Η ΑΤΑΚΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

[.......]

1) Ο χρόνος είναι χρήμα

Η φράση, γνωστή και ευανάγνωστη. Αφορά κυρίως τα κατώτερα και μεσαία κοινωνικά στρώματα και τα προτρέπει στην αποφυγή της οκνηρίας. Εφόσον συμμορφωθούν προς το δίδαγμα, είτε θα περάσουν τη ζωή τους νοικοκυρεμένα (διόλου ευκαταφρόνητο!) είτε θα προλάβουν στο σύντομο του βίου να ξεπεράσουν αυτό το στάδιο και να φτάσουν στην αντιστροφή της εμπνευσμένης φράσης: Το χρήμα είναι χρόνος, φράση της οποίας αποδέκτες είναι οι αποφασιστικά εύρωστοι οικονομικά, που δικαιούνται να απολαμβάνουν τα αγαθά του αγαθού εν ραστώνη, είτε κοπίασαν για να το αποκτήσουν, και τότε έχουν κάθε δικαίωμα να καυχώνται για το αυτοδημιούργητο, είτε το είχαν ανέκαθεν και δεν το κατασπατάλησαν, όπως, φέρ' ειπείν, ο υδραίος ποιητής Σαχτούρης. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι: Χρόνος για ποιο πράγμα; γιατί και το χρήμα σε κάτι θα μεταφραστεί και αν καταλήξει πάλι στον χρόνο, αναρωτιέται κανείς γιατί να κάνει τον κόπο για ενδιάμεσα στάδια και να μη θρονιαστεί από μιας αρχής στο χρόνο, όπως ξανά φέρ' ειπείν ο Μίλτος Σαχτούρης.

2) Ο χρόνος είναι τέχνη;

Η τέχνη και αντιστέκεται στον χρόνο και υποκύπτει σ' αυτόν. Ο εύελπις δημιουργός πολιορκείται από ερεθίσματα και καταβάλλεται από τον παντοιοτρόπως και πανταχόθεν ανταγωνισμό. Προτού καλά καλά προλάβει να αισθανθεί, να σκεφτεί και να καταλάβει, ενδεχομένως, αν θέλει ή αν έχει να πει κάτι στον παρόντα χρόνο, τρέχει να παρουσιάσει το οτιδήποτε, υπό το κράτος του φόβου ότι κάποιος άλλος επιτηδειότερος θα προλάβει να τραβήξει τα φώτα, αν όχι της αιωνιότητας, τουλάχιστον της δημοσιότητας. Σωρηδόν παρουσιάσεις βιβλίων, αλλεπάλληλα εγκαίνια ατομικών και συλλογικών εκθέσεων, πλειάς θεατρικών, χορευτικών και μουσικών δρώμενων, κλπ., κλπ., που αμιλλώνται, σε αφθονία και μόνο, την οργιώδη φύση.

Ορίστε τώρα ένα ποίημα με ευλογημένη αίσθηση παρόντος, ευλογημένη παρότι ενώ κάποιος τρομάζει ένας άλλος παίζει με τα πόδια του στης λίμνης το νερό.

Καρτ Ποστάλ

Εννιά χιλιόμετρα από δω

φλέγονται θημωνιές και σπίτια.

Γονατιστοί κι αμίλητοι στου λιβαδιού την άκρη

οι χωρικοί καπνίζουν τρομαγμένοι.

Μα εδώ μια βοσκοπούλα με τα πόδια της

παίζει στης λίμνης το νερό.

Και το σγουρό κοπάδι

σκυμμένο στο νερό πίνει τα σύννεφα.

ποίημα του Μίκλος Ραντνότι (1909-1944), ούγγρου ποιητή, εβραϊκής καταγωγής, που εκτελέστηκε από τους φασίστες. Τα τελευταία του ποιήματα, με τον γενικό τίτλο Καρτ Ποστάλ, βρέθηκαν πάνω του όταν, μετά την απελευθέρωση, ανοίχτηκε το κενοτάφιο. Η μετάφραση είναι του ποιητή Χριστόφορου Λιοντάκη.

Μαρια Λαϊνά: "Χρόνου χρονιά" (απόσπασμα). "Πεντάλ", Βιβλιοδρόμιο Ελευθεροτυπίας (18/9/2009)

***

" Τελικά, επιβεβαιώνεται ότι όποιος έχει το χρήμα
έχει και το χρόνο για να το ξοδέψει,
ενώ όποιος έχει χρόνο αλλά δεν έχει χρήμα, την έβαψε!"