ΟΛΑ ΕΝΑ ΨΕΜΑ (8)

Edvard Munch, Madonna (1895-1902).

ΟΛΑ ΕΝΑ ΨΕΜΑ

8

- Ο άνθρωπος είναι κυνικός ! Τον συχαίνομαι! Έχει μπροστά του μιαν ξεκάθαρη δολοφονική επίθεση και προσπαθεί να δικαιολογήσει τη στάση των ασυνείδητων συναδέλφων του. Το μόνο που τον νοιάζει είναι να μην τρωθεί το κύρος της αστυνομίας. Ποσώς τον ενδιαφέρει που η γυναίκα μου έχει γίνει φυτό.
- Δε συμφωνώ. Η οργή είναι το πιο αδύνατο όπλο για τα απελπισμένα άτομα . Αν μετράει καθόλου η γνώμη μου, τα στοιχεία που υπάρχουν για την ώρα είναι όντως ανεπαρκή. Είναι σαν να ψάχνει κανείς ψύλλους στα άχυρα.
Τα λόγια της φίλης του τον προσγείωσαν απότομα . Μονομιάς ξεφούσκωσε. Η στάση του απέναντί στο Λάιμερ δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια συναισθηματική αντίδραση μπροστά στην αμείλικτη πραγματικότητα. Έσκυψε το κεφάλι σαν μαθητούδι.
Η Ιωάννα του έπιασε το χέρι.
- Έλα, κερνάω καφέ ! Μετά περνάμε από το νοσοκομείο να κάνουμε συντροφιά στην Αρετούλα μας .
Αφέθηκε να τον παρασύρει. Διέσχισαν αμίλητοι την Κάχελ Στράσε τραβώντας προς την πλατεία της Επανάστασης 1848. Aπέναντι από το Μέντια Μαρκτ, τρύπωσαν στην είσοδο ενός διώροφου κτιρίου φτιαγμένου με κόκκινα πυρότουβλα . «Ο Παράδεισος του Χάντεν» , τo αγαπημένο στέκι της Αρετής.
Τον πλημμύρισε ένα αίσθημα ευγνωμοσύνης για την Ιωάννα, που τον έφερε σ’ αυτό το μέρος, όπου με τη γυναίκα του είχε περάσει μερικές από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής του.
Όσοι πιστεύουν στην παραδείσια ζωή, όπως την περιγράφουν τα ιερά κείμενα όλων των θρησκειών του κόσμου , έρχονται συχνά σ’ αυτό το μέρος, πεπεισμένοι ότι έτσι πάνω κάτω πρέπει να είναι φτιαγμένη και η ουράνια καφετερία. Ανοίγοντας την πόρτα της εισόδου ο επισκέπτης εισέρχεται σε ένα σοφιστικέ κατάστημα πώλησης καφέ, σοκολάτας και τεΐου. Δύο πελώριοι πάγκοι από ξύλο καρυδιάς , τεμνόμενοι από μια επιβλητική ξύλινη σκάλα που οδηγεί στον ημιώροφο, εξυπηρετούν τους πελάτες ανάλογα με τις επιθυμίες τους . Πίσω από τον αριστερό πάγκο φαρδιά ράφια στεγάζουν ζωγραφισμένα τσίγκινα κουτιά , που περιέχουν όλες τις διαθέσιμες ποικιλίες τεϊου. Στην πλάτη του άλλου αστράφτουν σε καμαρωτή παράταξη τεράστια γυάλινα δοχεία με μπακιρένια σκουφιά . Μέσα τους ασφυκτιούν οι σκουρόχρωμοι καρποί των εκλεκτότερων ποικιλιών καφέ και κακάου .
Η επιχείρηση ανήκει στο Βάλτερ Χάντεν, πετυχημένο έμπορο και δραστήριο μέλος του τοπικού SPD . Κατά τους κυνικούς , ο κύριος αυτός είναι το τυπικό δείγμα του πανέξυπνου επιχειρηματία . Για τους φίλους και τους θαυμαστές του όμως αποτελεί τον εκπρόσωπο του εκλεπτυσμένου σοσιαλισμού, έναν εστέτ-ακτιβιστή στην υπηρεσία του αναβαθμισμένου γούστου, ο οποίος ατυχώς γεννήθηκε στον εικοστό αιώνα .
