Παρασκευή, Αυγούστου 26, 2016

ΤΟ ΒΙΟΛΙ ΤΟΥ ΣΚΑΝΤΖΑΚΑ


Ικαριώτικος


Είναι ξακουστό βιολί στα μέρη του. Για τους Ικαριώτες, βέβαια, τα «μέρη τους» δεν είναι μόνο το πανέμορφο νησί τους, αλλά όλη η οικουμένη, στα όσα πέρατα έχουν απλωθεί και περιφέρουν την ξεχωριστή μούρλια τους. «Είσαι τυχερή που θα ακούσεις τον Σκάτζακα» μου είπαν. «Παίζει τον καλύτερο Ικαριώτικο».
Σκάτζακας είναι το παρατσούκλι του. Από το «σκατζάρω», λέξη που δεν υπάρχει στο λεξικό, υπάρχει όμως στην ικαριώτικη διάλεκτο. Για να την καταλάβεις, αρκεί να ακούσεις τον Σκάτζακα να βιολάρει. Είναι αυτοδίδακτος. «Το τι ξύλο έφαγα μικρός γιατί ήθελα να μάθω βιολί» μου λέει. Εμαθε όμως. Εμαθε λέει; Δεν παίζει αυτός ο άνθρωπος για να χορεύουν άλλοι. Χορεύει ο ίδιος, παίζοντας.
Τον καλούν να παίξει σε γιορτάσια, σε μεγάλα πανηγύρια, στο εξωτερικό. «Δεκαφτά ώρες έπαιζα προχτές» με κατακεραυνώνει. «Οκτώ φορές έβαλα το βιολί στη θήκη του και μόνο εκεί δεν έμεινε», γελάει. Τον χτυπάω φιλικά στον ώμο. Μα ο τοίχος πίσω του, πιο εύκολα θα γούβιανε. «Τόσες ώρες στο βιολί, έτσι γίνεσαι» μου απαντά.
Ο Ικαριώτικος στην Ικαρία καμία σχέση εν έχει (εκεί το «δ» δεν το προφέρουν) με τον γνωστό «Ικαριώτικο» του Πάριου. Ο Ικαριώτικος στην Ικαρία δεν είναι ο τρεχοβολητός, ατσούμπαλος χορός που πετάς τα πόδια σαν κατσίκι και γυρνοβολάς, σχεδόν τρέχοντας. Εκεί είναι πιο στρωτός, ηπιότερος, στητός και αυτάρκης.
Φέρει, βέβαια, μία υποδόρια αψάδα, όπως και οι ίδιοι οι Ικαριώτες. Δεν σε αφήνουν σε χλωρό κλαρί. Ή θα τους λατρέψεις ή θα θες να φύγεις την ίδια μέρα. Προσωπικά, με βάλανε στη θέση μου από αρχής και τους λάτρεψα. Δεν θα σου χαριστούν. Μα θα σου δώσουν τα πάντα. Τις μουσικές, τα αγαθά της γης τους, τις μνήμες τους, τον λόγο τους.
Και ως μπέσα και ως συνομιλία. Δεν είναι τυχαίο πως οι Ικαριώτες στάθηκαν και στέκονται απέναντι σε κάθε εξουσία και εντολοδόχο. Ακόμη κι όταν τους παράγγειλαν στον Εμφύλιο να παραδώσουν τα όπλα, εννέα μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού αρνήθηκαν, παρέμειναν καταδιωκώμενοι στο νησί μέχρι το 1955.
Ηταν αρκετοί. Ακόμη κι ένας αρκούσε. Και το ήξεραν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: