και παραμόρφωση του Παλαιστινιακού Γολγοθά στην κυρίαρχη
ιατρική, ακαδημαϊκή και ανθρωπιστική συζήτηση. Πρόκειται για μια
εκδοτική επιλογή που αποσκοπεί στην προστασία του Ισραήλ και της
αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής από τις ευθύνες τους, ενώ επιτρέπει
στο NEJM να ισχυρίζεται ότι, επιτέλους, ασχολήθηκε με τη Γάζα.
Το
άρθρο επιμένει σε ένα αποπολιτικοποιημένο ανθρωπιστικό πλαίσιο (μόνο
όταν πρόκειται για τους Παλαιστίνιους—αναφέρει άνετα τη Χαμάς με το
όνομά της), και σιωπά για τις δεκαετίες σφοδρής αποικιακής καταπίεσης
που προκάλεσαν την βίαιη εξέγερση. Αρνούμενο να αντιμετωπίσει την
πραγματικότητα ότι η παλαιστινιακή υγειονομική υποδομή έχει καταστραφεί
σκόπιμα ως μέρος ενός ευρύτερου αποικιοκρατικού και γενοκτονικού
σχεδίου, το περιοδικό έχει επιλέξει να εξωραΐσει τις επαναλαμβανόμενες
επιθέσεις σε νοσοκομεία, υγειονομικούς εργαζόμενους και ασθενείς, καθώς
και σε ευρύτερους πληθυσμούς πολιτών, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα της
ιατρικής ουδετερότητας.
Η συνεχιζόμενη γενοκτονία κατά των
Παλαιστινίων είναι δυνατή μόνο λόγω της αδιάλλακτης υποστήριξης της
κυβέρνησης των ΗΠΑ, πρώτα από τον Τζο Μπάιντεν και τώρα από τον Ντόναλντ
Τραμπ—μέσω της άμεσης παροχής χιλιάδων βομβών MK-84 σχεδιασμένων για
μαζική καταστροφή, χρηματοδοτικής βοήθειας και διπλωματικής κάλυψης, που
προστατεύει το Ισραήλ από την ευθύνη σε διεθνή δικαστήρια και
κυβερνητικά όργανα. Αλλά αυτή η αλήθεια δεν υπάρχει πουθενά στο άρθρο.
Ως περιοδικό που εδρεύει στις ΗΠΑ και ως εκπρόσωπος του αμερικανικού
ιατρικού επαγγέλματος, το NEJM έχει υποχρέωση όχι μόνο να αναγνωρίσει
την κλίμακα των εγκλημάτων του Ισραήλ, αλλά και να καταδικάσει το ρόλο
της κυβέρνησης των ΗΠΑ στην διευκόλυνσή τους. Οτιδήποτε λιγότερο είναι
μια εγκατάλειψη της ηθικής και επαγγελματικής ευθύνης μέσω της
υποχώρησης σε αυταπάτες για την ιατρική και τη δημόσια υγεία ως
αποπολιτικοποιημένα πεδία.
Το νέο άρθρο του περιοδικού εντάσσεται
σε μια μακρά ιστορία ιμπεριαλιστικών ιατρικών θεσμών που ισχυρίζονται
ουδετερότητα, ενώ στην πραγματικότητα ενισχύουν τις δομές εξουσίας που
είναι υπεύθυνες για τη μαζική βία. Όπως προειδοποίησε ο Φραντζ Φανόν στο
δοκίμιό του το 1959 «Ιατρική και Αποικιοκρατία», το ιατρικό επάγγελμα
είναι συχνά ένα «αναπόσπαστο μέρος της αποικιοκρατίας, της κυριαρχίας,
της εκμετάλλευσης». Είτε μέσω σιωπής είτε μέσω επιλεκτικής παρουσίασης
της αφήγησης, θεσμοί όπως το NEJM παίζουν κρίσιμο ρόλο στο να
παρουσιάσουν τη αποικιακή βία ως λογική, δυσάρεστη ή το πολύ, ως μια
λυπηρή τραγωδία, παρά ως κάτι σκόπιμο, προληπτικό και ωφέλιμο για μια
εκδοχή της ιατρικής που ευθυγραμμίζεται με την αυτοκρατορία.
Το
άρθρο παρουσιάζει την υγειονομική περίθαλψη ως την απόλυτη ειρηνιστική
πρωτοβουλία, περιγράφοντας την ως «έναν από τους λίγους τομείς στους
οποίους Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί συνεργάζονται και αλληλεπιδρούν
καθημερινά, αντιμετωπίζοντας ο ένας τον άλλο με σεβασμό και
αξιοπρέπεια». Η απόφαση να δημοσιευτεί αυτή η αφήγηση εν μέσω μιας
συνεχιζόμενης γενοκτονίας αγνοεί την προφανή πραγματικότητα ότι οι
Παλαιστίνιοι υγειονομικοί λειτουργοί δεν εργάζονται σε έναν ουδέτερο
χώρο, αλλά κάτω από στρατιωτική κατοχή και αποκλεισμό που έχει επιβληθεί
από την κατοχική δύναμη.
Δεν είναι η «εμπιστοσύνη» που λείπει. Οι
υγειονομικοί λειτουργοί στη Γάζα έχουν δολοφονηθεί κατά τη διάρκεια
χειρουργείων, έχουν απαχθεί από τα νοσοκομεία τους και βασανιστεί σε
ισραηλινές φυλακές. Εκτιμάται ότι 1.000 Παλαιστίνιοι υγειονομικοί
λειτουργοί έχουν σκοτωθεί από τον Οκτώβριο του 2023. Ισραηλινοί γιατροί
έχουν καλέσει ανοιχτά για βομβαρδισμό των νοσοκομείων της Γάζας, και
αναφορές υποδεικνύουν ότι κάποιοι είναι συνένοχοι στη βασανιστήρια των
Παλαιστινίων κρατουμένων. Η εμπιστοσύνη δεν είναι δυνατή σε ένα σύστημα
όπου ένας λαός εξαρτάται από την εξάλειψη του άλλου.
Η επιθετικά
ανώδυνη προσέγγιση του περιοδικού αντιπαραβάλλεται με τα ευρήματα του
Διεθνούς Δικαστηρίου, το οποίο αποφάσισε τον Ιανουάριο του 2024 ότι το
Ισραήλ πιθανά διαπράττει γενοκτονία. Το Διεθνές Δικαστήριο επικεντρώθηκε
κυρίως στην εσκεμμένη καταστροφή του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης
της Γάζας, στη χρήση της πείνας ως όπλου πολέμου και στη στοχευμένη
εξόντωση γιατρών, διασωστών και ασθενών. Αυτές οι νομικές και πολιτικές
πραγματικότητες είναι εντελώς απούσες από την παρουσίαση του NEJM. Η
δημοσίευση ενός άρθρου για την ιατρική καταστροφή της Γάζας, ενώ αγνοεί
τα ευρήματα του Διεθνούς Δικαστηρίου, δεν είναι απλώς αμέλεια· είναι
κάλυψη και άρνηση της γενοκτονίας σε πραγματικό χρόνο.
Η αποτυχία
του περιοδικού εδώ αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης χαρακτηριστικής
συμπεριφοράς του αμερικανικού ιατρικού επαγγέλματος: την επίμονη,
εγωιστική αυταπάτη ότι η ιατρική μπορεί να λειτουργήσει ως ένας
α-πολιτικός χώρος, πόσο μάλλον εν μέσω αποικιακού πολέμου. Γιατροί από
πλούσιες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Βρετανία, η
Γερμανία και άλλες συχνά παρουσιάζονται ως «ουδέτεροι παρατηρητές», παρά
ως συμμετέχοντες σε συστήματα εξουσίας και στην αναπαραγωγή ανισοτήτων.
Η υπόθεση είναι ότι απλώς η μαρτυρία της ταλαιπωρίας είναι επαρκής, ότι
η καταγραφή των πληγών των καταπιεσμένων είναι μια ουσιαστική
συνεισφορά, ακόμη και αν δεν κάνει τίποτα για να σταματήσει τη βία που
τις προκαλεί.
Η προσέγγιση αυτή προς την ιατρική ανθρωπιστική
δράση—η οποία αντιμετωπίζει την υγειονομική περίθαλψη ως τεχνοκρατική
παρέμβαση παρά ως πολιτικό πεδίο—έχει εδώ και καιρό λειτουργήσει ως
μάσκα για κρατικά εγκλήματα. Ο Ερυθρός Σταυρός, για παράδειγμα, αρνήθηκε
να καταδικάσει δημοσίως το Ολοκαύτωμα όταν συνέβαινε, επιλέγοντας να
διατηρήσει την «ουδετερότητά» του προκειμένου να διατηρήσει την πρόσβαση
στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. (Ο Ερυθρός Σταυρός αργότερα το
χαρακτήρισε ως «ηθική αποτυχία».) Σήμερα, μεγάλες παγκόσμιες
υγειονομικές οργανώσεις, περιλαμβανομένων εκείνων με άμεσες συνδέσεις με
την αμερικανική κυβέρνηση, διατηρούν την ίδια σιωπή στη Γάζα.