Σε όσους κακεντρεχείς τού εκφράζουν την απορία πώς αυτός , ένας «σοσιαλιστής», εμπορεύεται μόνο πανάκριβες ποικιλίες καφέ , απαντά με ετοιμότητα ότι ο ανόθευτος σοσιαλισμός έχει να κάνει με τις ευγενέστερες επιθυμίες του ανθρώπου. Αντίθετα , ο μαζικός καπιταλισμός συνδέεται με το αγοραίο και το ευτελές, ικανοποιεί τα γούστα των αμόρφωτων και των περιθωριοποιημένων μαζών. Οι αλλοτριωμένοι καταναλωτές ποτέ δε θα αντιληφθούν ότι τα μαυροζούμια του εμπορίου που πίνουν είναι μια ψευδαίσθηση καλοζωϊας. Αυτά τα υποπροϊόντα πλασάρονται από τους διαχειριστές της ζωής μας μόνο και μόνο για να καταστέλλουν τις βαθύτερες επιθυμίες της φύσης μας για μοίρασμα των αγαθών σε όλους τους ανθρώπους . Αλλά οι υποψιασμένοι είναι σε θέση να καταλάβουν τη διαφορά. Ξέρουν ότι ο καλός καφές, όπως όλα τα ευγενή αγαθά, είναι περιορισμένος σε ποσότητα και γι’ αυτό κοστίζει πολύ.
«Α, όλα κι όλα ! Ο καφές εδώ δεν είναι για όλα τα βαλάντια . Η εκλεπτυσμένη επιθυμία οδηγεί στην αναζήτηση του καλύτερου . Αν θέλετε καφεδάκι της σειράς , αγόράστε ρομπούστα. Τι εστί ποικιλία ρομπούστα; Κάτι σαν τις προτηγανισμένες πατάτες. Υπάρχει σε όλα τα σούπερ μάρκετ και κοστίζει μόνο πέντε μάρκα. Αν όμως επιθυμείτε διακαώς καφέ μερακλίδικο, θα έρθετε σε μένα. Ο καφές μου συλλέγεται από τις ορεινές φυτείες της Γουατεμάλας ή της Κολομβίας, και προορίζεται για πολύ εκλεκτούς ουρανίσκους , κοστίζει επομένως ακριβά , όπως όλα τα σπάνια αγαθά».
Με κάτι τέτοια γοητεύει ο Χάντεν ακόμα και τους πιο δύσκολους πελάτες. Προς επίρρωσιν μάλιστα των αφορισμών του, τους οδηγεί αυτοπροσώπως στον πρώτο όροφο, όπου τους ξεναγεί με καμάρι στους υπόλοιπους χώρους της επικράτειάς του, το μουσείο και τη βιβλιοθήκη των αποικιακών προϊόντων, το καφενείο με το μεσοπολεμικό στιλ και τη ζεστή διανουμενίστικη ατμόσφαιρα .
Υποχρεωτική είναι η στάση των ξεναγουμένων μπροστά στο αλαβάστρινο μπούστο του Καρόλου Μαρξ, που βρίσκεται στο κέντρο της σάλας. Ο δαιμόνιος Βάλτερ δείχνοντας τη συνοφρυωμένη κεφαλή στους , κατά περίπτωση, κεχηνότας ή φρικιώντας επισκέπτες αποφαίνεται στοχαστικά : « Χωρίς την ιδιοφυή αυτή κεφαλή ο κόσμος σήμερα θα ήταν εντελώς διαφορετικός. Έχουμε ανάγκη ακόμη από τις ιδέες αυτού του ιδιοφυούς Εβραίου, όχι βεβαίως για να φτιάξουμε νέες σταλινικές κοινωνίες, αλλά για να έχουμε ένα παράθυρο ανοιχτό στο μέλλον και να αντέχουμε με αξιοπρέπεια το χυδαίο παρόν!».
Η σάλα του καφενείου απόψε είναι κατάμεστη. Ένα πλήθος νέων κυρίως ανθρώπων κάθονται αναπαυτικά στις άνετες ψάθινες καρέκλες , γύρω από στρογγυλά μαρμάρινα τραπεζάκια . Ανάμεσά τους ορθώνονται πελώριες γλάστρες με φυτά τροπικά. Η Τίνα Χάντεν , η μελαχρινή ηγερία του Βάλτερ, οργανώνει ένα από τα συνηθισμένα μουσικά απογευματινά της προς ενίσχυση νέων καλλιτεχνών.
