Μυστικές, όχι τόσο, συμφωνίες και επώδυνες αποδοχές στο σικελικό κατακαλόκαιρο

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη

fractalart.gr

Αντρέα Καμιλλέρι «Ήλιος του Αυγούστου». Μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού. Εκδόσεις Πατάκη, 2007

Ο ‘Ήλιος του Αυγούστου’ (La Vampa d’Agosto, στα ιταλικά) είναι ένα μυθιστόρημα του Σικελού Αντρέα Καμιλλέρι, με πρωταγωνιστή ξανά τον επιθεωρητή Μονταλμπάνο. Βεβαίως διαβάζοντας το βιβλίο, ο αναγνώστης αισθάνεται ότι πρωταγωνιστής της υπόθεσης και πανταχού παρών είναι μάλλον ο αδυσώπητος ήλιος της ιταλικής μεγαλονήσου που κατακαίει και διαλύει αλύπητα ανθρώπους και αντικείμενα καταμεσής της Μεσογειακής λεκάνης. Είναι ένας ακόμα Αύγουστος, ίδιος και απαράλαχτος με τους συνηθισμένους, ο υποδιευθυντής του αστυνομικού τμήματος της γνωστής μας πια Βιγκάτα, σκοπεύει να πάει διακοπές κι ο Μονταλμπάνο βρίσκεται εκεί για να ξεκαθαρίσει κάποιες συνήθεις γραφειοκρατικές εκκρεμότητες της δουλειάς του. Μοναδική αισιόδοξη νότα στον αφόρητο καύσωνα και τη ραθυμία, η άφιξη της αρραβωνιαστικιάς του για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά όχι μόνη. Θα φέρει μαζί της μια φίλη, την Λάουρα, το σύζυγό της Γκουίντο, και το γιό τους Μπρούνο και ζητά τη βοήθειά του για να τους βρει ένα σπίτι να νοικιάσουν κοντά στη θάλασσα.
Όλα εξελίσσονται καλά και ικανοποιητικά, αλλά γρήγορα το μικρό αγόρι εξαφανίζεται. Το μυστήριο αρχίζει για τον επιθεωρητή! Η αναζήτηση του μικρού θα ανακαλύψει αναπάντεχες και συγκλονιστικές εκπλήξεις, συμπεριλαμβανομένου το πτώματος ενός κοριτσιού που εξαφανίστηκε έξι χρόνια πριν. Κι όλα αυτά μέσα σε μια απρόβλεπτα υψηλή θερμοκρασία που ταλαιπωρεί αφάνταστα την όμορφη Βιγκάτα όπου τοποθετείται πάλι η υπόθεση. Στο νοικιασμένο σπίτι, λοιπόν, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο μέρος όπου θα μπορούσε να κρυφτεί ο μικρός, μέχρις ότου ανακαλύψουν μια τρύπα στο έδαφος που οδηγεί σε ένα κρυμμένο υπόγειο όροφο. Το παιδί για καλή τύχη είναι εκεί και το σπουδαιότερο, ζωντανό. Αλλά στο ανήλιο δωμάτιο βρίσκεται και το γυμνό σώμα ενός δολοφονημένου νεαρού κοριτσιού. Η αγωνία όλων ανεβάζει την ούτως ή άλλως ανεβασμένη θερμοκρασία.
Ο συγγραφέας του βιβλίου δεν σταματά να είναι πάντα ένας πολιτικός μυθιστοριογράφος που καταγράφει διαρκώς τις αστοχίες και ανεπάρκειες των ιταλικών κυβερνήσεων, εναντίον των οποίων κι από εδώ εξαπολύει άγρια και δικαιολογημένη επίθεση. Ο ιδρώτας και η δύναμη του ήλιου είναι μια σταθερή παρουσία, που κυριαρχούν στην συνεχή αστυνομική έρευνα σχηματίζοντας ένα καταπιεστικό περιβάλλον για τον επιθεωρητή που ψάχνει εναγωνίως για μία σκιά για όσο και όπως μπορεί στο ακίνητο καυτό πεδίο της πόλης.

Το απομονωμένο όμως σπίτι δίπλα στη θάλασσα που ανήκει σε ένα ζευγάρι Γερμανών, οδηγεί τους πάντες σε αλλεπάλληλη σειρά διαφόρων τραγωδιών και χωρίς να αφήνει κυριολεκτικά κανέναν να χαλαρώσει. Οι καταστροφές αρχίζουν με την εισβολή στο σπίτι κατσαρίδων, ποντικιών και στη συνέχεια αραχνών. Ωστόσο όλα αυτά δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με την τρομακτική εξαφάνιση του νεαρού αγοριού Μπρούνο. Συνειδητοποιώντας ότι η παρουσία των επισκεπτών θα περιπλέξει άσκοπα τις έρευνές του, ο Μονταλμπάνο χειρίζεται τα γεγονότα έτσι ώστε όλοι, συμπεριλαμβανομένης της μνηστής του Λίβιας, να απομακρυνθούν από το σπίτι, αφήνοντας σ’ αυτόν ελεύθερο το πεδίο και το δρόμο να ανακρίνει μια σειρά από Σικελούς οικοδόμους, κερδοσκόπους ιδιοκτήτες, κτηματομεσίτες, και κατασκευαστές σπιτιών, αποκαλύπτοντας με τον τρόπο αυτό ολόκληρο το φάσμα της αναρχίας και τις τρέχουσες πρακτικές που επικρατούν και σ’ αυτό το θέμα στην πόλη τους.
Ο Μονταλμπάνο γρήγορα ανακαλύπτει τι έγινε και με εκείνο το μυστήριο σπίτι στο υπόγειο του οποίου βρέθηκε δολοφονημένη η άτυχη κοπέλα. ‘… Σίγουρα στην αρχή έβγαλαν άδεια για την κατασκευή του σπιτιού χωρίς τη δυνατότητα του πάνω ορόφου. Στη συνέχεια ο ιδιοκτήτης συμφώνησε με το μηχανικό και τον εργολάβο κι έχτισαν το σπίτι όπως είναι τώρα. Μετά έφερε αμμόλιθο και σκέπασε το ισόγειο. Έτσι φαινόταν ο πάνω μόνο όροφος που έγινε με τη σειρά του ισόγειο… προφανώς περίμενε κάποιο νόμο που θα του έδινε τη δυνατότητα να καλύψει περισσότερα τετραγωνικά….’.
Παρά τη ζέστη, ο Μονταλμπάνο και η ομάδα των βοηθών του θα συνεχίσουν την πορεία με το συνήθη ζήλο τους, με σκοπό να εξακριβώσουν το μυστήριο της δολοφονημένης κοπέλας κι αφήνοντας στην άκρη το γνωστό κόλπο και τέχνασμα των κατασκευαστών οικοδομών. Κι ενώ όλα προχωρούν κατά φαινόμενα ικανοποιητικά, κάποιο γεγονός έρχεται απρόσκλητα να βάλει φρένο στις έρευνες του επιθεωρητή σε ένα κύκλο υπόπτων, ή καλύτερα να βάλει τρικλοποδιά στην πορεία τους. Ο Μονταλμπάνο του Καμιλλέρι, είναι φτιαγμένος έτσι ώστε να είναι πιστός μεν στη Λίβια, παρά το γεγονός ότι μένει μακρυά του, αλλά ταυτόχρονα να είναι πάντα επιρρεπής στη θηλυκή γοητεία όποτε αυτή ήθελε προκύψει. Είναι στην περίπτωσή μας το κατάλληλο πρόσωπο ώστε η υπόθεση να πάρει άλλη τροπή κι ο επιθεωρητής τελικά να παραμείνει απλός και ανίκανος θεατής!
Ο συγγραφέας ακόμα και όσους έχουν διαβάσει πολλά από τα βιβλία του, έχει την ικανότητα να αποκοιμίζει τον αναγνώστη γι’ άλλη μια φορά και να τον οδηγεί σε τέτοιο λήθαργο ώστε ανήμπορος να μην επιθυμεί τίποτα περισσότερο παρά τη συνέχεια της αναγνωστικής απόλαυσης. Υπάρχει, μέσα στο κείμενο, φυσικά έντονη η δυσωδία της διαφθοράς ή μάλλον η χαλαρή στάση απέναντι στους κανονισμούς της οικοδόμησης που ταλαιπωρεί αφάνταστα και ετούτο το μεγάλο ιταλικό και μεσογειακό νησί. Πάνω απ’ όλα όμως, υπάρχει και το σικελικό θαλασσινό φαγητό με το ξεχωριστό μενού και υλικά. Υπάρχει, όμως, μια αίσθηση τώρα που κάνει τον πρωταγωνιστή του βιβλίου να αισθάνεται στην πλάτη έντονα την ηλικία του. Αντιμέτωπος με μια ελκυστική νεαρή γυναίκα βλέπει σε αυτή άμεσα τη διαφορά ηλικίας ανάμεσά τους, αλλά το σπουδαιότερο, είναι αυτή που θα τον τιμωρήσει αμείλικτα και ανέλπιστα με τον τρόπο της στο τέλος της ιστορίας. Μια κατάληξή που ούτε ο ίδιος μπορούσε να φανταστεί, αλλά αναγκάζεται να αποδεχτεί και να υπομείνει ανήμπορος και με κάποια δόση μελαγχολίας μέσα στην αποπνικτική ζέστη του Αυγούστου. Όταν ξυπνάει με θρασύτητα η έντονη βαρβαρότητα, η αποπνικτική διαφθορά κι η υφέρπουσα εξαπάτηση. Όταν από τη μια μεριά βρίσκεται η μνηστή του επιθεωρητή Μονταλμπάνο που αμφισβητεί πολλές από τις προθέσεις και τις ενέργειές του, ενώ απ’ την άλλη η νεαρή ελκυστική Αντριάνα να απορρίπτει με ιδιαίτερη περιέργεια πολλούς δισταγμούς του κι ακόμα την απραξία του σε κάποια θέματα, ενώ αυτός να βρίσκεται πελαγωμένος σε μια θάλασσα θυμού, ταπείνωσης, ντροπής, απογοήτευσης, για την πληγωμένη του περηφάνεια, όταν διαπιστώνει έντρομος ότι όλα τελικά ήταν θέατρο και υποκρισία!
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Στέφανος Ξένος, Ο Μονταλμπάνο… τον Αύγουστο,
*********************

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΗ ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ 32 ΕΠΙΣΟΔΙΩΝ ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗ ΜΟΝΤΑΛΜΠΑΝΟ

ΤΗΣ RAI (αγγλικοί υπότιτλοι)