Η
προσέγγιση του NEJM αποτελεί μια μορφή βίαιας συνεργασίας. Εστιάζοντας
στο «χτίσιμο γεφυρών» αντί για τη βία του αποικιοκρατικού εποικισμού,
προάγει μια αφήγηση που είναι πολιτικά χρήσιμη για εκείνους που
επιθυμούν να συγκαλύψουν την πραγματικότητα της γενοκτονίας. Επιτρέπει
στις δυτικές θεσμικές οργανώσεις να αναγνωρίσουν την παλαιστινιακή
ταλαιπωρία, χωρίς να κατηγορούν τις δομές εξουσίας που είναι υπεύθυνες
για αυτήν. Εμφανίζεται να εμπλέκεται, χωρίς τον κίνδυνο συνεπειών.
Το
«χτίσιμο γεφυρών» δεν είναι δυνατό, όταν ταυτόχρονα αρνείσαι να
ονομάσεις, να καταδικάσεις ή να προσπαθήσεις να σταματήσεις τα
συνεχιζόμενα εγκλήματα πολέμου και τη γενοκτονία—πόσο μάλλον την κατοχή
και το ιατρικό απαρτχάιντ. Το αρχείο δημοσιεύσεων του NEJM εν μέσω
γενοκτονίας που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και διαπράττεται από το Ισραήλ
στη Γάζα, θα πρέπει να μείνει στην Ιστορία και να καταδικαστεί, όπως
και η ιστορία του κατά τη διάρκεια του ναζισμού, ως μια βαθιά
ντροπιαστική, δειλή και—ακόμα χειρότερη από τον ναζισμό, δεδομένου του
άμεσου ρόλου της αμερικανικής κυβέρνησης στις ενέργειες του Ισραήλ
σήμερα—συνεργασία.
Η επιμονή στην ιατρική συνεργασία χωρίς
λογοδοσία, αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη αμερικανική ιατρική προσέγγιση
προς την παλαιστινιακή καταστροφή: ατελείωτες εκκλήσεις για συμφιλίωση,
ενώ οι βόμβες συνεχίζουν να πέφτουν. Αυτή δεν είναι στρατηγική
οικοδόμησης ειρήνης—είναι ένας μηχανισμός για την αναβολή επ’ αόριστον
τόσο της λογοδοσίας όσο και οποιασδήποτε πιθανότητας δικαιοσύνης. Είναι
το να έχεις μερίδιο στη βλάβη, ενώ προσποιείσαι ότι δεν κάνεις τίποτα.
Η
επιμονή του NEJM σε ένα αποπολιτικοποιημένο πλαίσιο για τη δημιουργία
εμπιστοσύνης, παραβλέπει την θεμελιώδη αλήθεια ότι η εμπιστοσύνη δεν
μπορεί να οικοδομηθεί μεταξύ αυτών που σκοτώνουν ενεργά και αυτών που
σκοτώνονται. Γενικά, δεν μπορεί να οικοδομηθεί μεταξύ αποικιοκράτη και
αποικιοκρατούμενου.
Η καταστροφή της υγειονομικής υποδομής της
Γάζας δεν είναι μια δυσάρεστη παρενέργεια του πολέμου. Είναι ένα
κεντρικό χαρακτηριστικό της στρατηγικής του Ισραήλ να καταστήσει τη Γάζα
ακατοίκητη, να αποδομήσει τη ζωή των Παλαιστινίων στο πιο θεμελιώδες
επίπεδο. Είναι ένας πόλεμος κατά των νοσοκομείων, των γιατρών, των
ασθενών, του παλαιστινιακού λαού, της Παλαιστίνης. Οποιαδήποτε συζήτηση
για την ιατρική καταστροφή της Γάζας που δεν ξεκινά από αυτήν την
προϋπόθεση δεν είναι απλώς ανεπαρκής· είναι μια σιωπηλή επικύρωση της
γενοκτονίας.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Ελεύθερη μετάφραση: Χριστίνα Κυδώνα από το άρθρο που δημοσιεύτηκε στο THE NATION 26/3/2025
«The World’s Top Medical Journal Is Giving Cover to Genocide
The New England Journal of Medicine has
finally broken its silence on Gaza, only to obscure the truth of an
American-backed Israeli genocide unfolding in real time.