Οι ήρωές μας βρήκαν δύο θέσεις δίπλα στο τεράστιο μαύρο πιάνο με ουρά , όπου μια νεαρή Ισπανίδα εκτελεί ήδη μια πολωνέζα του Σοπέν . Ο Πέτρος έριξε μια θωπευτική ματιά στον αγαπημένο χώρο , τις εταζέρες που είναι κατάφορτες από αντικείμενα καλλιέργειας, παρασκευής και χρήσης καφέ και τσαγιού, τους πίνακες και τις γκραβούρες μεγάλων καλλιτεχνών , το καρυδένιο τραπέζι-αναγνωστήριο, γεμάτο με ευρωπαϊκές εφημερίδες και περιοδικά…
Τα φώτα των κρυστάλλινων πολυελαίων έχουν χαμηλώσει αισθητά. Στα τραπεζάκια τρεμοπαίζουν οι φλόγες αρωματισμένων κεριών. Αραβουργήματα αργοσαλεύουν στο ταβάνι και τους τοίχους. Η ατμόσφαιρα μυρίζει μελαγχολία , η αναπνοή βαραίνει το στήθος, στίχοι ξεχασμένων ποιητών κολυμπούν σε ποτήρια κονιάκ.
Στο σημείο αυτό ο συγγραφέας αφήνει τον ήρωά του βυθισμένο στους ρεμβασμούς του, σεβόμενος την επιθυμία του να αναπολήσει ευτυχισμένες στιγμές με την απούσα σύντροφό του. Παρασυρμένος όμως κι ο ίδιος από τις τρίλιες του ρομαντικού πολωνού ανακαλεί στη μνήμη ευφρόσυνα περιστατικά του δικού του βίου, όπως εκείνο το απόγευμα με την Άννα της φοιτητικής του ζωής , στην οδό Αρριανού. Η μνήμη θέλει τον ήλιο του απογεύματος να βάφει κόκκινα τα αφράτα σύννεφα , που περνούσαν πάνω από το φεγγίτη της μικρής τους σοφίτας . Αυτός έχει βυθίσει το κεφάλι του ανάμεσα στα γόνατα της μυθικής πια ερωμένης. Από το στερεοφωνικό θαρρεί ότι ακούει την ίδια μελωδία που παίζει τώρα η νεαρή ισπανίς καλλιτέχνις. Σχεδόν ξαναζεί το ρίγος του σφαδάζοντος σώματος και ξαναβλέπει τα δάκρυα της αφόρητης ηδονής που πλημμυρίζουν τα μάτια της.
Το θερμό χειροκρότημα του κοινού ξανάφερε όλους στην πραγματικότητα. Η αίθουσα ζωήρεψε.
- Τι σκέφτεσαι να κάνεις με την Αρετή, ρώτησε η Ιωάννα σπάζοντας πρώτη τη στενόχωρη σιωπή. Η στασιμότητα της κατάστασής της με ανησυχεί. Γιατί δεν απαιτείς να τη δει κι ένας δικός σου γιατρός;
- Μου είπαν ότι οι κανονισμοί το απαγορεύουν. Η υπομονή μου όμως έχει εξαντληθεί. Θα περιμένω λίγες μέρες ακόμη και μετά θα φέρω τους καλύτερους γιατρούς , ο κόσμος να χαλάσει.
-Δεν είσαι ευχαριστημένος από τη φροντίδα που έχει;
- Είναι να το ρωτάς; Κι ένα μικρό παιδί μπορεί να καταλάβει ότι η δημόσια περίθαλψη περνά κρίση στη Γερμανία. Ιδιαίτερα το σύστημα εφημεριών και το νοσηλευτικό τους προσωπικό είναι χάλια. Κατηγορούμε την Ελλάδα για την αθλιότητα των νοσοκομείων της , αλλά και εδώ δεν πάνε πίσω. Ποιος το περίμενε ότι οι σοσιαλιστές θα κατεδάφιζαν εκ θεμελίων το σύστημα πρόνοιας που έχτισαν οι συντηρητικοί!
- Για να πούμε και του στραβού το δίκιο, υπεύθυνοι για τα κατάντια των δημόσιων υπηρεσιών δεν είναι μόνο οι σοσιαλιστές. Οι χριστιανοδημοκράτες, που πρώτοι έχτισαν το κράτος πρόνοιας, πρώτοι άρχισαν και να το ξηλώνουν.
- Δεν αντιλέγω. Είναι οι κυρίως ένοχοι. Δεν μπορώ όμως να καταλάβω πώς συμβαίνει οι βασικοί πολιτικοί τους αντίπαλοι να ακολουθούν σκληρότερη κοινωνική πολιτική από αυτούς.
- Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού είναι ένα βασικό αίτιο. Δρυός πεσούσης , πας ανήρ ξυλεύεται. Αν ήταν διαφορετικά τα πράγματα , δε θα υπήρχε χώρος στην πολιτική σκηνή για σαλτιμπάγκους τύπου Σρέντερ
- Γι’ αυτό σηκώνει πάλι κεφάλι η Δεξιά..
- Όχι μόνο η Δεξιά αλλά και η Ακροδεξιά. Γυρίζουμε δεκαετίες πίσω. Εκεί που πήγαμε να πούμε πάνε αυτά, πέρασαν, βλέπουμε να ξαναπροβάλλουν τα τέρατα της ξενοφοβίας και του απομονωτισμού. Στην ανατολική Γερμανία οι επιθέσεις κατά των ξένων έχουν γίνει καθημερινή ρουτίνα. Δε σου κρύβω ότι αρχίζω να φοβάμαι ακόμα κι εγώ , που έχω τη Γερμανία σαν δεύτερη πατρίδα..
Η πιανίστρια τώρα συνόδευε έναν πιτσιρικά βιολοντσελίστα σ΄ ένα μελωδικό κομμάτι του Ανρί Ντιτιλέ. Έριξε μια ψύχραιμη ματιά γύρω του . Ξανθά κεφάλια μισόγυρτα , χέρια πλεγμένα κάτω από το πηγούνι , βλέμματα ονειροπόλα . Σημειολογικές υποδηλώσεις, σκέφθηκε, ενός ερωτισμού που σπάνια συναντάς στους δημόσιους χώρους αυτής της αποστειρωμένης χώρας .
Δεν είχαν τίποτε άλλο να κάνουν σ’ αυτό το μέρος. Πλήρωσαν το λογαριασμό και έφυγαν για το νοσοκομείο. Από την είσοδο ως τον έκτο όροφο δε συνάντησαν ψυχή. Έσκυψαν πάνω από το ακίνητο σώμα της Αρετής. Το μπλε φωτάκι νυκτός, πάνω από το κρεβάτι της, έδινε στη μορφή της ένα φασματικό χαρακτήρα. Στην οθόνη του Monitor οι λειτουργίες των ζωτικών οργάνων φυσιολογικές. Στο ντουλαπάκι δίπλα από το κρεβάτι ακουμπισμένη , μέσα σε χρυσό περιτύλιγμα, ως συνήθως μια ανθοδέσμη με άλικα τριαντάφυλλα, το καθημερινό δώρο κάποιου αγνώστου αποστολέα.
Ενώ η Ιωάννα τακτοποιούσε τα τριαντάφυλλα στο ανθοδοχείο, έσυρε μια καρέκλα δίπλα στο κρεβάτι . Σήκωσε το χέρι της Αρετής και φίλησε τα μαραμένα ακροδάχτυλα. Είχε την ψευδαίσθηση ότι θα ανταποκρινόταν στο άγγιγμα των χειλιών του, όπως άλλοτε , όταν γλιστρούσε ξημερώματα στο κρεβάτι και ζητούσε επίμονα το κορμί της ξεκινώντας πάντοτε από τα χέρια της. Ξυπνούσε με ηδυπαθείς αναστεναγμούς και πιάνοντας τρυφερά το κεφάλι του το οδηγούσε στον κόρφο της .
Η Ιωάννα στάθηκε πάνω από στο προσκέφαλο της ακίνητης γυναίκας δακρυσμένη . «Κουράγιο, κούκλα μου, κουράγιο!», της ψιθύρισε βραχνά. Ο ήχος βιαστικών βημάτων που ακούστηκε από το διάδρομο διέκοψε τη στενόχωρη σιωπή . Ήταν ο γιατρός της νυχτερινής βάρδιας συνοδευόμενος από μία νοσοκόμα. Με ένα μικροσκοπικό φακό βυθοσκόπησε προσεχτικά τα μάτια της Αρετής, στη συνέχεια μελέτησε το διάγραμμα του πυρετού . Βάζοντας τα χέρια στις τσέπες της μπλούζας του, στράφηκεπρος το μέρος τους.
- Η πληγή στο στήθος της ασθενούς έχει κλείσει, μας ανησυχεί όμως το αιμάτωμα στον εγκέφαλο. Δυστυχώς η κατάσταση παραμένει μέχρι στιγμής αμετάβλητη. Της χορηγούμε βέβαια τα δραστικότερα αποιδηματικά σκευάσματα , αλλά αν δεν έχουμε θεαματικά αποτελέσματα ως το τέλος της άλλης εβδομάδας , τότε θα αναγκαστούμε να τη χειρουργήσουμε.
Χωρίς να τους αφήσει κανένα περιθώριο αντίδρασης, τέντωσε προς τα μπρος το κεφάλι του , κάνοντας μιαν κωμική υπόκλιση, και βγήκε από το δωμάτιο κορδωμένος σαν παγώνι. Πίσω του έτρεξε η νοσοκόμα σαν ορντινάτσα πρώσσου αξιωματικού από την εποχή του Κάιζερ.