Σάββατο, Μαΐου 28, 2016

ΗΛΘΕ, ΗΛΘΕ ΧΕΛΙΔΩΝ



“Το χελιδόνισμα της Ρόδου”

Το χελιδόνισμα της Ρόδου, ένα ανώνυμο δημώδες άσμα, παραδίδεται από τον Αθήναιο (ακμή: περ. 200 μ.Χ.), ο οποίος αντλεί τις πληροφορίες του από το έργο Περὶ τῶν ἐν Ρόδῳ θυσιῶν του ιστοριογράφου Θέογνη, που δεν γνωρίζουμε πότε έζησε. Το άσμα είναι πιθανώς πολύ παλαιότερο, ενδεχομένως παλαιότερο και από τον 5ο αι. π.Χ., αφού ο Αριστοφάνης φαίνεται να έχει υπόψη του κάποιο χελιδόνισμα. Το τραγουδούσαν παιδιά που πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι τον μήνα Βοηδρομιώνα (περ. 15 Φεβρουαρίου-15 Mαρτίου), δηλ. όταν έρχονταν τα χελιδόνια, οι προάγγελοι της άνοιξης. Στα παιδιά έδιναν γλυκίσματα, άλλα φαγώσιμα ή ακόμη και κρασί.
Τα άσματα αυτά. ανάλογα των οποίων υπάρχουν και σήμερα, κατά κανόνα συνδέονται με κρίσιμες μεταβάσεις μέσα στον κύκλο του έτους (πρωτοχρονιά, αρχή της άνοιξης κ.ά.) και έχουν συχνά ευετηρικό χαρακτήρα, αποσκοπούν δηλ. στο να φέρουν "καλή χρονιά". Παρόμοια χελιδονίσματα έχουν καταγραφεί στους νεότερους χρόνους σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Πανελλήνια γνωστό είναι το «Ήρθε, ήρθε χελιδόνα
ήρθε και άλλη μεληδόνα
κάθισε και λάλησε
και γλυκά κελάηδησε:

"Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,
και Φλεβάρη φοβερέ
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις
καλοκαίρι θα μυρίσεις.

Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις,
πάλιν άνοιξη θ' ανθίσεις."
».

 Swallow bird Animation
 ἦλθ᾽ ἦλθε χελιδών
καλὰς ὥρας ἄγουσα,
καλοὺς ἐνιαυτούς,
ἐπὶ γαστέρα λευκά,
5 ἐπὶ νῶτα μέλαινα.
παλάθαν σὺ προκύκλει
ἐκ πίονος οἴκου
οἴνου τε δέπαστρον
τυροῦ τε κάνυστρον·
10 καὶ πύρνα χελιδών
καὶ λεκιθίταν
οὐκ ἀπωθεῖται· πότερ᾽ ἀπίωμες ἢ λαβώμεθα;
εἰ μέν τι δώσεις· εἰ δὲ μή, οὐκ ἐάσομες·
ἢ τὰν θύραν φέρωμες ἢ τὸ ὑπέρθυρον
15 ἢ τὰν γυναῖκα τὰν ἔσω καθημέναν·
μικρὰ μέν ἐστι, ῥᾳδίως νιν οἴσομες.
ἂν δὴ τι φέρῃς, μέγα δή τι φέροις·
ἄνοιγ᾽ ἄνοιγε τὰν θύραν χελιδόνι·
οὐ γὰρ γέροντές ἐσμεν, ἀλλὰ παιδία.

Page, Poetae Melici Graeci 848swallow bird photo: Tree swallow IMG_0878.jpg

Ήλθε το χελιδόνι ήλθε
φέρνει τις καλοκαιριές
και χαρούμενες χρονιές,
κάτασπρη έχει την κοιλιά,
μαύρη την ουρά.5
Ρίξε συκοπιταρίδα
από το αρχοντικό σου,
φέρε κύπελλο κρασί
και κανίστρι με τυρί.
Και το ξεροκόμματο,10
μα και το αυγόψωμο
αγαπά το χελιδόνι. Να του δίνουμε ή θα καλοχεριστούμε;
Αν μας δώσεις -Αν μας αρνηθείς, ησυχία δεν θα βρεις
ή θα αρπάξουμε την πόρτα ή τ᾽ ανώφλι της
ή τη νοικοκυρά που ᾽ναι μες στο σπίτι·15
είναι μικροκαμωμένη, εύκολα σηκώνεται.
Αν θα μας φιλοδωρήσεις, να ᾽ναι κάτι που αξίζει.
Άνοιγε, άνοιγε τη θύρα στα χελιδονάκια·
δεν είμαστε δα γέροι, είμαστε παιδιά.

(μετάφραση Μ. Ζ. Κοπιδάκης)

Πηγή: Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

http://www.greek-language.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Καναδή ακτιβίστρια προς Μητσοτάκη: «Θα έπρεπε να ντρέπεστε, έχετε το αίμα 14.000 παιδιών από την Παλαιστίνη στα χέρια σας. Πώς μπορείτε να κοιτάζετε τον εαυτό σας στον καθρέπτη; Το Ισραήλ είναι τρομοκρατικό κράτος»

  Με μια ακτιβίστρια υπέρ της Παλαιστίνης βρέθηκε αντιμέτωπος ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον Καναδά, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη χώρα...