Γράμματα αναγνωστών (Η Καθημερινή,9/4/15)
Δεν είναι μόνο το Δίστομο
Κύριε διευθυντά
Προσφάτως, λόγω του θέματος των αποζημιώσεων στο Δίστομο για τα τραγικά γεγονότα που έζησε τον Ιούνιο του 1944, επανέρχονται στην επικαιρότητα όσα φρικτά διέπραξαν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Χωρίς να θέλω ούτε στο ελάχιστο να αμφισβητήσω ή να μειώσω την τραγικότητα αυτών που υπέστη τo Δίστομο, επιθυμώ να αναφερθώ σε ένα άλλο παρόμοιο περιστατικό, που συνέβη στη Μακεδονία και υπήρξε εξίσου ή ίσως και περισσότερο φρικιαστικό. Πρόκειται για την ολοσχερή καταστροφή του χωριού Πύργοι (άλλοτε Κατράνιτσα) της Εορδαίας και το φρικτό ξεκλήρισμα των κατοίκων του, γεγονός που, δυστυχώς, έχει περάσει σχεδόν απαρατήρητο στη νεότερη ελληνική Ιστορία. Το χωριό αυτό, που το αποτελούσε πληθυσμός ιθαγενής μακεδονικός καθώς και Μανιάτες την καταγωγή, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί εκεί μετά το 1715, μεταξύ 23ης και 30ής Απριλίου του 1944, καταστράφηκε ολοσχερώς και με τον πιο φρικιαστικό τρόπο από γερμανικά στρατιωτικά τμήματα SS και βρωμερούς Eλληνες συνεργάτες τους των Ταγμάτων Ασφαλείας του Πούλου, οι οποίοι, με τον πιο απάνθρωπο και φρικώδη τρόπο, συγκέντρωσαν και σκότωσαν 318 κατοίκους και έκαψαν όλα τα σπίτια του χωριού. Οι σκηνές φρίκης υπήρξαν απερίγραπτες: δίδυμα μωράκια, που μόλις είχαν γεννηθεί, όπως και ο πατέρας, η μητέρα τους, αλλά και η μαμή που τα ξεγέννησε, σφάχτηκαν με ξιφολόγχη. Αρκεί να αναφερθεί ένα μόνο περιστατικό για να φανεί τι έγινε.
Ο επιτελής του 16ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Βερμίου Ευάγγελος Τάκης, ο οποίος υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας των τραγικών συμβάντων, περιγράφει ως εξής μία από τις αποτρόπαιες πράξεις των δολοφόνων: «Μέσα στην εκκλησία και μπροστά στα μάτια των ανήμπορων ανδρών και αδελφών, επιδόθηκαν σ’ ένα ακατονόμαστο όργιο βιασμών και προσβολής της τιμής και αξιοπρέπειας του άοπλου κόσμου. Βιασμοί γυναικών μπροστά στα μάτια των ανδρών, ποιος ξέρει για πόσες ώρες και ημέρες». Τα ιερά σκεύη της εκκλησίας λεηλατήθηκαν και βεβηλώθηκαν. Τον γηραιό και ανήμπορο διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου Τρύφωνα Νικολάκη, ο οποίος είχε γράψει και την Ιστορία των Πύργων, καθώς και τη σύζυγό του, τους σκότωσαν φρικτά και χωρίς κανέναν οίκτο (βλ. περιοδικό «Εθνική Αντίσταση», Σεπτ. 1984). Ετσι χάθηκαν συνολικώς 318 αθώοι άνθρωποι από ένα χωριό που είχε αναδείξει μακεδονομάχους, όπως ο φημισμένος Φίλιππος Καπετανόπουλος και ο Γρηγόριος Νικολαΐδης, τον οποίο το 1912 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διόρισε δήμαρχο Αμυνταίου, επίσης ηρωικούς αξιωματικούς, καλλιτέχνες, όπως ο διαπρεπής γλύπτης στις ΗΠΑ Γιώργος Δημητρίου, εκπαιδευτικούς όπως ο Κ. Καπετανόπουλος, καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής στις ΗΠΑ, ο μαθηματικός Θωμάς Κιάος (πατέρας του τέως προέδρου της ΕΣΗΕΑ), γιατρούς και εμπόρους. Από το χωριό αυτό καταγόταν και ο Πέτρος Χρήστου, ο οποίος, με το σλαβικό όνομα Πέταρ Iτσκο, με τους διπλωματικούς χειρισμούς του συνέβαλε το 1804 στην ειρήνευση μεταξύ Σέρβων και Τούρκων.
Τον Απρίλιο του 1944 μετρήσαμε στην οικογένειά μας τον χαμό περίπου 28 συγγενών, δοθέντος ότι η μητέρα μου, η οποία προερχόταν από πατέρα μανιάτικης καταγωγής, είχε γεννηθεί στους Πύργους. Στη Μακεδονία γνώρισαν εγκλήματα από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και άλλοι τόποι, όπως τα Γιαννιτσά, το Δοξάτο, το Μεσόβουνο (250 νεκροί), ο Χορτιάτης, που όμως ή έμειναν άγνωστοι ή περασαν εντελώς στη λήθη. Για τους Πύργους επιδικάστηκε αποζημίωση, της οποίας μόνο το μισό πληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας 1950. Τελικώς, ύστερα από σχεδόν 71 ολόκληρα χρόνια, δεν νομίζω ότι κρίνεται σκόπιμο να αναμοχλεύουμε τέτοια θέματα, όπως είναι και τα φρικτά, και από τις δύο πλευρές, αδελφοκτόνα εγκλήματα Ελλήνων, τα οποία διαπράχθηκαν την περίοδο 1944-1949. Σήμερα η Γερμανία είναι φίλη και σύμμαχος χώρα, εμείς δε έχουμε αφήσει πίσω τον εμφύλιο σπαραγμό. Ευχόμαστε οι συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου να λάβουν την οφειλόμενη αποζημίωση, αλλά τα τραγικά γεγονότα που ζήσαμε εμείς οι παλαιότεροι ας μείνουν καταγεγραμμένα χάρη στην ανεξίτηλη Ιστορία, χωρίς όμως να τα ανακαλούμε με έχθρα κάθε λίγο στην επικαιρότητα, διότι αυτό δεν οδηγεί σε τίποτε θετικό τον λαό μας.
Αντωνιος - Αιμιλιος Ταχιαος - Ομότ. καθηγητής Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών,
αλλοδαπό μέλος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών και της
Βουλγαρικής Ακαδημίας ΕπιστημώνINFO::BiblioNet : Ταχιάος, Αντώνιος - Αιμίλιος Ν
********************AΤΡΑΝΙΤΣΑ
Το ολοκαύτωμα (23.4.1944)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου